51茶馆

Pennod 1 - Cefndir yr Ymgynghoriad

1.1 Cyflwyniad

Lansiwyd yr ymgynghoriad cyhoeddus ar ddrafft y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol ar 30 Ebrill 2022 a pharhaodd am wyth wythnos, gan ddod i ben ar 25 Mehefin 2022. Roedd yr ymgynghoriad yn gwahodd adborth gan yr holl randdeiliaid 芒 diddordeb, gan gynnwys dioddefwyr a defnyddwyr gwasanaethau cymorth ac atal.

Rydym yn ddiolchgar i鈥檙 holl ymatebwyr ac yn gwerthfawrogi鈥檙 amser a gymerodd amrediad eang o unigolion, gan gynnwys pobl sydd 芒 phrofiadau o fyw a sefydliadau sy鈥檔 cynorthwyo dioddefwyr a goroeswyr, i roi eu barn. Mae鈥檙 Swyddfa Gartref wedi ystyried yn ofalus yr holl safbwyntiau a barnau a ddarparwyd, gan nodi鈥檙 them芒u sydd wedi dod i鈥檙 amlwg o鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad.

Mae ymateb y Llywodraeth i鈥檙 ymgynghoriad yn cynnwys: cefndir i ymestyn y drosedd ymddygiad rheoli neu orfodi (Pennod 1); dadansoddiad o鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad a chrynodeb o them芒u allweddol (Pennod 2); a鈥檙 camau nesaf, gan gynnwys y newid deddfwriaethol sydd ar ddod i鈥檙 drosedd (Pennod 3).

1.2 Trosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Mae ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi yn batrwm o gam-drin sy鈥檔 digwydd dros gyfnod estynedig, sy鈥檔 achosi ofn trais ar ddau achlysur neu fwy, neu ddychryn neu drallod difrifol sy鈥檔 cael effaith andwyol ar weithgareddau鈥檙 dioddefwr o ddydd i ddydd.

Mae hyn yn galluogi cyflawnwr i roi p诺er, rheolaeth neu orfodaeth dros y dioddefwr. Gall ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi hefyd fod yn sail i amrediad eang o gam-drin, gan gynnwys cam-drin economaidd, emosiynol a seicolegol, cam-drin domestig wedi鈥檌 hwyluso gan dechnoleg, yn ogystal 芒 bygythiadau, a ydynt yn dod ynghyd 芒 thrais a cham-drin corfforol a rhywiol neu beidio.

I gydnabod effaith ddifrifol ymddygiad o鈥檙 fath, cyflwynodd adran 76 o (Deddf 2015) y drosedd o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi mewn perthynas agos neu deuluol. Mae gan y drosedd gosb hyd at bum mlynedd o garchar a/neu ddirwy anghyfyngedig.

Er mwyn cefnogi gweithrediad y drosedd newydd, yn 2015, cyhoeddwyd y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol, o dan adran 77, Ddeddf 2015. Roedd y Canllawiau wedi鈥檜 hanelu at gyrff statudol ac anstatudol sy鈥檔 gweithio gyda dioddefwyr, cyflawnwyr a chomisiynu gwasanaethau, gan gynnwys yr heddlu, cyfiawnder troseddol ac asiantaethau eraill.

1.3 Deddf Cam-drin Domestig 2021 a dileu鈥檙 gofyniad 鈥渂yw gyda鈥檌 gilydd鈥� ar gyfer y drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Ar 29 Ebrill 2021, cafodd Deddf Cam-drin Domestig 2021 (Deddf 2021) Gydsyniad Brenhinol. Creodd Adran 1(3)(c) o Ddeddf 2021 ddiffiniad statudol o gam-drin domestig, sy鈥檔 cwmpasu amrywiaeth o ymddygiadau camdriniol, gan gynnwys ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi. Mae adran 2 o Ddeddf 2021 yn diffinio鈥檙 term at ddiben y meini prawf perthynas yn adran 1(2)(a) Deddf 2021.

O dan adran 68 o Ddeddf 2021, diwygiwyd y diffiniad o 鈥渃ysylltiad personol鈥欌�� yn adran 76 o Ddeddf 2015. Roedd hyn yn dileu鈥檙 gofyniad 鈥渂yw gyda鈥檔 gilydd鈥� ar gyfer y drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, sy鈥檔 golygu, o鈥檙 dyddiad Ebrill 2023, bod y drosedd yn berthnasol i bartneriaid agos, cynbartneriaid neu aelodau o鈥檙 teulu, ni waeth a yw鈥檙 dioddefwr a鈥檙 troseddwr yn byw gyda鈥檌 gilydd.

Pwrpas y diwygiad oedd ymestyn y drosedd i gydnabod y gall ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi barhau a chynyddu鈥檔 aml pan ddaw perthynas i ben, neu mewn achosion lle nad yw鈥檙 dioddefwr bellach yn byw gyda鈥檙 troseddwr. Ni fydd y diwygiad i鈥檙 drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi yn gymwys yn 么l-weithredol.

1.4 Canllawiau Statudol Ymddygiad Rheolaethol neu Orfodol wedi鈥檜 Diweddaru

Er mwyn cefnogi gweithrediad y drosedd ymddygiad rheoli neu orfodi estynedig, ac i gynorthwyo ymhellach gyrff statudol ac anstatudol sy鈥檔 gweithio gyda dioddefwyr, cyflawnwyr a chomisiynu gwasanaethau, mae鈥檙 Swyddfa Gartref wedi diweddaru鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi.

Gan ystyried dileu鈥檙 gofyniad 鈥樷�榖yw gyda鈥檔 gilydd鈥欌�� ar gyfer y drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, bwriad y Canllawiau Statudol wedi鈥檜 diweddaru yw darparu:

• Gwybodaeth eglur am yr hyn sy鈥檔 gyfystyr ag ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a sut i adnabod y drosedd;

• Canllawiau i鈥檙 heddlu ac asiantaethau cyfiawnder troseddol eraill ar yr amgylchiadau lle bydd y drosedd yn berthnasol a lle gallai troseddau eraill gael eu hystyried;

• Canllawiau i鈥檙 heddlu ac asiantaethau cyfiawnder troseddol ar y gwahanol fathau o dystiolaeth a all fod o gymorth wrth nodi, rhoi tystiolaeth a chyhuddo鈥檙 drosedd, a sut y dylai hyn gefnogi erlyniadau a dedfrydu; a

• Gwybodaeth am leihau risg i鈥檙 dioddefwr, gan gynnwys defnyddio gorchmynion amddiffyn; cefnogi鈥檙 dioddefwr; ac ymateb i ymddygiad y troseddwr.

Pennod 2 - Dadansoddiad o鈥檙 ymgynghoriad a chrynodeb o them芒u allweddol

2.1 Crynodeb o鈥檙 ymatebion

Cynhaliwyd yr ymgynghoriad ar y Canllawiau Statudol drafft wedi鈥檜 diweddaru ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol am wyth wythnos o 30 Ebrill i 25 Mehefin 2022. Roedd gan ymatebwyr yr opsiwn i ymateb i鈥檙 ymgynghoriad drwy lwyfan ymgynghori ar-lein neu drwy e-bost.

Derbyniodd yr ymgynghoriad 115 o ymatebion ffurfiol i鈥檙 ymgynghoriad: 92 o ymatebion i鈥檙 arolwg a 23 o ymatebion e-bost. Mae鈥檙 holl ymatebion wedi鈥檜 dadansoddi a鈥檜 hystyried yn llawn. Mae鈥檙 Canllawiau Statudol wedi鈥檜 hadolygu a鈥檜 diweddaru, gan ystyried yr ymatebion a dderbyniwyd.

Rydym yn ddiolchgar i鈥檙 holl ymatebwyr, yn enwedig y rhai sydd 芒 phrofiad o gam-drin, a rannodd eu profiad 芒 ni.

2.2 Trosolwg o Ymatebwyr

Ymatebodd amrywiaeth o sefydliadau ac unigolion i鈥檙 ymgynghoriad hwn. Roedd mwyafrif yr ymatebion a dderbyniwyd gan unigolion, yn hytrach na sefydliadau. Cafwyd ymatebion hefyd gan ddarparwyr gwasanaethau sy鈥檔 cefnogi dioddefwyr Trais yn Erbyn Menywod a Merched,^{[footnote 1]} (VAWG) gan gynnwys gwasanaethau cam-drin domestig arbenigol, plismona, awdurdodau lleol, a grwpiau cymunedol a ffydd.

Roedd yr ymgynghoriad yn gwahodd ymatebwyr i ateb cyfanswm o 15 cwestiwn. Roedd cwestiwn 15 yn gofyn am wybodaeth am yr unigolyn neu鈥檙 sefydliad a ymatebodd i鈥檙 ymgynghoriad, sydd wedi鈥檜 crynhoi yn y tablau isod. Mae鈥檙 rhain wedi鈥檜 nodi fel a ganlyn:

Cwestiwn 1 - A ydych yn ymateb fel unigolyn, fel rhan o sefydliad neu ar ran sefydliad? __

Cwestiwn 2 - Os ydych yn ymateb ar ran neu fel rhan o sefydliad, beth yw鈥檙 math o sefydliad?

Cwestiwn 3 - Beth yw enw鈥檙 sefydliad?

Cwestiwn 4 - Beth yw eich cyfeiriad e-bost?

Cwestiwn 5 - O鈥檙 rhestr isod, ble rydych chi neu鈥檆h sefydliad wedi鈥檆h lleoli?

Mae Tabl 1 yn rhoi dadansoddiad o鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad yn 么l y math o ymatebydd.

Tabl 1: Math o ymatebydd i鈥檙 ymgynghoriad	Canran Ymatebion (o ymatebion nad ydynt	Cyfanswm Ymatebion
Unigolyn	25%	23
Ar ran sefydliad	51%	47
Fel rhan o sefydliad	24%	22
Cyfanswm ymatebion nad ydynt yn wag	听	92
Ymatebion gwag	听	23
Cyfanswm ymatebion	听	115

Mae Tabl 2 yn rhoi dadansoddiad o鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad fesul sefydliad, ar gyfer y bobl hynny a ymatebodd fel rhan o sefydliad neu ar ei ran.

Tabl 2: Math o sefydliad	Canran Ymateb (o ymatebion nad ydynt yn wag)	Cyfanswm Ymatebion
Awdurdodau lleol Cymru a Lloegr	6%	4
Heddluoedd	4%	3
Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd (CHTh)	7%	5
Gwasanaeth Erlyn y Goron (CPS)	0%	0
Gwasanaeth Cynghori a Chynorthwyo Llys Plant a Theuluoedd (Cafcass) a Cafcass Cymru	1%	1
Gwasanaethau cymorth cam-drin domestig arbenigol a thrais arall yn erbyn menywod a merched	45%	31
Timau tai a digartrefedd lleol, landlordiaid cymdeithasol cofrestredig	6%	4
Blynyddoedd cynnar, gofal plant, ysgolion, colegau a lleoliadau addysg uwch	4%	3
Darparwyr gofal cymdeithasol plant	0%	0
Darparwyr gofal cymdeithasol oedolion	1%	1
GIG Lloegr a Gwella鈥檙 GIG (o 2022, GIG Lloegr)	0%	0
Grwpiau Comisiynu Clinigol (o 2022 ymlaen, Systemau Gofal Integredig)	1%	1
Ymddiriedolaethau GIG ac Ymddiriedolaethau Sefydledig GIG	6%	4
Cyflogwyr	0%	0
Gwasanaethau Carchardai a Phrawf EF	0%	0
Gwasanaeth Llysoedd a Thribiwnlysoedd EF	0%	0
Canolfan Byd Gwaith	0%	0
Gwasanaethau ariannol (banciau, cymdeithasau adeiladu ac	0%	0
Grwpiau Cymunedol a ffydd	3%	2
Arall	14%	10
Cyfanswm ymatebion	听	92
Ymatebion gwag	听	23
Cyfanswm ymatebion	听	115

Mae Tabl 3 isod yn rhoi dadansoddiad o鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad yn 么l y math o ymatebydd i鈥檙 ymgynghoriad ac yn 么l rhanbarth lle mae鈥檙 unigolyn neu鈥檙 sefydliad wedi鈥檌 leoli.

Tabl 3: Ymatebydd i鈥檙 ymgynghoriad a rhanbarth	Unigolyn(canran ymateb)	Unigolyn (ymatebion)	Ar ran sefydliad (canranymateb)	Ar ransefydliad (ymatebion)	Rhan o sefydliad (canranymateb)	Rhan osefydliad (ymatebion)	Cyfanswm ymatebion	Cyfans wm
Dwyrain Canolbarth Lloegr	4%	1	4%	2	5%	1	4%	4
Dwyrain Lloegr	0%	听	2%	1	0%	听	1%	1
Llundain	22%	5	23%	11	9%	2	20%	18
Cenedlaethol	9%	2	26%	12	14%	3	18%	17
Gogledd-ddwyrain	13%	3	2%	1	18%	4	9%	8
Gogledd-orllewin	13%	3	6%	3	5%	1	8%	7
De-ddwyrain	13%	3	13%	6	9%	2	12%	11
De-orllewin	4%	1	4%	2	5%	1	4%	4
Cymru	13%	3	13%	6	14%	3	13%	12
Gorllewin Canolbarth Lloegr	4%	1	0%	听	14%	3	4%	4
Swydd Efrog a鈥檙 Humber	4%	1	6%	3	9%	2	7%	6
Ymatebion gwag	听	听	听	听	听	听	听	23
Cyfanswm	听	23	听	47	听	22	听	115

2.3 Methodoleg dadansoddi

Cynlluniwyd yr ymgynghoriad mewn ffordd fodiwlaidd i adlewyrchu pob adran yn y Canllawiau Statudol drafft ac i ganiat谩u i ymatebwyr ganolbwyntio ar y meysydd sydd o ddiddordeb neu berthnasedd mwyaf iddynt.

Roedd yr ymgynghoriad yn gofyn am adborth meintiol ac ansoddol ar y Canllawiau Statudol drafft. Roedd yr holiadur yn caniat谩u i ymatebwyr ateb 鈥榠e鈥� neu 鈥榥a鈥� i bob cwestiwn, ac roedd blychau testun rhydd yn caniat谩u i ymatebwyr ddarparu cyflwyniadau naratif a thystiolaeth bellach neu astudiaethau achos.

Yn ogystal 芒鈥檙 holiadur ar-lein, roedd ymatebwyr hefyd yn gallu cyflwyno ymatebion neu ymholiadau sylweddol i鈥檙 ymgynghoriad i fewnflwch pwrpasol ar gyfer yr ymgynghoriad.

Defnyddiwyd dadansoddiad meintiol ac ansoddol, yn unol ag ymarfer gorau鈥檙 Llywodraeth.

Er bod y llwyfan ymgynghori ar-lein wedi gallu cynhyrchu nifer o ymatebion ie/na i gwestiynau, cafodd pob ymateb ei ddadansoddi 芒 llaw wedyn i gael safbwyntiau ansoddol.

Nodwyd them芒u allweddol a ddaeth i鈥檙 amlwg drwy gyfres o 鈥榙agiau鈥�. Helpodd y fethodoleg hon i dynnu鈥檙 data a ddeilliodd o鈥檙 ymgynghoriad allan o ran nifer yr ymatebwyr a fynegodd farn benodol.

2.4 Crynodeb o鈥檙 ymatebion

Crynodeb o鈥檙 ymatebion a dderbyniwyd Nid yw鈥檔 ceisio casglu鈥檙 holl adborth a dderbyniwyd o鈥檙 ymgynghoriad, ac nid yw ychwaith yn ymdrin ag adborth ar faterion sydd y tu allan i gwmpas yr ymgynghoriad hwn. Defnyddiwyd yr adborth hwn i lywio adolygiad o鈥檙 Canllawiau Statudol.

Mae鈥檙 adran hon hefyd yn crynhoi鈥檙 newidiadau y mae鈥檙 Llywodraeth wedi鈥檜 gwneud i鈥檙 Canllawiau Statudol, ar 么l ystyried yr holl adborth o鈥檙 ymgynghoriad yn ofalus.

Cafodd llawer o faterion ychwanegol eu codi yn ddefnyddiol hefyd. Mae鈥檙 rhain y tu allan i gwmpas yr ymgynghoriad hwn ond serch hynny maent yn berthnasol i gam- drin domestig a鈥檙 niwed cysylltiedig, ac maent wedi鈥檜 crynhoi ym Mhennod 2 - Them芒u allweddol ychwanegol.

Roedd cwestiynau 6-18 yn benagored ac yn gofyn am wybodaeth am gynnwys ac eglurder y Canllawiau Statudol drafft. Mae鈥檙 rhain wedi鈥檜 nodi fel a ganlyn:

Cwestiwn 6 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 1 (鈥楽tatws a diben y canllaw hwn鈥�) o ran cynnwys neu eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 7 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 2 (鈥榊mateb cyfiawnder troseddol鈥�) o ran cynnwys neu eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 8 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 3 (鈥榊r amddiffyniad鈥�) o ran cynnwys neu eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 9 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 4 (鈥楥osbau troseddol a gorchmynion amddiffyn鈥�) o ran cynnwys ac eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 10 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 5 (鈥榊mateb Amlasiantaeth鈥�) o ran cynnwys ac eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 11 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 6 (鈥楴iwedau cysylltiedig, troseddau ac is-setiau eraill o gam-drin domestig鈥�) o ran cynnwys neu eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 12 - A oes gennych unrhyw sylwadau ar Adran 7 (鈥榊styriaethau cysylltiedig鈥�) o ran cynnwys ac eglurder? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 13 - A oes unrhyw rwystrau eraill y mae asiantaethau rheng flaen yn eu hwynebu rhag cydnabod ymddygiad o reoli neu orfodi? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 14 - Beth yw鈥檙 pethau pwysicaf y dylai鈥檙 heddlu a Gwasanaeth Erlyn y Goron (CPS) fod yn ymwybodol ohonynt, a鈥檜 deall, pan ddaw鈥檔 fater o ymchwilio i ymddygiad rheoli neu Dosbarth - Cyffredinol orfodi? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Cwestiwn 15 - A oes gennych unrhyw sylwadau ynghylch a yw鈥檙 canllawiau鈥檔 eglur o ran dangos sut y gall cam-drin economaidd fod yn fath o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi? Ysgrifennwch 鈥淣a鈥� os nad oes gennych chi farn.

Dylid nodi nad oedd yn rhaid i ymatebwyr ateb pob un o鈥檙 cwestiynau uchod.

2.5 Them芒u a materion allweddol

Cafodd yr holl atebion i bob cwestiwn eu hadolygu a鈥檜 categoreiddio (鈥榯agio鈥�) o dan them芒u allweddol ar gyfer dadansoddiad thematig. Mae鈥檙 holl ymatebion wedi鈥檜 dadansoddi ac mae鈥檙 materion mwyaf cyson a pherthnasol a godwyd wedi鈥檜 crynhoi fel a ganlyn:

Deddfwriaeth ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Hyfforddiant asiantaeth flaen a dealltwriaeth o鈥檙 drosedd

Gwahaniaethu rhwng ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a stelcian neu aflonyddu

Llysoedd teulu a chyswllt plant yn cael eu defnyddio i gyflawni cam-drin

Perthynas rhwng grwpiau lleiafrifol ac ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Dioddefwyr cam-drin mudol

Rhywedd/rhyw

Yr amddiffyniad ar gyfer y drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Cam-drin economaidd

Cam-drin ar 么l gwahanu Ymateb amlasiantaethol

R么l gwasanaethau cymorth i ddioddefwyr

Hyd a manylion y Canllawiau Statudol drafft

Yn yr adran ganlynol rydym wedi defnyddio鈥檙 termau 鈥渘ifer fawr鈥� i gyfeirio at them芒u neu sylwadau a oedd yn aruthrol o gyffredin yn yr ymatebion a dderbyniwyd a 鈥渞hai鈥� i gyfeirio at sylwadau a godwyd i raddau llai ond mewn nifer sylweddol o ymatebion.

Deddfwriaeth ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Ymateb yr Ymgynghoriad

Roedd nifer fawr o ymatebwyr yn croesawu鈥檙 Canllawiau Statudol drafft wedi鈥檜 diweddaru. Cododd rhai ymatebwyr i鈥檙 ymgynghoriad bryderon y gallai geiriad y drosedd sy鈥檔 cyfeirio at 鈥渄rais鈥� arwain at gamsyniadau bod yn rhaid i drais corfforol fod yn bresennol er mwyn ystyried cyhuddiad o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi.

Bu argymhellion y dylai hyn yn hytrach gyfeirio at 鈥測mddygiad treisgar鈥�. Mynegwyd pryderon hefyd gan rai ymatebwyr nad oedd yn eglur beth fyddai鈥檔 gyfystyr ag 鈥渆ffaith ddifrifol鈥� neu 鈥渆ffaith andwyol sylweddol鈥� ar fywyd dydd i ddydd rhywun, 芒 gormod o ffocws ar ymddygiad treisgar yn gorfforol.

Ymateb y Llywodraeth

Mae rhagor o fanylion ac enghreifftiau wedi鈥檜 hychwanegu o amgylch 鈥渆ffaith ddifrifol鈥� ac 鈥渆ffaith andwyol sylweddol鈥� yn y Canllawiau Statudol i helpu i egluro鈥檙 telerau hyn, yn ogystal 芒 chyfeirio at ganllawiau perthnasol Gwasanaeth Erlyn y Goron (CPS). Mae rhagor o enghreifftiau o 鈥測mddygiad treisgar鈥�, fel rhan o batrwm o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi, wedi鈥檜 cynnwys, yn ogystal ag egluro ymhellach nad oes rhaid i drais corfforol fod yn bresennol i gyhuddo鈥檙 drosedd o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi.

Hyfforddiant asiantaethau rheng flaen a dealltwriaeth o鈥檙 drosedd

Ymateb yr Ymgynghoriad

Er bod nifer fawr o ymatebwyr yn croesawu ymestyn y drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi drwy Ddeddf Cam-drin Domestig 2021 i ddileu鈥檙 gofyniad 鈥渂yw gyda鈥檔 gilydd鈥�, mynegwyd pryderon gan rai y byddai angen i鈥檙 heddlu dderbyn hyfforddiant digonol er mwyn adnabod y drosedd ac i gefnogi dioddefwyr yn effeithiol. Mynegwyd pryderon hefyd bod rhai swyddogion heddlu yn dal i dueddu i ganolbwyntio ar gam-drin corfforol wrth ymateb i alwad allan, ac nad oes gan bob swyddog ddealltwriaeth ddigonol o鈥檙 drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi fel ag y mae, yn enwedig wrth nodi a dangos patrwm o cam-drin o鈥檙 fath. Roedd yr ymatebwyr hyn yn teimlo bod angen hyfforddiant ychwanegol yn hyn o beth, yn ogystal ag mewn perthynas 芒 deall ac adnabod cam-drin domestig yn fwy cyffredinol.

Cododd rhai ymatebwyr bryderon hefyd nad oedd achosion dioddefwyr yn cael eu cymryd o ddifrif gan yr heddlu neu nad oeddent yn cael eu hymchwilio鈥檔 effeithiol, yn aml oherwydd diffyg dealltwriaeth o natur ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a niwed cysylltiedig.

Teimlai nifer fawr o ymatebwyr fod hyfforddiant wedi鈥檌 lywio gan drawma yn allweddol i ddeall y gwahanol ffyrdd y gall ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi amlygu ei hun a鈥檙 effaith y gall ei chael ar y dioddefwr a鈥檌 deulu.

Roedd hefyd yn amlwg o adborth yr ymgynghoriad bod gwahanol ddulliau asesu risg amlasiantaeth presennol yn fodd pwysig i gyrff statudol ac anstatudol gefnogi dioddefwyr a鈥檜 teuluoedd, rheoli cyflawnwyr, a rhannu ymarfer gorau a dysgu.

Ymateb y Llywodraeth

Fel y nodir yn y Canllawiau Statudol wedi鈥檜 diweddaru, mae Arolygiaeth Cwnstabliaeth a Gwasanaethau T芒n ac Achub Ei Mawrhydi (HMICFRS) wedi argymell y dylai swyddogion heddlu gael hyfforddiant i ddatblygu eu dealltwriaeth o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi, a鈥檜 gallu i鈥檞 adnabod.

Rydym yn parhau i weithio鈥檔 agos gyda鈥檙 Coleg Plismona i annog pobl i fanteisio ar y rhaglen hyfforddi Materion Cam-drin Domestig a byddwn yn parhau i weithio gyda鈥檙 heddlu a phartneriaid gweithredol eraill i sicrhau bod cyrff gorfodi yn deall sut i gymhwyso鈥檙 ddeddfwriaeth ddiwygiedig ar ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi.

I gefnogi鈥檙 gwaith hwn, mae Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham-drin Domestig 2022 y Llywodraeth yn ymrwymo hyd at 拢3.3 miliwn i gefnogi cyflwyno hyfforddiant Materion Cam-drin Domestig i heddluoedd sydd eto i鈥檞 ddarparu, neu nad oes ganddynt eu hyfforddiant cam-drin domestig penodol eu hunain. Ymdrinnir yn helaeth ag ymddygiad rheoli neu orfodi yn yr hyfforddiant hwn, a gwerthusiad 2020 o鈥檙 rhaglen yn dangos cynnydd o 41% mewn arestiadau am y drosedd sy鈥檔 gysylltiedig 芒鈥檙 hyfforddiant.

Mae cydgysylltu amlasiantaethol effeithiol yn hanfodol i sicrhau bod y newidiadau deddfwriaethol yn cael eu gweithredu鈥檔 llwyddiannus, a byddwn yn parhau i weithio gyda鈥檙 sector cymorth gwirfoddol ac asiantaethau rheng flaen eraill i wella鈥檙 ymateb i gam-drin domestig.

Gwahaniaethu rhwng ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a stelcian neu aflonyddu

Ymateb yr Ymgynghoriad

Er bod nifer fawr o ymatebwyr i鈥檙 ymgynghoriad yn croesawu鈥檙 newid i鈥檙 drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi, codwyd rhai pryderon ynghylch sut y byddai鈥檙 heddlu ac erlynwyr yn gwahaniaethu rhwng ymddygiad stelcio ac ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi mewn cyd-destunau ar 么l gwahanu. Roedd rhai ymatebwyr yn dadlau bod angen i bob un o鈥檙 troseddau o ymddygiad rheoli neu orfodi a stelcian, yn ogystal ag aflonyddu, fodloni rhai o鈥檙 un trothwyon tystiolaethol (hynny yw, gallant gynnwys cwrs o ymddygiad, neu batrwm ymddygiad sy鈥檔 achosi rhywun i ofni y bydd trais yn cael ei ddefnyddio yn eu herbyn ar o leiaf ddau achlysur, neu sy鈥檔 achosi braw neu drallod difrifol iddynt i鈥檙 graddau ei fod yn cael effaith andwyol sylweddol ar eu gweithgareddau o ddydd i ddydd), mae risg y gallai鈥檙 heddlu gamgyhuddo cyflawnwyr o鈥檙 drosedd anghywir.

Nodwyd hefyd gan rai ymatebwyr, er y gall stelcian a rheoli neu ymddygiad gorfodol (ac yn wir fathau eraill o gam-drin domestig) fod yn gysylltiedig 芒 risg o waethygu i ddynladdiad; mae鈥檙 cysylltiad hwn yn gryfach ar gyfer stelcian. Roedd pryderon felly y gallai achosion stelcio risg uchel gael eu cyhuddo鈥檔 anfwriadol fel troseddau ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, ac efallai na fyddai dioddefwyr a chyflawnwyr felly鈥檔 cael eu hasesu a鈥檜 rheoli鈥檔 briodol o ran risg.

O鈥檙 herwydd, gofynnodd yr ymatebwyr am ragor o eglurder mewn Canllawiau Statudol a thrwy hyfforddiant, ar sut i wahaniaethu rhwng stelcian, aflonyddu a throseddau ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi.

Ymateb y Llywodraeth

Wrth ddiweddaru Gwasanaeth Erlyn y Goron (CPS trwy weithio gyda鈥檙 Llywodraeth, yr heddlu ac arbenigwyr yn y sector, mae鈥檙 CPS wedi datblygu canllawiau ychwanegol ar bryd i gyhuddo o stelcian, aflonyddu neu reoli neu orfodi ymddygiad, yn ogystal 芒 sefydlu Set Gyffredinol o Egwyddorion ar y troseddau

(Stelcian, Aflonyddu, Ymddygiad Rheoli neu Orfodol mewn Perthynas Bersonol neu Deuluol, ar 么l gweithredu adran 68 o Ddeddf Cam-drin Domestig 2021).

Bwriad y set o egwyddorion yw cynorthwyo鈥檙 heddlu ac erlynwyr i wahaniaethu rhwng y tair trosedd. Mae鈥檙 egwyddorion hyn wedi鈥檜 hadlewyrchu yng Nghanllawiau Statudol y Swyddfa Gartref ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi, a gyhoeddwyd ochr yn ochr 芒鈥檙 ymateb hwn.

Ceir canllawiau ychwanegol yng nghanllawiau cyfreithiol y CPS ar ac yng nghanllawiau cyfreithiol y CPS ar

Roedd llysoedd teulu a chyswllt plant yn cael eu defnyddio i gyflawni cam-drin

Ymateb yr Ymgynghoriad

Cododd nifer fawr o ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad y gallai cyflawnwyr cam-drin domestig ddefnyddio鈥檙 llys teulu i barhau i gam-drin dioddefwyr a鈥檜 plant. Roedd yr enghreifftiau a roddwyd yn cynnwys honiadau ffug yn erbyn y rhiant nad yw鈥檔 cam- drin, cyflawnwyr yn gofyn am wrandawiadau llys diangen a blinderus, a defnyddio鈥檙 llys fel modd i barhau 芒 chyswllt digroeso 芒鈥檙 dioddefwr trwy ohebiaeth a gwrandawiadau. Mynegwyd pryderon hefyd fod diwylliant 鈥渙 blaId cyswllt鈥� yn golygu y gallai plant gael eu gorfodi i ddod i gysylltiad 芒 chyflawnwr, pan allai hyn achosi pryderon diogelwch. Nododd ymatebwyr hefyd y gall proses y llys teulu atal dioddefwyr ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a cham-drin domestig yn fwy cyffredinol rhag datgelu cam-drin oherwydd pryderon ynghylch cael eu hystyried yn rhwystrol, neu fod cam-drin domestig yn y berthynas 芒 rhieni yn cael ei weld yn 鈥渁mherthnasol鈥� i鈥檙 berthynas 芒鈥檙 troseddwr a鈥檙 plentyn.

Ymateb y Llywodraeth

Ym mis Mehefin 2020, cyhoeddodd panel arbenigol y Weinyddiaeth Gyfiawnder eu hadroddiad 鈥楢sesu Risg o Niwed i Blant a Rhieni mewn Achosion Plant Cyfraith Breifat鈥�. ^{[footnote 2]} Yn yr adroddiad hwn, cyflwynwyd tystiolaeth a oedd yn awgrymu bod cyflawnwyr weithiau鈥檔 defnyddio achosion llys teulu fel modd o barhau 芒鈥檜 cam-drin.

Yng Nghynllun Gweithredu鈥檙 Llywodraeth,^{[footnote 3]} gwnaed ymrwymiad i archwilio sut y gellid egluro鈥檙 gyfraith mewn perthynas 芒 gorchmynion adran 91(14) mewn amgylchiadau cam-drin domestig. Gall y llys wneud gorchymyn o dan adran 91(14) o Ddeddf Plant 1989 (鈥楧eddf 1989鈥�) (a elwir hefyd yn orchymyn gwahardd) i鈥檞 gwneud yn ofynnol i unigolion geisio caniat芒d cyn y gallant wneud cais eto am orchmynion penodol.

Cyflwynwyd newid wedyn fel rhan o Ddeddf Cam-drin Domestig (2021). Mewnosododd adran 67 o鈥檙 Ddeddf Cam-drin Domestig adran 91A newydd yn Neddf Plant 1989 i wneud darpariaeth ychwanegol ynghylch gorchmynion adran 91(14).

Mae鈥檙 newid hwn yn ei gwneud yn eglurach bod y gorchmynion hyn ar gael i rieni a phlant i鈥檞 hamddiffyn lle byddai achosion ychwanegol yn peri risg o niwed iddynt, yn enwedig lle gallai achosion fod yn fath o gam-drin domestig parhaus. Cyflwynwyd Cyfarwyddyd Ymarfer newydd hefyd, PD12Q, i gyd-fynd 芒鈥檙 newid hwn; mae鈥檔 cynnwys cyfeiriad penodol at ymddygiad sy鈥檔 rheoli ac yn gorfodi, a sefyllfaoedd eraill, a allai deilyngu i鈥檙 llys wneud gorchymyn adran 91(14).

Roedd adroddiad y panel arbenigol hefyd yn cyflwyno tystiolaeth bod y rhagdybiaeth o gyfranogiad rhieni 鈥測n tynnu oddi ar y ffocws ar les a diogelwch plentyn - gan achosi niwed i blant mewn rhai achosion鈥� ac yn argymell bod y llywodraeth yn cynnal adolygiad brys o鈥檙 rhagdybiaeth. Mynegwyd pryderon gan y panel bod y rhagdybiaeth yn cefnogi diwylliant o blaid cyswllt, 芒鈥檙 angen i gynnwys rhieni yn cael ei roi cyn ystyried y risg bosibl o niwed i blentyn.

Yn Nhachwedd 2020, cyhoeddodd y llywodraeth lansiad adolygiad i鈥檙 rhagdybiaeth o gynnwys rhieni. Mae鈥檙 adolygiad yn canolbwyntio ar gymhwyso鈥檙 rhagdybiaeth a鈥檙 eithriad statudol mewn achosion lle mae honiad neu dystiolaeth arall sy鈥檔 awgrymu y bydd cynnwys rhieni yn rhoi鈥檙 plentyn mewn perygl o niwed.

Mae hwn yn fater pwysig a chymhleth; felly, rydym am sicrhau bod unrhyw argymhellion yn seiliedig ar ddealltwriaeth gadarn a thrylwyr o鈥檙 ffyrdd y mae鈥檙 rhagdybiaeth yn cael ei gweithredu ar hyn o bryd, a sut mae hyn yn effeithio ar rieni a phlant.

Bwriadwyd i gam casglu tystiolaeth yr adolygiad gael ei gwblhau erbyn diwedd Rhagfyr 2022 a bydd yr adolygiad yn adrodd yn llawn yn gynnar yn 2023.

Dieithrwch rhieni

Ymateb yr Ymgynghoriad

Codwyd y cysyniad o 鈥渄dieithrio rhieni鈥� hefyd mewn ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad. Roedd rhai ymatebwyr am i鈥檙 term 鈥渄ieithrwch rhiant鈥� gael ei gynnwys yn benodol yn y Canllawiau Statudol, tra bod ymatebwyr eraill yn gwadu 鈥渄ieithrio rhiant鈥� fel term ac yn galw am gynnwys cyhuddiadau o 鈥渄dieithrio rhiant鈥� gan gyflawnwyr fel enghraifft o reoli neu orfodi. ymddygiad.

Ymateb y Llywodraeth

Nid oes diffiniad swyddogol neu gyffredin o 鈥渄dieithrio rhiant鈥�. Nid yw鈥檙 term 鈥渄ieithrio rhiant鈥� wedi鈥檌 gynnwys yn y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi, yn unol 芒鈥檙 dull a fabwysiadwyd yn y Canllawiau Statudol Cam-drin Domestig. I gael rhagor o fanylion am safbwynt y llywodraeth ar 鈥榙dieithrio rhiant鈥� , cyfeiriwch at

Perthynas rhwng grwpiau lleiafrifol ac ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Ymateb yr Ymgynghoriad

Amlygodd nifer fawr o ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad y gallai unigolion o gefndiroedd lleiafrifol fod yn fwy agored i ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, oherwydd anghydraddoldebau cymdeithasol ac anawsterau wrth gael mynediad at wasanaethau prif ffrwd, a gellir defnyddio hyn hefyd i gyflawni cam-drin ac atal dioddefwyr rhag ceisio cymorth. Codwyd y ffactorau hyn hefyd yng nghyd-destun yr angen am hyfforddiant cymhwysedd diwylliannol ar gyfer yr heddlu, gan gynnwys deiseb Cyfraith Valerie, hiliaeth sefydliadol yn arwain at ddioddefwyr yn teimlo nad ydynt yn cael eu cefnogi gan wasanaethau, a rhwystrau cyfathrebu yn cael eu hecsbloetio gan gyflawnwyr a鈥檜 camddeall gan asiantaethau.

Ymateb y Llywodraeth

Mae鈥檙 Llywodraeth yn eglur y gall cam-drin domestig effeithio ar unrhyw un, ac nid yw dull 鈥渦n maint i bawb鈥� yn briodol. Mae hefyd yn bwysig nodi鈥檙 materion penodol y mae dioddefwyr lleiafrifol yn eu hwynebu a鈥檙 angen i sicrhau eu bod yn cael y cymorth priodol gan bobl sydd 芒鈥檙 sgiliau a鈥檙 profiad angenrheidiol. Ym mis Gorffennaf 2022, cyhoeddodd y Llywodraeth Ganllawiau Statudol Cam-drin Domestig sy鈥檔 cynorthwyo gwasanaethau rheng flaen ymhellach i gydnabod y rhwystrau a鈥檙 profiadau unigryw y gall rhai dioddefwyr, gan gynnwys y rhai 芒 nodweddion gwarchodedig a/neu anghenion cymhleth, eu hwynebu wrth nodi ac ymateb i gam-drin domestig.

Ym mis Mawrth 2022, cyhoeddodd y Llywodraeth y Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham- drin Domestig, sy鈥檔 buddsoddi dros 拢230 miliwn o gyllid newydd i fynd i鈥檙 afael 芒 cham-drin domestig, a dros 拢140 miliwn i gefnogi dioddefwyr. Mae hyn yn cynnwys dros 拢47 miliwn o gyllid wedi鈥檌 neilltuo ar gyfer gwasanaethau i ddioddefwyr. Mae鈥檙 Cynllun Cam-drin Domestig hefyd yn ymrwymo, lle bo modd, i gynnig dyfarniadau amlflwyddyn i gyllid i sefydliadau sy鈥檔 cefnogi dioddefwyr a goroeswyr cam-drin domestig ac i gefnogi sefydliadau llai, gan gynnwys 鈥榞an ac ar gyfer鈥� gwasanaethau. ^{[footnote 4]} Mae hyn er mwyn i sefydliadau allu cynllunio鈥檔 well ar gyfer y dyfodol a meithrin gallu i gefnogi hyd yn oed rhagor o ddioddefwyr.

Ym mis Mawrth 2022, cyhoeddodd y Llywodraeth hefyd fersiynau wedi鈥檜 diweddaru o鈥檙 Datganiad Disgwyliadau Cenedlaethol a Phecyn Cymorth Comisiynu VAWG sy鈥檔 cyd-fynd ag ef, sy鈥檔 rhoi canllawiau i ardaloedd lleol ar sut i gomisiynu gwasanaethau cymorth effeithiol i ddioddefwyr VAWG.

Mae鈥檙 dogfennau newydd yn rhoi pwyslais ychwanegol ar bwysigrwydd comisiynu 鈥榞an ac ar gyfer鈥� gwasanaethau arbenigol a gweithio gyda sefydliadau VAWG arbenigol i ddeall pa wasanaethau sydd eu hangen ar lefel leol.

Dioddefwyr cam-drin mudol

Ymateb yr Ymgynghoriad

Gofynnodd nifer fawr o ymatebwyr am i鈥檙 Canllawiau Statudol drafft roi mwy o ffocws ar ddioddefwyr cam-drin mudol, gan gynnwys yr iaith a rhwystrau eraill y gallent eu hwynebu, a sut y gall cyflawnwyr ddefnyddio statws mewnfudo ansicr fel arf gorfodi a rheolaeth dros ddioddefwyr. Cafwyd galwadau hefyd i gryfhau鈥檙 Canllawiau Statudol drafft gydag enghreifftiau ychwanegol o gam-drin o鈥檙 fath, gan gynnwys drwy astudiaethau achos.

Ymateb y Llywodraeth

Rydym wedi ceisio adlewyrchu鈥檙 adborth hwn drwy gydol y Canllawiau Statudol, sy鈥檔 amlinellu sut y gall cyflawnwyr ddefnyddio statws mewnfudo dioddefwr fel arf ar gyfer rheoli neu orfodi ymddygiad, gan gynnwys enghreifftiau o gam-drin o鈥檙 fath, megis atal dogfennau pasbort neu fisa, gan ddefnyddio鈥檙 system fewnfudo yn fwriadol i reoli a bygwth dioddefwr, neu danseilio ymdrechion i reoleiddio statws mewnfudo鈥檙 dioddefwr. Cyhoeddwyd y Canllawiau Statudol ar Gam-drin Domestig ym mis Gorffennaf 2022, ar 么l yr ymgynghoriad ar y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol drafft, ac mae鈥檔 cynnwys adran fanwl ar ddioddefwyr mudol y mae cyfeiriadau ati yn y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol ac yn cyfeirio ati.

鈥淲al d芒n鈥� rhannu data

Ymateb yr Ymgynghoriad

Argymhellodd rhai ymatebwyr y dylid sefydlu 鈥榳al d芒n鈥� rhannu data rhwng yr heddlu a Gorfodi Mewnfudo ar gyfer dioddefwyr a thystion. Cododd rhai ymatebwyr bryderon, yn absenoldeb trefniadau o鈥檙 fath, y gallai rhai dioddefwyr gael eu rhwystro rhag adrodd am trosedd gan ofn y gallai camau gorfodi mewnfudo gael eu cymryd yn eu herbyn.

Ymateb y Llywodraeth

Er bod yr argymhellion hyn y tu allan i gwmpas yr ymgynghoriad, mae鈥檙 Llywodraeth wedi nodi ac yn cydnabod y pryderon hyn. Ein safbwynt o hyd yw pan fydd trosedd yn cael ei chyflawni, ein blaenoriaeth gyntaf bob amser yw lles y dioddefwr, beth bynnag y bo鈥檌 statws mewnfudo. Dylai pob dioddefwr fod yn rhydd i adrodd am droseddau heb ofn ac mae er budd y cyhoedd i ymchwilio鈥檔 llawn i bob trosedd.

Am y rhesymau hyn ymrwymodd Llywodraeth y DU i gyflwyno Protocol Dioddefwyr Mudol i roi sicrwydd bod dioddefwyr mudol yn cael eu hamddiffyn rhag camau gorfodi mewnfudo wrth iddynt drodd am drosedd.

Ochr yn ochr 芒 datblygu鈥檙 Protocol Dioddefwyr Mudol, mae鈥檙 Llywodraeth hefyd yn datblygu Cod Ymarfer sy鈥檔 ymwneud 芒 rhannu data personol am ddioddefwyr cam- drin domestig yn ddarostyngedig i reolaeth fewnfudo rhwng yr heddlu a鈥檙 Swyddfa Gartref.

Rhywedd/Rhyw

Ymateb yr Ymgynghoriad

O ran rhywedd a rhyw, roedd yr ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad yn amrywio, 芒 rhai ymatebwyr yn nodi bod y Canllawiau Statudol drafft yn rhoi digon o bwyslais ar gam- drin domestig, gan gynnwys ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, sy鈥檔 effeithio鈥檔 anghymesur ar fenywod a merched. Gofynnodd rhai ymatebwyr am ragor o gyfeiriadau yn y Canllawiau Statudol at ddynion a bechgyn yn dioddef cam-drin domestig, ac awgrymodd rhai ymagwedd fwy niwtral o ran rhywedd. Mynegodd rhai ymatebwyr bryderon hefyd oherwydd bod ystadegau trosedd presennol yn darparu dadansoddiad rhywedd o gam-drin domestig, y gall hyn atal dioddefwyr gwrywaidd rhag adrodd am gam-drin o鈥檙 fath, yn ogystal 芒 chreu rhwystrau sefydliadol ychwanegol i ddioddefwyr gwrywaidd gael mynediad at gymorth ac ymateb cyfiawnder troseddol. Ymateb y Llywodraeth

Yn unol 芒鈥檙 gofyniad o dan adran 84(3) o Ddeddf Cam-drin Domestig 2021, mae鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi yn ceisio ystyried, cyn belled ag y bo鈥檔 berthnasol, bod y mwyafrif o ddioddefwyr cam-drin domestig yng Nghymru a Lloegr yn fenywaidd. Amcangyfrifodd Arolwg Troseddu Cymru a Lloegr ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ym mis Mawrth 2022 fod 6.9% o fenywod a 3% o ddynion 16 oed a h欧n wedi profi cam-drin domestig yn ystod y flwyddyn flaenorol. Yn 么l yr arolwg, roedd tua thair o bob deg (29.3%) o fenywod ac un o bob saith (14.1%) 16 oed a h欧n wedi dioddef cam-drin domestig yn ystod eu hoes.^{[footnote 5]} Mae鈥檙 rhan fwyaf o ddioddefwyr dynladdiad domestig hefyd yn fenywod. Dangosodd data arolwg ar gyfer y flwyddyn a ddaeth i ben ym mis Mawrth 2019 i 2022 fod 269 o fenywod wedi鈥檜 lladd mewn dynladdiadau domestig, ac mewn 97% o achosion roedd y sawl a ddrwgdybiwyd yn wrywaidd.

Mae鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodol yn cyfeirio at sut y gall gwahanol rwystrau systemig, amgylcheddol a diwylliannol effeithio ar grwpiau o ddioddefwyr, gan gynnwys dynion a bechgyn, a sut y gall dioddefwyr gwrywaidd fod yn llai tebygol o ddatgelu eu bod yn cael eu cam-drin neu鈥檔 wir o gydnabod eu bod yn ddioddefwyr. o gamdriniaeth. Mae鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi hefyd yn cyfeirio at Ganllawiau Statudol Cam-drin Domestig sy鈥檔 nodi鈥檔 glir nad yw cam-drin domestig yn cael ei adrodd yn ddigonol, a dylai gweithwyr proffesiynol fod yn ymwybodol y gallai fod gan ddioddefwyr gwrywaidd bryderon ynghylch peidio 芒 chael eu credu. Mae鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol a Chanllawiau Statudol Cam-drin Domestig yn annog gweithwyr proffesiynol rheng flaen ac ymarferwyr i ystyried sut i ymateb yn briodol ym mhob achos o gam-drin, ac i fod yn ymwybodol o brofiadau ac anghenion gwahanol dioddefwyr.

Mae鈥檙 ddau ddarn o ganllawiau hefyd yn amlinellu sut y gall cam-drin domestig effeithio ar unrhyw un, beth bynnag y bo鈥檜 hoedran, anabledd, hunaniaeth rhywedd, ailbennu rhywedd, hil, crefydd neu gred, rhyw, neu gyfeiriadedd rhywiol.

Amddiffyniad am drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi

Ymateb yr Ymgynghoriad

Cododd rhai ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad bryderon ynghylch sut y gallai鈥檙 ddeddfwriaeth a鈥檙 canllawiau a amlinellir yn Adran 3 (Yr amddiffyniad) gael eu defnyddio gan gyflawnwyr i drin y system gyfiawnder er mwyn osgoi cael eu herlyn am ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi. Roedd rhai ymatebwyr yn teimlo, gan fod yr amddiffyniad yn ymwneud 芒 gweithredu er 鈥渂udd pennaf鈥� y dioddefwr, y gallai hyn gael ei ddefnyddio鈥檔 anghymesur fel ffordd o amddiffyn ymddygiad rheoli neu orfodi a gyflawnir tuag at bobl agored i niwed (e.e. yr henoed, yr anabl, neu鈥檙 rhai a effeithir gan broblemau iechyd meddwl neu gamddefnyddio sylweddau).

Ymateb y Llywodraeth

Mewn ymateb i adborth o鈥檙 ymgynghoriad, mae鈥檙 Canllawiau Statudol bellach yn cynnwys rhagor o fanylion yn Adran 2 (Tactegau cyflawnwyr), gan gynnwys sut y gall cyflawnwyr ecsbloetio gwendidau dioddefwr a thrin gweithwyr proffesiynol. Mae Adran 3 (Amddiffyniad) o鈥檙 Canllawiau Statudol hefyd wedi鈥檌 hehangu i gynnwys rhagor o wybodaeth am Ddeddf Galluedd Meddyliol 2005 a鈥檙 angen am ddull amlasiantaeth mewn achosion lle mae galluedd, neu weithredu er 鈥渂udd pennaf鈥� rhywun yn ffactor.

Mae鈥檙 Canllawiau Statudol hefyd yn amlygu pwysigrwydd defnyddio chwilfrydedd proffesiynol wrth gefnogi dioddefwyr ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, ac mae geiriad pellach wedi鈥檌 ychwanegu i鈥檞 gwneud yn eglur, os cyflwynir amddiffyniad o weithredu er budd pennaf rhywun, bod angen ymchwilio ymhellach. Gall hyn gynnwys ymgysylltu ag unrhyw weithwyr proffesiynol sy鈥檔 ymwneud 芒 gofal unigolyn ac, os nad yw gweithwyr proffesiynol yn cymryd rhan, ystyried pam efallai nad yw hyn yn wir.

Roedd y Llywodraeth yn bryderus ynghylch y dystiolaeth a gyflwynwyd gan gymheiriaid a鈥檙 sector anabledd yn ystod taith Deddf Cam-drin Domestig 2021 mewn perthynas 芒鈥檙 mesurau presennol i amddiffyn a chefnogi dioddefwyr cam-drin gan bobl sy鈥檔 darparu gofal iddynt. Mae鈥檙 Llywodraeth bellach yn adolygu鈥檙 amddiffyniadau presennol ar gyfer oedolion sy鈥檔 cael eu cam-drin yn eu cartrefi eu hunain gan bobl sy鈥檔 darparu eu gofal, a鈥檙 cymorth sydd ar gael i ddioddefwyr cam- drin o鈥檙 fath. Cyhoeddwyd y Cylch Gorchwyl ar gyfer yr adolygiad Gofal Diogel yn y Cartref ym mis Chwefror 2022. Mae鈥檙 adolygiad yn cael ei gynnal gan y Swyddfa Gartref a鈥檙 Adran Iechyd a Gofal Cymdeithasol. Mae t卯m yr adolygiad yn ymgysylltu ag amrywiaeth o randdeiliaid, gan gasglu ymatebion gan grwpiau sy鈥檔 cynrychioli pobl fyddar ac anabl a gofalwyr i ddeall eu profiadau bywyd. Maent hefyd yn siarad ag arbenigwyr sy鈥檔 ymwneud 芒 darparu, gan gynnwys awdurdodau lleol a gweithwyr cymdeithasol proffesiynol, yr heddlu ac adrannau eraill y Llywodraeth. Ni fydd yr adolygiad yn cyfyngu ar y farn am yr hyn sy鈥檔 gyfystyr 芒 cham-drin neu esgeulustod, gan y gall y rhain fod ar sawl ffurf gan gynnwys cam-drin corfforol; cam-drin rhywiol; cam-drin/camfanteisio ariannol; cam-drin gwahaniaethol; cam-drin seicolegol; ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi; ac esgeulustod.

Cam-drin economaidd

Ymateb yr Ymgynghoriad

Roedd nifer fawr o鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad yn croesawu鈥檙 pwyslais ar gam-drin economaidd fel rhan o batrwm o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, yn ogystal 芒鈥檙 adran benodol ar y math hwn o gam-drin. Roedd rhai ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad yn gofyn am eglurhad pellach ar rai agweddau ar y Canllawiau Statudol drafft sy鈥檔 cyfeirio at gam-drin economaidd, ac roedd rhai ymatebion hefyd yn amlinellu sut y gall cam-drin economaidd fod yn ffurf gyffredin o gam-drin ar 么l gwahanu a sut y gallai hyn fod yn fodd i gyflawnwyr barhau i reoli dioddefwyr pan fydd y berthynas wedi dod i ben. Galwodd rhai ymatebwyr ar yr heddlu a鈥檙 CPS i ddeall yn well bod cam-drin economaidd yn aml yn cael ei gyflawni ochr yn ochr 芒 mathau eraill o gam- drin, ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a cham-drin domestig yn fwy cyffredinol, ac mae鈥檔 atgyfnerthu鈥檙 niwed cysylltiedig hwn. Roedd rhai ymatebwyr o blaid cynnwys cam-drin economaidd fel mater o drefn o fewn ystyriaeth y system cyfiawnder troseddol o bob cam-drin arall, yn hytrach na鈥檌 ystyried fel ymddygiad ar wah芒n yn unig, megis codi t芒l am ddrwgweithredu ariannol neu economaidd yn unig.

Roedd rhai ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad hefyd yn codi pryderon ynghylch rhai o鈥檙 astudiaethau achos cam-drin economaidd a ddarparwyd yn y Canllawiau Statudol drafft fel mater i鈥檙 llys sifil ac nid llys troseddol.

Ymateb y Llywodraeth

I adlewyrchu鈥檙 adborth hwn, ehangwyd yr adran cam-drin economaidd yn y Canllawiau Statudol ac ychwanegwyd adran newydd ar gam-drin 么l-wahanu hefyd.

Mae mynd i鈥檙 afael 芒 cham-drin domestig yn flaenoriaeth i鈥檙 Llywodraeth ac mae gwella鈥檙 ymateb i gam-drin economaidd yn rhan annatod o hyn. I gefnogi鈥檙 ymdrechion hyn ymhellach, mae Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham-drin Domestig 2022 traws-Lywodraeth yn dyblu鈥檙 cyllid ar gyfer yr ymateb i gam-drin economaidd i ddarparu cymorth hanfodol a diogelwch economaidd i ddioddefwyr a goroeswyr.

Mewn ymateb i bryderon a godwyd gan rai ymatebwyr fod rhai o鈥檙 enghreifftiau o gam-drin economaidd sy鈥檔 cael eu darparu fel mater i鈥檙 llys sifil a鈥檙 llys troseddol, mae enghreifftiau ychwanegol wedi cael eu hegluro. Mae鈥檙 Canllawiau Statudol hefyd yn eglur y gallai鈥檙 enghreifftiau hyn fod yn rhan o batrwm ehangach o ymddygiad rheoli neu orfodi ac na ddylid eu hystyried ar eu pennau鈥檜 hunain.

Camdriniaeth ar 么l gwahanu

Ymateb yr Ymgynghoriad

Gan y bydd y diwygiad i鈥檙 drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi yn helpu i ddal cam-drin ar 么l gwahanu yn well, roedd rhai ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad yn galw am ragor o wybodaeth am y math hwn o gam-drin, ac yng nghyd-destun sut mae鈥檙 llysoedd teulu hefyd yn cael eu defnyddio i gyflawni cam-drin o鈥檙 fath.

Ymateb y Llywodraeth

Gall cam-drin ar 么l gwahanu gynnwys amrywiaeth o ymddygiadau camdriniol sy鈥檔 parhau neu鈥檔 dechrau, er bod perthynas wedi dod i ben, a heb ymyrraeth effeithiol, a all barhau dros gyfnod hir a gwaethygu. Mae鈥檙 Canllawiau Statudol wedi鈥檜 diweddaru bellach yn cynnwys adran benodol ar gam-drin ar 么l gwahanu a risgiau cysylltiedig (Adran 6), gan gynnwys yng nghyd-destun sut y gellir defnyddio鈥檙 llysoedd teulu i gyflawni cam-drin o鈥檙 fath (gan gynnwys stelcian, aflonyddu a cham-drin economaidd). Mae rhagor o wybodaeth am orchmynion gwahardd y gellir eu gwneud yn yr achosion hyn hefyd wedi鈥檌 chynnwys.

Ymateb amlasiantaeth

Ymateb yr Ymgynghoriad

Mynegwyd pryderon gan rai ymatebwyr, er bod y Canllawiau Statudol hyn yn hyrwyddo gweithio amlasiantaeth mewn achosion o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi a cham-drin domestig yn fwy cyffredinol, nad yw hyn bob amser yn digwydd yn ymarferol. Roedd rhai ymatebion hefyd yn galw am hyfforddiant cam-drin domestig gorfodol i unrhyw un sy鈥檔 gweithio gyda dioddefwyr.

Ymateb y Llywodraeth

Er nad yw鈥檔 bosibl i orfodi hyfforddiant trwy鈥檙 Canllawiau Statudol, mae鈥檔 darparu gwybodaeth ar sut i leihau鈥檙 risg o niwed i ac i gynorthwyo鈥檙 dioddefwr a鈥檌 theulu/deulu; gan gynnwys sut mae asiantaethau eraill a gwasanaethau cymorth yn gallu cynorthwyo. Bwriedir i鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi gael eu darllen ochr yn ochr 芒鈥檙 Canllawiau Statudol ar Gam-drin Domestig sy鈥檔 annog ymarfer gorau, yn mynegi dyletswyddau a chyfrifoldebau statudol am wasanaethau ac yn cyfeirio at ffynonellau gwybodaeth neu gymorth perthnasol ychwanegol.

R么l gwasanaethau cymorth i ddioddefwyr

Ymateb yr Ymgynghoriad

Mynegwyd pryderon gan rai ymatebwyr fod y Canllawiau Statudol drafft yn rhoi digon o bwyslais ar yr amrediad o gymorth y gall gwasanaethau cam-drin domestig ei ddarparu, y tu hwnt i helpu dioddefwyr i ymgysylltu 芒鈥檙 system cyfiawnder troseddol.

Ymateb y Llywodraeth

Mae鈥檙 Canllawiau Statudol wedi鈥檜 diweddaru 芒 rhagor o wybodaeth am yr amrediad o gymorth y gall gwasanaethau cam-drin domestig ei gynnig ac mae鈥檔 amlinellu sut y gall dioddefwyr barhau i geisio cymorth gan y gwasanaethau hyn, hyd yn oed os nad ydynt yn dymuno ymgysylltu 芒鈥檙 system cyfiawnder troseddol. Ers cyhoeddi鈥檙 Canllawiau Statudol drafft ar gyfer ymgynghoriad, cyhoeddwyd y Canllawiau Statudol Cam-drin Domestig terfynol ym mis Gorffennaf 2022. Cyfeirir at y canllawiau hyn drwy鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol ac maent yn cynnwys rhagor o fanylion am ymateb amlasiantaethol a r么l gwasanaethau cymorth. Mae鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol hefyd yn cynnwys atodiad 芒 manylion cyswllt ar gyfer amrediad o wasanaethau cymorth.

Hyd a manylion y Canllawiau Statudol drafft

Ymateb yr Ymgynghoriad

Darparodd nifer fawr o ymatebwyr adborth cadarnhaol ar gynnwys ystyriaethau cysylltiedig (fel rhyw, oedran, hil) a all greu rhwystrau ychwanegol i gael mynediad at wasanaethau a chymorth os nad ydynt wedi鈥檜 cynllunio鈥檔 ddigonol i ddiwallu anghenion penodol dioddefwr. Fodd bynnag, galwodd rhai ymatebwyr am i ragor o fanylion gael eu hychwanegu at yr adran hon o鈥檙 Canllawiau Statudol drafft.

Mynegodd ymatebwyr eraill bryderon bod y Canllawiau Statudol drafft yn rhy hir, ac roedd rhai o鈥檙 ymatebwyr hyn o鈥檙 farn y gallai鈥檙 hyd wneud y cyfarwyddyd yn anhygyrch i rai defnyddwyr, neu na fyddai鈥檔 cael ei ddefnyddio gan y rhai y mae wedi鈥檌 anelu atynt.

Ymateb y Llywodraeth

Yn ei ffurf ddrafft a gyhoeddwyd ar gyfer ymgynghoriad ym mis Ebrill 2022, roedd y Canllawiau ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol yn cynnwys geiriad yn Adran 7 (Ystyriaethau Cysylltiedig) a鈥檙 is-bennawd asesu risg yn Adran 2 (Ymateb Cyfiawnder Troseddol) a oedd yn dyblygu adrannau yn y fersiwn drafft o Ganllawiau Cam-drin Domestig Statudol, hefyd wedi鈥檜 cyhoeddi ar gyfer ymgynghoriad yn 2021, yn ogystal 芒 chyfarwyddyd sydd ar gael yn eang gan y Coleg Plismona.

Gan fod bwriad i鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol gael eu darllen ochr yn ochr 芒鈥檙 Canllawiau Statudol ar Gam-drin Domestig, fel y鈥檜 hamlinellir yn y Crynodeb Gweithredol, mae鈥檙 adrannau dyblyg hyn bellach wedi鈥檜 dileu i fynd i鈥檙 afael 芒 phryderon bod y Canllawiau Statudol drafft yn rhy hir. Lle mae adrannau wedi鈥檜 tynnu o鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol, mae鈥檙 rhain bellach wedi鈥檜 cyfeirio at y Canllawiau Statudol ar Gam-drin Domestig.

Pennod 3 - Casgliad, camau nesaf a manylion cyswllt

3.1 Casgliad a鈥檙 camau nesaf

Hoffem ddiolch i bawb a ymatebodd i鈥檙 ymgynghoriad ar y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol ac a gyfrannodd at yr ailddrafftio i ystyried diwygio鈥檙 drosedd, a ddaeth i rym ar Ebrill 2023 i鈥檞 gadarnhau. O鈥檙 ymatebion a ddaeth i law, roedd consensws cyffredinol yn cefnogi ein dull presennol o weithredu, fodd bynnag, amlygwyd nifer o feysydd lle y gellid cryfhau鈥檙 canllawiau, yn enwedig drwy egluro ymddygiadau sydd o fewn yr amrediad o ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu鈥檔 gorfodi, gan wahaniaethu, rheoli neu orfodi. ymddygiad o droseddau eraill a sicrhau bod yr holl grwpiau dioddefwyr yn cael eu cynrychioli yn y canllawiau.

Gan ystyried yr ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad, rydym wedi diweddaru鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol a gyhoeddwyd ar 51茶馆 ar Ebrill 2023, ochr yn ochr ag ymateb y Llywodraeth i鈥檙 ymgynghoriad. Byddwn yn parhau i weithio gyda鈥檙 asiantaethau rheng flaen i wella eu dealltwriaeth a鈥檜 hymateb i鈥檙 drosedd ymddygiad sy鈥檔 rheoli neu orfodi a鈥檙 cymorth a ddarperir i ddioddefwyr.

Bwriedir i鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad sy鈥檔 Rheoli neu Orfodi gael ei ddarllen ochr yn ochr 芒 Chanllawiau Statudol Cam-drin Domestig, a Strategaeth

Mae Deddf 2021 a鈥檙 Canllawiau Statudol ar Gam-drin Domestig sy鈥檔 cyd-fynd 芒 hi yn rhan o鈥檙 camau y mae鈥檙 Llywodraeth hon yn eu cymryd i drawsnewid yr ymateb i gam-drin domestig a thrais yn erbyn menywod a merched. Yn 2021, cyhoeddodd y Llywodraeth y Strategaeth Mynd i鈥檙 Afael 芒 Thrais yn Erbyn Menywod a Merched (VAWG) a ddilynwyd yn 2022 gan y Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham-drin Domestig a Datganiad Sefyllfa ar Ddioddefwyr Gwrywaidd o droseddau a ystyriwyd yn y Strategaeth Mynd i鈥檙 Afael 芒 Thrais yn Erbyn Menywod a Merched trawslywodraethol a鈥檙 Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham-drin Domestig.

Mae鈥檙 Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham-drin Domestig yn nodi鈥檙 manylion am yr amrediad o fesurau y mae鈥檙 Llywodraeth yn eu cymryd i alluogi鈥檙 system gyfan i weithredu鈥檔 fwy cydlynol ac effeithiol. Mae鈥檙 Cynllun hwn yn buddsoddi dros 拢230.7 miliwn o gyllid newydd i fynd i鈥檙 afael 芒 cham-drin domestig, gan gynnwys cymorth ychwanegol i ddioddefwyr a goroeswyr, mynd i鈥檙 afael 芒 chyflawnwyr, gwella gallu gweithwyr gofal iechyd proffesiynol i adnabod, cynorthwyo ac atgyfeirio dioddefwyr, ac ehangu鈥檙 broses o gyflwyno鈥檙 hyfforddiant Mae Cam-drin Domestig yn Bwysig i swyddogion heddlu.

Mae鈥檙 Strategaeth Mynd i鈥檙 Afael 芒 VAWG a鈥檙 Cynllun Mynd i鈥檙 Afael 芒 Cham-drin Domestig yn cael eu cefnogi gan Ddatganiad Disgwyliadau Cenedlaethol wedi鈥檌 adnewyddu, sy鈥檔 darparu cyfarwyddyd eglur a chyson i ardaloedd lleol ar sut i gomisiynu gwasanaethau cymorth i ddioddefwyr a goroeswyr pob math o drais yn erbyn menywod a merched.

Hoffem ddiolch unwaith eto i鈥檙 holl unigolion a sefydliadau sydd wedi rhoi o鈥檜 hamser i gyflwyno eu barn a鈥檜 tystiolaeth er mwyn llywio鈥檙 gwaith o ddatblygu鈥檙 Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol wedi鈥檜 diweddaru ymhellach.

3.2 Manylion cyswllt

Ar gyfer unrhyw ymholiadau yn ymwneud ag ymateb y Llywodraeth i鈥檙 ymgynghoriad ar y Canllawiau Statudol ar Ymddygiad Rheoli neu Orfodol, cysylltwch 芒:

VAWGEnquiries@homeoffice.gov.uk

Atodiad A - Rhestr o acronymau

Cafcass - Gwasanaeth Cynghori a Chynorthwyo Llys Plant a Theuluoedd

CPS - Gwasanaeth Erlyn y Goron

HMICFRS - Arolygiaeth Cwnstabliaeth a Gwasanaethau T芒n ac Achub Ei Fawrhydi

PCC - Comisiynwyr yr Heddlu a Throsedd

Deddf 2015 - Deddf Troseddau Difrifol 2015

Deddf 2021 - Deddf Cam-drin Domestig 2021

VAWG - Trais yn Erbyn Menywod a Merched