51茶馆

惭补别鈥檙 Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) yn helpu i sbarduno twf, cyfoethogi bywydau a hyrwyddo Prydain dramor. 惭补别鈥檙 DCMS yn diogelu ac yn hyrwyddo ei threftadaeth ddiwylliannol ac artistig, ac yn helpu busnesau a chymunedau i dyfu drwy fuddsoddi mewn arloesi a thrwy dynnu sylw at Brydain fel lle gwych i ymweld ag ef. 惭补别鈥檙 DCMS yn helpu i roi mantais unigryw i鈥檙 DU ar y llwyfan byd-eang, gan ymdrechu i sicrhau llwyddiant economaidd.

Ynghylch Cynllun Iaith Gymraeg y DCMS

Sefydlodd Deddf yr Iaith Gymraeg 1993 Fwrdd yr Iaith Gymraeg i hybu a hwyluso鈥檙 defnydd o鈥檙 Gymraeg, a darparodd ar gyfer paratoi cynlluniau gan gyrff cyhoeddus a fyddai鈥檔 rhoi effaith i鈥檙 egwyddor y dylid trin y Gymraeg a鈥檙 Saesneg ar y sail eu bod yn gyfartal wrth gynnal busnes cyhoeddus a gweinyddu cyfiawnder yng Nghymru. Darparodd y Ddeddf y gallai personau sy鈥檔 gweithredu ar ran y Goron ddewis a ddylen nhw baratoi Cynllun Iaith Gymraeg o鈥檙 fath ac fe benderfynodd y DCMS wneud hynny. Daeth y cynllun i rym ar 8 Mehefin 2007. Ers hynny mae鈥檙 DCMS wedi diwygio鈥檌 Chynllun Iaith Gymraeg ddwywaith, ac fe鈥檌 cymeradwywyd ddiwethaf gan Gomisiynydd y Gymraeg ar 04/04/2024.

Pasiodd Cynulliad Cenedlaethol Cymru (y Senedd bellach) Fesur y Gymraeg (Cymru) 2011 i foderneiddio鈥檙 fframwaith cyfreithiol yngl欧n 芒 defnyddio鈥檙 Gymraeg. Roedd y Mesur yn cynnwys darpariaethau i ddisodli Bwrdd yr Iaith Gymraeg 芒 Chomisiynydd y Gymraeg a disodli Cynlluniau Iaith 芒 safonau ymddygiad yngl欧n 芒鈥檙 Gymraeg, sy鈥檔 cael eu hadnabod fel 鈥渟afonau鈥檙 Gymraeg鈥�. Er hynny, mae Cynlluniau Iaith yn parhau mewn grym nes eu bod wedi鈥檜 disodli gan safonau Cymraeg sy鈥檔 berthnasol i鈥檙 person dan sylw. Nid yw鈥檙 DCMS o dan ddyletswydd ar hyn o bryd i gydymffurfio 芒 safonau鈥檙 Gymraeg ac mae wedi diweddaru ei Chynllun Iaith a baratowyd o dan Adran 21 o Ddeddf 1993 [ac yn unol 芒 chanllawiau a gyhoeddwyd gan Gomisiwn y Gymraeg o dan Adran 9 o鈥檙 Ddeddf].

惭补别鈥檙 Cynllun yn ymdrin 芒鈥檙 gwasanaethau y mae鈥檙 DCMS yn eu darparu i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru a sut mae鈥檙 DCMS yn bwriadu rhoi effaith i鈥檙 egwyddor y dylid trin y Gymraeg a鈥檙 Saesneg ar y sail eu bod yn gyfartal wrth gynnal busnes cyhoeddus a gweinyddu cyfiawnder yng Nghymru. Yn y Cynllun, mae鈥檙 term 鈥榗yhoeddus鈥� yn golygu unigolion, personau naturiol a chyfreithiol, gan gynnwys cyrff corfforaethol. Mae鈥檔 cynnwys y cyhoedd yn gyffredinol, neu adran o鈥檙 cyhoedd, yn ogystal ag aelodau unigol o鈥檙 cyhoedd. 惭补别鈥檙 term yn cynnwys sefydliadau gwirfoddol ac elusennau. Mae cyfarwyddwyr ac eraill sy鈥檔 cynrychioli cwmn茂au cyfyngedig hefyd wedi鈥檜 cynnwys o fewn ystyr y term 鈥榗yhoeddus鈥�. Er hynny, nid yw鈥檔 cynnwys personau sy鈥檔 gweithredu mewn swyddogaeth sy鈥檔 cynrychioli鈥檙 Goron, y Llywodraeth neu鈥檙 Wladwriaeth. O ganlyniad, nid yw personau sy鈥檔 cyflawni swyddogaethau swyddogol o natur gyhoeddus yn dod o fewn ystyr y gair 鈥榗yhoeddus鈥� pan f么nt wrthi鈥檔 cyflawni鈥檙 swyddogaethau swyddogol hynny.

Ynghylch y DCMS

Nod yr Adran dros Ddiwylliant, y Cyfryngau a Chwaraeon (DCMS) yw sbarduno twf, cyfoethogi bywydau a hyrwyddo Prydain dramor. 惭补别鈥檙 DCMS yn helpu i greu economi sy鈥檔 arwain y byd; mae鈥檙 Adran yn hybu treftadaeth ddiwylliannol a chelfyddydol a chwaraeon y DU; ac mae鈥檙 DCMS yn gyfrifol am adeiladu cymdeithas sifil sy鈥檔 fwy ac yn gryfach.

惭补别鈥檙 DCMS yn hanfodol ar gyfer creu cyfleoedd economaidd, arloesedd, ac ysbrydoliaeth a mwynhad i bawb. Gwerth y sectorau elusennol, diwylliannol, cyfryngau a chwaraeon yw 拢145 biliwn (8% o werth ychwanegol gros (GVA) y DU yn 2022) ac mae鈥檙 sectorau hyn yn cefnogi bron pedair miliwn o swyddi. Mae ein diwydiannau creadigol yn werth mwy ynddynt eu hunain i鈥檙 economi na鈥檙 sectorau olew a nwy, gwyddorau bywyd, gweithgynhyrchu cerbydau, ac awyrofod gyda鈥檌 gilydd.

惭补别鈥檙 DCMS yn arwain agenda sy鈥檔 gosod Prydain ar lwyfan y byd (digwyddiadau chwaraeon rhyngwladol, cysylltiadau diwylliannol rhyngwladol, treftadaeth a thwristiaeth o鈥檙 radd flaenaf etc.). Mae sectorau鈥檙 DCMS yn chwarae rhan hollbwysig mewn datblygiad a llesiant economaidd a chymdeithasol lleol a rhanbarthol. Hefyd mae鈥檙 DCMS yn arwain ar hybu gwirfoddoli, dyngarwch, gweithredu cymunedol a chymdeithasol, busnes sy鈥檔 gyfrifol yn gymdeithasol a鈥檙 Gwasanaeth Cenedlaethol i Ddinasyddion.

Lluniwyd Concordat sy鈥檔 diffinio gweithdrefnau gweithredol a gwaith rhwng y DCMS a鈥檙 Senedd. Mae hwn yn berthnasol i faterion fel gweithio ar y cyd a chydweithredu rhwng y ddau gorff. Bydd penderfyniadau ar rannu cyfrifoldeb dros y ddarpariaeth Gymraeg yn cael eu gwneud drwy ymgynghori 芒鈥檙 Senedd a thrwy gyfeirio at y Concordat.

Er bod llawer o feysydd cyfrifoldeb y DCMS wedi鈥檜 datganoli i鈥檙 Senedd, yr Adran sy鈥檔 dal i fod yn gyfrifol am nifer o feysydd polisi neilltuedig. 惭补别鈥檙 rhain yn cynnwys polisi atal cyffuriau, trwyddedu adloniant cyhoeddus, darlledu, dosbarthiadau ffilmiau, y deddfau gamblo, y Loteri Genedlaethol, a diogelwch meysydd chwaraeon (ar gyfer meysydd sy鈥檔 cael eu defnyddio yng nghynghrair p锚l-droed Lloegr a Stadiwm y Principality). Mae nifer o fentrau ar lefel y DU wedi鈥檜 cadw hefyd 鈥� e.e. Derbyniadau yn Lle Treth, Cynllun Indemniad y Llywodraeth a鈥檙 Hawliau Benthyg i鈥檙 Cyhoedd. Bydd polis茂au鈥檔 dal i gael eu hadolygu wrth gael eu creu o ran eu perthnasedd i bobl sy鈥檔 siarad Cymraeg o dan yr egwyddorion cyffredinol.

Cyrff cyhoeddus y DCMS

Nid yw鈥檙 Adran yn darparu bron dim gwasanaethau yn uniongyrchol i鈥檙 cyhoedd ledled y DU, gan gynnwys yng Nghymru. Darperir y rhan fwyaf o wasanaethau i鈥檙 cyhoedd drwy gyrff cyhoeddus y DCMS. Adeg cyhoeddi鈥檙 Cynllun hwn, mae gan y DCMS 42 o gyrff cyhoeddus, sy鈥檔 amrywio o Amgueddfeydd Cenedlaethol i gyrff cynghori bach, i gyllidwyr cenedlaethol a rheoleiddwyr mawr. Mae hyn yn cynnwys 15 o amgueddfeydd; y Llyfrgell Brydeinig; rheoleiddwyr fel y Comisiwn Hapchwarae; a chyrff ariannu cenedlaethol fel Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol. 惭补别鈥檙 Adran yn gyfrifol am Ddarlledu Gwasanaeth Cyhoeddus yn y DU ac, o鈥檙 herwydd, mae ganddi berthynas uniongyrchol 芒 Sianel Pedwar Cymru (鈥�S4C鈥�), sy鈥檔 darlledu ledled Cymru yn y Gymraeg.

Cyrff cyhoeddus y DCMS sydd 芒鈥檜 Cynlluniau Iaith eu hunain yw: y Comisiwn Elusennau, y Comisiwn Hapchwarae, Cronfa Dreftadaeth y Loteri Genedlaethol, ac UK Sport.

Unig gyrff cyhoeddus y DCMS sy鈥檔 dod o dan safonau鈥檙 Gymraeg yw Cronfa Gymunedol y Loteri Genedlaethol, y BBC ac S4C.

Er bod y cyrff cyhoeddus yn gweithredu o fewn canllawiau polisi bras a bennir gan y Gweinidogion, mater i Brif Weithredwr pob corff yw鈥檙 gweithredu o ddydd i ddydd, gan gynnwys gweithredu鈥檙 mesurau yn Neddf yr Iaith Gymraeg. Pan nad oes gan gyrff cyhoeddus eu Cynlluniau Iaith eu hunain neu pan nad ydynt yn dod o dan safonau鈥檙 Gymraeg, bydd y DCMS yn cefnogi ac yn annog y cyrff cyhoeddus perthnasol i fabwysiadu egwyddorion y Cynllun Iaith hwn. Pan fo鈥檔 gymwys, bydd y DCMS yn ychwanegu cymal ar gydymffurfio 芒鈥檌 Chynllun Iaith at gytundebau rheoli cyrff cyhoeddus, lle maent yn gweithredu yng Nghymru neu鈥檔 cynnig gwasanaethau i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru, wrth i鈥檙 cytundebau hynny gael eu diwygio. Bydd y DCMS yn annog cyrff cyhoeddus i baratoi eu Cynlluniau Iaith eu hunain os bydd Comisiynydd y Gymraeg yn gofyn amdanynt.

Cynllunio Gwasanaethau a鈥檜 Darparu

Bydd polis茂au, mentrau a gwasanaethau鈥檙 DCMS yn gyson 芒鈥檙 Cynllun Iaith. Byddant yn cefnogi鈥檙 defnydd o鈥檙 Gymraeg a, lle bynnag y bo鈥檔 bosibl, byddant yn helpu鈥檙 cyhoedd yng Nghymru i ddefnyddio鈥檙 Gymraeg fel rhan o鈥檜 bywydau o ddydd i ddydd.

Tynnir sylw holl uwch-reolwyr y DCMS at y Cynllun Iaith drwy ddarparu gwybodaeth ar fewnrwyd y DCMS yn ogystal 芒 thrwy hyfforddiant. Bydd yr wybodaeth hon hefyd yn amlinellu鈥檙 egwyddorion sy鈥檔 sail i Ddeddf yr Iaith Gymraeg. T卯m Datganoli鈥檙 DCMS fydd y pwynt cyfeirio ar gyfer adroddiadau ynghylch cydymffurfio i Gomisiynydd y Gymraeg.

Darparu Gwasanaethau

Fel y nodwyd o鈥檙 blaen, nid yw鈥檙 Adran yn darparu bron dim gwasanaethau鈥檔 uniongyrchol i鈥檙 cyhoedd, boed yng Nghymru neu weddill y DU. Darperir y rhan fwyaf o wasanaethau i鈥檙 cyhoedd drwy Gyrff Cyhoeddus (er enghraifft, amgueddfeydd ac orielau cenedlaethol). Bydd gwasanaethau鈥檙 DCMS i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru yn cael eu darparu yn unol 芒 chynnwys y Cynllun hwn. Byddwn yn rhoi gwybod i鈥檙 cyhoedd pan fydd gwasanaethau ar gael yn Gymraeg.

Bydd gwasanaethau a ddarperir yn Gymraeg ac yn Saesneg yn gyfartal o ran ansawdd a ch芒nt eu darparu o fewn yr un amserlen. Caiff hyn ei wneud yn glir pryd bynnag y bydd y DCMS yn gwneud datganiadau ar ansawdd gwasanaethau a chyfle cyfartal.

Ein Swyddogaethau Rheoleiddo a Gwasanaethau a Ddarperir ar ein Rhan gan Drydydd Part茂on

Bydd unrhyw gytundebau neu drefniadau a wnawn gyda thrydydd part茂on yn gyson 芒鈥檙 rhannau perthnasol o鈥檙 Cynllun hwn, pan fo鈥檙 cytundebau neu鈥檙 trefniadau hynny鈥檔 ymwneud 芒 darparu gwasanaethau i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru. Byddwn yn monitro ac yn sicrhau bod trydydd part茂on yn darparu鈥檙 gwasanaethau hyn yn unol 芒鈥檙 ymrwymiadau a geir yn y Cynllun Iaith hwn.

Dyfarnu Grantiau a Benthyciadau

Pan fyddwn yn dyfarnu grantiau a benthyciadau ar gyfer gweithgareddau sydd i鈥檞 cynnal yng Nghymru, byddwn yn cynnwys amodau yngl欧n 芒 defnyddio鈥檙 Gymraeg. Wrth wneud hyn, byddwn yn rhoi sylw i unrhyw ganllawiau a gyhoeddir gan Gomisiynydd y Gymraeg yn hyn o beth.

Ymdrin 芒鈥檙 Cyhoedd Cymraeg

Gohebiaeth

Rydym yn croesawu gohebiaeth yn Gymraeg neu yn Saesneg. Pan fydd rhywun yn ysgrifennu atom yn Gymraeg, yn yr iaith honno y byddwn yn ymateb. Bydd yr amserlen darged ar gyfer ymateb i ohebiaeth Gymraeg, a鈥檙 math o ateb a anfonir, yr un fath ag ar gyfer ymateb i ohebiaeth Saesneg.

Bydd y DCMS yn dechrau gohebu yn Gymraeg ag unigolyn, gr诺p neu sefydliad y gwyddys eu bod yn gweithio yn Gymraeg yn bennaf neu ei bod yn well ganddynt gael llythyrau yn Gymraeg. Rydym wedi datblygu system i gofnodi dewis iaith, fel bod yr ohebiaeth ddilynol yn Gymraeg pan fydd y dewis hwnnw鈥檔 hysbys, oni bai bod yr unigolyn neu鈥檙 sefydliad dan sylw yn nodi fel arall.

Bydd dogfennau a amgaeir gyda llythyrau dwyieithog yn ddwyieithog, pan fyddant ar gael. Bydd dogfennau a amgaeir gyda llythyrau Cymraeg yn Gymraeg neu鈥檔 ddwyieithog, pan fyddant ar gael. Bydd yr uchod yn gymwys ar gyfer gohebiaeth e-bost yn ogystal 芒 gohebiaeth ar bapur. Bydd pob gohebiaeth Gymraeg a anfonir gennym ar ffurf copi caled yn cael ei llofnodi.

Os byddwn yn cyhoeddi cylchlythyrau neu lythyrau safonol i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru byddwn yn gwneud hynny鈥檔 ddwyieithog.

Ceisiadau Rhyddid Gwybodaeth

Pan fo ceisiadau鈥檔 cael eu gwneud o dan Ddeddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 neu Reoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004, byddwn yn cyfieithu鈥檙 ymateb i鈥檙 Gymraeg ar yr amod bod nifer y geiriau sydd i鈥檞 cyfieithu yn llai na chant.

Llythyrau Penderfynu

Os bwriedir i lythyr penderfyniad gyfleu polisi i gynulleidfa lawer ehangach na鈥檙 rhai sy鈥檔 uniongyrchol gysylltiedig 芒鈥檙 ymchwiliad, neu unrhyw weithdrefn statudol arall, bydd y DCMS yn ystyried a ddylid ei drin, o dan y Cynllun Iaith hwn, fel cyhoeddiad.

Cyfathrebu dros y Ff么n

Oherwydd lleoliadau鈥檙 DCMS, ni fyddai鈥檔 ymarferol cynnal sgyrsiau ff么n yn Gymraeg. Trefnir bod llinellau cymorth dros y ff么n, neu gyfleusterau tebyg, i roi gwybodaeth, gwasanaethau neu gymorth i鈥檙 cyhoedd yn Gymraeg ar gael os bydd gan y mater ap锚l eang ac os yw鈥檔 berthnasol i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru. Lle nad yw hyn yn wir, rhoddir gwybod i aelodau o鈥檙 cyhoedd sy鈥檔 dymuno cyfathrebu 芒鈥檙 DCMS yn Gymraeg eu bod yn gallu gwneud hynny drwy lythyr neu e-bost.

Cyfarfodydd Cyhoeddus

Nid yw鈥檙 DCMS yn cynnal cyfarfodydd cyhoeddus, ymchwiliadau na gwrandawiadau yn aml. Os caiff cyfarfodydd o鈥檙 fath eu cynnal o dan arweiniad y DCMS, a鈥檜 bod yn cael eu cynnal yng Nghymru, darperir gwasanaeth cyfieithu oni bai bod y DCMS wedi cael gwybod bod pob cyfranogwr yn debygol o ddefnyddio鈥檙 un iaith. Bydd gwahoddiadau a hysbysebion cyfarfodydd cyhoeddus yn ddwyieithog a naill ai鈥檔 nodi bod cyfleusterau cyfieithu ar gael neu鈥檔 gwahodd y cyhoedd i roi gwybod i鈥檙 DCMS ymlaen llaw ym mha iaith y dymunant siarad. Bydd y DCMS yn rhoi gwybod i鈥檙 rhai sy鈥檔 dod i gyfarfodydd cyhoeddus pan fydd cyfleusterau cyfieithu ar gael ac yn annog cyfraniadau yn Gymraeg.

Arfer y DCMS fydd darparu papurau a gwybodaeth arall ar gyfer cyfarfodydd cyhoeddus yn Gymraeg a Saesneg. Oherwydd lleoliadau鈥檙 DCMS, fel arfer ni fyddai鈥檔 ymarferol cynnal cyfarfodydd wyneb yn wyneb 芒鈥檙 cyhoedd yn Gymraeg, ond byddai鈥檙 DCMS yn ceisio darparu cyfieithiad pe baem yn asesu bod angen hynny, gan gymryd i ystyriaeth y fforwm, trefnwyr y digwyddiad, a鈥檙 rhai a fyddai鈥檔 bresennol.

Ymwneud 芒鈥檙 cyhoedd yng Nghymru mewn ffyrdd eraill

Pan fydd y DCMS yn cynnal arolygon cyhoeddus, yr arfer fydd sicrhau bod pob agwedd ar y cyfathrebu 芒鈥檙 cyhoedd yn ddwyieithog. Pryd bynnag y bo鈥檔 ymarferol, gofynnir i ymatebwyr a fyddai鈥檔 well ganddynt ymateb i鈥檙 arolwg yn Gymraeg neu Saesneg. Pan fydd y DCMS yn trefnu seminarau, cyrsiau hyfforddi neu ddigwyddiadau tebyg i鈥檙 cyhoedd, bydd y DCMS yn gwneud trefniadau yn lleol i鈥檞 darparu yn Gymraeg pan fydd yr Adran yn asesu bod angen hynny, gan gymryd i ystyriaeth y fforwm, trefnwyr y digwyddiad, a鈥檙 rhai a fydd yn bresennol.

Wyneb Cyhoeddus yr Adran

Ymgyrchoedd Cyhoeddusrwydd, Arddangosfeydd a Hysbysebion

Bydd deunydd cyhoeddusrwydd, gwybodaeth i鈥檙 cyhoedd, deunydd arddangos a deunydd hysbysebu y mae鈥檙 DCMS yn eu defnyddio yng Nghymru (er mwyn targedu鈥檙 cyhoedd) yn cael eu cynhyrchu鈥檔 ddwyieithog, neu fel fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Os oes rhaid cyhoeddi鈥檙 fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n, bydd y ddwy fersiwn yn gyfartal o ran maint, amlygrwydd ac ansawdd. Os cyhoeddir fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n, bydd y naill a鈥檙 llall yn cynnwys neges yn nodi bod y deunydd ar gael yn yr iaith arall.

Bydd unrhyw hysbysebion a osodir mewn papurau newydd (neu ddeunydd tebyg) Saesneg, a ddosberthir yn bennaf neu鈥檔 gyfan gwbl yng Nghymru, yn ddwyieithog neu鈥檔 ymddangos fel fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Bydd y ddwy fersiwn yn ymddangos ar yr un pryd, ac yn gyfartal o ran maint, amlygrwydd ac ansawdd. Mewn cyhoeddiadau Cymraeg, bydd hysbysebion yn Gymraeg yn unig.

Bydd hysbysebion ar y teledu, yn y sinema ac ar y radio sy鈥檔 cael eu cyfeirio at y cyhoedd yng Nghymru yn Gymraeg a Saesneg. Bydd ymgyrchoedd ar y teledu sy鈥檔 ymddangos ar S4C yn ystod oriau rhaglenni Cymraeg yn Gymraeg. Bydd ymgyrchoedd radio a ddarlledir yn ystod rhaglenni Cymraeg ar orsafoedd radio masnachol yn Gymraeg. Bydd y DCMS yn osgoi defnyddio is-deitlau Cymraeg, neu dybio hysbysebion yn Gymraeg (ac eithrio trosleisiadau).

Pan fyddwn yn sefydlu mecanweithiau (e.e. llinellau ff么n, cyfryngau cymdeithasol) i dderbyn gwybodaeth oddi wrth y cyhoedd yng Nghymru, byddwn yn darparu gwasanaeth Cymraeg.

Cyhoeddiadau

Bydd y DCMS yn cyhoeddi deunyddiau sydd ar gael i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru yn ddwyieithog, yn amodol ar gerdyn sgorio* y cytunir arno gyda Chomisiynydd y Gymraeg. Caiff deunyddiau eu cyhoeddi fel un fersiwn ddwyieithog, yn hytrach nag ar wah芒n yn Gymraeg a Saesneg, pryd bynnag y bo鈥檔 ymarferol ac yn gost-effeithiol gwneud hynny. Os bydd rhaid cyhoeddi鈥檙 fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n (er enghraifft, pan fyddai un ddogfen yn rhy hir neu鈥檔 rhy swmpus), bydd y ddwy fersiwn o鈥檙 un maint ac ansawdd. Bydd y ddwy fersiwn yn nodi鈥檔 glir fod y deunydd ar gael yn yr iaith arall hefyd. Os nad yw ar gael yn rhad ac am ddim, ni fydd pris dogfen ddwyieithog yn fwy na phris cyhoeddiad mewn un iaith 鈥� a bydd pris fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n yr un peth. Bydd yr uchod yn gymwys hefyd i ddeunydd sydd ar gael yn electronig ar wefan y DCMS ar 51茶馆 neu mewn fformatau eraill.

Y Rhyngrwyd, Gwefannau a鈥檙 Cyfryngau Cymdeithasol

惭补别鈥檙 DCMS a鈥檌 chyrff cyhoeddus yn gyfrifol am uwchlwytho testun a dogfennau i鈥檞 hadrannau penodol ar wefan 51茶馆, a ddynodir 芒 logo/enw鈥檙 DCMS (neu logo/enw鈥檙 Corff Cyhoeddus perthnasol) a welir ar frig y tudalen. Bydd y DCMS yn uwchlwytho gwybodaeth Gymraeg i鈥檙 tudalennau hyn fel y bo鈥檔 briodol (er enghraifft pan fo鈥檙 cynnwys yn debygol o fod yn berthnasol i bobl Cymru), gan bwyso a mesur fesul achos a chan ddefnyddio鈥檌 cherdyn sgorio. Mae rhai targedau penodol ar gyfer cyfieithu i鈥檙 Gymraeg ar ei gwefan i鈥檞 gweld yn ei chynllun gweithredu. Pryd bynnag mae鈥檙 DCMS yn gosod cyhoeddiadau Saesneg ar ei gwefan, bydd y fersiynau Cymraeg yn cael eu gosod ar yr un pryd, os ydynt ar gael.

Wrth ddylunio gwefannau newydd, neu wrth ailddatblygu ei gwefannau presennol, bydd y DCMS yn ystyried canllawiau Comisiynydd y Gymraeg yngl欧n 芒 datblygu gwefannau.

惭补别鈥檙 DCMS yn gyfrifol hefyd am nifer o wefannau yn y cyfryngau cymdeithasol, ac mae鈥檔 cyhoeddi gwybodaeth ar y rhain yn Gymraeg pan fo hynny鈥檔 benodol berthnasol yng Nghymru (e.e. cyhoeddiad lle mae yna weithgaredd a/neu sy鈥檔 debygol o effeithio ar bobl yng Nghymru, neu bolisi sydd 芒 diddordeb ar draws y DU sydd 芒 diddordeb cryf i bobl yng Nghymru a/neu sy鈥檔 debygol o effeithio arnynt).

Ffurflenni a鈥檙 Deunydd Esbonio Perthynol

Arfer y DCMS fydd sicrhau bod pob ffurflen a deunydd esboniadol perthynol i鈥檞 defnyddio gan y cyhoedd yng Nghymru yn gwbl ddwyieithog, gyda鈥檙 fersiynau Cymraeg a Saesneg gyda鈥檌 gilydd mewn un ddogfen. Bydd hyn yn cynnwys ffurflenni rhyngweithiol a gyhoeddir ar ei gwefannau.

Pan fo angen ffurflenni, rheolau neu weithdrefnau rhagnodedig i鈥檞 defnyddio gan y cyhoedd yng Nghymru, cynhyrchir y rhain yn Gymraeg neu鈥檔 ddwyieithog. Pan fydd y DCMS yn rhoi gwybodaeth ar fersiynau Cymraeg o ffurflenni a anfonir at y cyhoedd, bydd y DCMS yn gwneud hynny yn Gymraeg. Pan fydd y DCMS yn rhoi gwybodaeth ar ffurflenni dwyieithog a anfonir at y cyhoedd, gwnaiff y DCMS hynny鈥檔 ddwyieithog oni bai ei bod yn gwybod y byddai鈥檔 well gan bobl gael yr wybodaeth yn Gymraeg neu yn Saesneg yn unig. Pan fydd sefydliadau eraill yn dosbarthu ffurflenni ar ei rhan, bydd y DCMS yn sicrhau eu bod yn gwneud hynny yn unol 芒鈥檙 uchod.

Hysbysiadau Swyddogol, Hysbysiadau Cyhoeddus a Hysbysiadau Recriwtio Staff

Bydd hysbysiadau swyddogol, hysbysiadau cyhoeddus a hysbysiadau recriwtio staff a osodir mewn papurau newydd (neu gyfryngau tebyg) Saesneg, a ddosberthir yn bennaf neu鈥檔 gyfan gwbl yng Nghymru, yn ddwyieithog neu鈥檔 ymddangos fel fersiynau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Mewn cyhoeddiadau Cymraeg, bydd hysbysiadau yn Gymraeg. Bydd y fersiynau Cymraeg a Saesneg yn gyfartal o ran fformat, maint, ansawdd ac amlygrwydd 鈥� p鈥檜n a g芒nt eu cynhyrchu fel un fersiwn ddwyieithog neu fel hysbysiadau Cymraeg a Saesneg ar wah芒n. Yn y cyfryngau Saesneg, gall swyddi lle mae鈥檙 gallu i siarad Cymraeg yn hanfodol gael eu hysbysebu yn Gymraeg, gyda disgrifiad byr yn Saesneg.

Gall hysbysiadau a hysbysebion recriwtio a osodir mewn cylchgronau (a chyhoeddiadau eraill) Saesneg, a ddosberthir ledled y DU, fod yn Saesneg, oni bai bod y swydd yn un lle mae鈥檙 gallu i siarad Cymraeg yn hanfodol. Os felly, gall yr hysbysiad fod yn gwbl ddwyieithog, neu yn Gymraeg gydag esboniad byr yn Saesneg.

Bydd unrhyw hysbysiadau swyddogol, hysbysiadau cyhoeddus neu hysbysiadau recriwtio staff a osodir mewn mannau eraill yng Nghymru yn ddwyieithog.

Datganiadau i鈥檙 Wasg a Chysylltiadau 芒鈥檙 Cyfryngau

Bydd datganiadau i鈥檙 wasg a鈥檙 cyfryngau darlledu Cymraeg yng Nghymru yn cael eu hanfon yn Gymraeg, lle bydd terfynau amser yn caniat谩u hynny. Pan fydd y DCMS yn cyhoeddi datganiadau i鈥檙 wasg sy鈥檔 ymdrin 芒 materion yng Nghymru, ei harfer fydd eu cyhoeddi yn Gymraeg a Saesneg.

Rhoi鈥檙 Cynllun ar waith

Trefniadau mewnol

惭补别鈥檙 Cynllun hwn wedi鈥檌 gyhoeddi gyda chefnogaeth lawn Ysgrifennydd Parhaol y DCMS.

惭补别鈥檙 t卯m Datganoli yn y gyfarwyddiaeth Strategaeth Gorfforaethol yn atebol i鈥檙 Ysgrifennydd Gwladol am lwyddiant y Cynllun ac am fonitro sut mae鈥檔 cael ei weithredu. Bydd yr holl Gyfarwyddwyr a Dirprwy Gyfarwyddwyr yn gyfrifol am sicrhau bod eu timau鈥檔 gweithredu yn unol 芒鈥檙 Cynllun. Anfonir canllawiau at y staff (sef canllawiau a fydd yn cael eu diweddaru鈥檔 rheolaidd) ynghylch defnyddio鈥檙 Gymraeg a goblygiadau鈥檙 Cynllun hwn.

Bydd y DCMS yn diweddaru ei chynllun gweithredu (gweler yr Atodiad) ac yn adrodd am gynnydd i鈥檙 Comisiynydd, gan nodi sut y bydd yr Adran yn sicrhau ei bod yn gweithredu yn unol 芒鈥檙 Cynllun Iaith hwn. Daw鈥檙 cynllun gweithredu i rym ar y dyddiad y daw鈥檙 Cynllun Iaith i rym, neu cyn gynted 芒 phosibl wedi hynny. Bydd y cynllun gweithredu鈥檔 cynnwys targedau, terfynau amser ac adroddiad ar y cynnydd ar bob targed. Nod cyffredinol y cynllun gweithredu fydd sicrhau ein bod yn cyflawni鈥檙 ymrwymiadau a nodir yn y Cynllun Iaith hwn cyn gynted 芒 phosibl.

Staffio

Ar gyfer unrhyw swyddi sy鈥檔 cynnwys cysylltiad helaeth a rheolaidd 芒鈥檙 cyhoedd yng Nghymru, bydd y DCMS yn asesu a ddylai rhuglder yn y Gymraeg fod yn ddymunol neu鈥檔 hanfodol 鈥� a bydd hyn yn cael ei nodi yng nghymwyseddau鈥檙 swydd ac mewn hysbysebion ar gyfer y swydd.

Mae gofynion dwyieithog a dealltwriaeth o faterion Cymraeg yn cael eu hystyried wrth benderfynu ar benodiadau i Fyrddau, Paneli neu Dribiwnlysoedd os ydynt yn debygol o wneud penderfyniadau sy鈥檔 effeithio ar Gymru.

Hyfforddiant ac Ymwybyddiaeth

Bydd y DCMS yn cefnogi ac yn ariannu hyfforddiant i staff sydd, fel rhan o鈥檜 dyletswyddau, yn dod i gysylltiad helaeth a rheolaidd 芒鈥檙 cyhoedd yng Nghymru 鈥� ac sy鈥檔 dymuno dysgu Cymraeg, neu wella鈥檜 Cymraeg. Bydd y DCMS yn caniat谩u i鈥檙 staff fynychu cyrsiau yn ystod eu horiau gwaith.

Pryd bynnag y bo鈥檔 ymarferol, bydd y DCMS yn darparu hyfforddiant galwedigaethol yn Gymraeg i ddatblygu gallu staff sydd, fel rhan o鈥檜 dyletswyddau, yn dod i gysylltiad helaeth a rheolaidd 芒鈥檙 cyhoedd yng Nghymru.

Yn ychwanegol, bydd y t卯m Datganoli yn ceisio cynyddu amlygrwydd y Cynllun i鈥檙 holl staff drwy adnoddau mewnol yr Adran, gan gynnwys y fewnrwyd adrannol, E-gylchlythyrau a thrwy gynnwys y Gymraeg yn ei sesiynau dysgu ar ddatganoli. Bydd y t卯m hefyd yn paratoi canllawiau i鈥檙 staff ar sut i ddefnyddio鈥檙 gwasanaethau cyfieithu, ac ar y trefniadau cyllideb perthynol.

Technoleg Gwybodaeth a Chyfathrebu

Darperir ar gyfer yr angen i ddarparu gwybodaeth a gwasanaethau yn Gymraeg, ac i weithredu yn unol 芒鈥檙 Cynllun Iaith hwn, wrth i鈥檙 Adran ddatblygu, dylunio a phrynu cynhyrchion a gwasanaethau technoleg gwybodaeth a chyfathrebu.

Wrth i鈥檙 DCMS ddatblygu neu gaffael systemau TGCh, bydd y DCMS yn ystyried gofynion y Gymraeg a chanllawiau gan Gomisiynydd y Gymraeg, fel y bo鈥檔 briodol.

Gweithio mewn Partneriaeth

Pan fo鈥檙 DCMS yn arweinydd strategol ac ariannol mewn partneriaeth ffurfiol, bydd y DCMS yn sicrhau bod unrhyw agweddau ar wasanaeth cyhoeddus yn cydymffurfio 芒鈥檙 Cynllun Iaith hwn. Pan fo鈥檙 DCMS yn ymuno 芒 phartneriaeth ffurfiol y mae sefydliad arall yn ei harwain, bydd cyfraniad y DCMS i鈥檙 bartneriaeth yn cydymffurfio 芒鈥檙 Cynllun Iaith hwn. Wrth weithredu yn enw鈥檙 consortiwm, bydd y DCMS yn gweithredu yn unol 芒鈥檙 Cynllun Iaith hwn. Pan fo鈥檙 DCMS yn bartner mewn consortiwm, bydd y DCMS yn annog y consortiwm i gydymffurfio 芒鈥檙 Cynllun Iaith hwn. Pan fo鈥檙 DCMS yn gweithio gydag un o鈥檌 chyrff cyhoeddus (neu adran arall o鈥檙 llywodraeth) i lunio dogfennau ar y cyd, Cynllun Iaith y corff neu鈥檙 adran o鈥檙 llywodraeth sydd 芒鈥檙 ymrwymiad cryfaf fydd drechaf.

惭补别鈥檙 uchod yn cyfeirio at bartneriaethau ffurfiol sy鈥檔 ymdrin 芒 gwasanaethau sydd ar gael i鈥檙 cyhoedd yng Nghymru yn unig.

Monitro

Bydd y DCMS yn monitro ei chynnydd o ran cyflawni鈥檙 ymrwymiadau a wneir yn y Cynllun hwn. Bob blwyddyn, bydd y DCMS yn cyflwyno adroddiad ar ei chynnydd i鈥檞 bwrdd rheoli gweithredol a鈥檌 Gweinidogion, ac anfonir copi at Gomisiynydd y Gymraeg.

Adolygu鈥檙 Cynllun a鈥檌 Ddiwygio

Bydd y DCMS yn adolygu鈥檙 Cynllun Iaith hwn yn rheolaidd, gydag adolygiad ffurfiol ymhen pedair blynedd. Hefyd, efallai y bydd angen i鈥檙 DCMS adolygu鈥檙 Cynllun Iaith hwn, neu gynnig diwygiadau iddo, oherwydd newidiadau yn ei swyddogaethau, neu yn yr amgylchiadau y bydd y DCMS yn ymgymryd 芒鈥檙 swyddogaethau hynny ynddynt, neu am unrhyw reswm arall.

Ni wneir unrhyw newidiadau i鈥檙 Cynllun Iaith hwn heb gymeradwyaeth Comisiynydd y Gymraeg.

Cwynion ac Awgrymiadau ar gyfer Gwella

惭补别鈥檙 DCMS yn croesawu awgrymiadau gan y cyhoedd neu gan y staff ar sut y gellid gwella gweithrediad y Cynllun. Bydd y rhain yn cael eu cloriannu a bydd cynigydd yr awgrym yn cael gwybod am y canlyniad.

Dylai unrhyw gwynion yngl欧n 芒鈥檙 ffordd mae鈥檙 DCMS wedi gweithredu鈥檙 Cynllun Iaith hwn, neu awgrymiadau ar gyfer ei gwella, gael eu cyfeirio at y t卯m Datganoli, yn y cyfeiriad a ganlyn:

Bydd y DCMS yn cydweithredu 芒鈥檙 Comisiwn er mwyn datrys cwynion, ac yn ystod unrhyw ymchwiliadau a gynhelir o dan Adran 17 o Ddeddf yr Iaith Gymraeg 1993.

Atodiad: Cynllun Gweithredu

惭补别鈥檙 cynllun gweithredu hwn yn amlinellu鈥檙 ymrwymiadau yr ydym yn eu gwneud ac sydd i鈥檞 rhoi ar waith erbyn dyddiad penodol.

Cyfeirnod	Ymrwymiad	Dyddiad Targed
A	Bydd y DCMS yn cynnwys gwybodaeth am y Cynllun Iaith Gymraeg mewn sesiynau cynefino wyneb yn wyneb (a gyflwynir i aelodau newydd o staff).	Ar waith ar adeg cyhoeddi鈥檙 Cynllun ac yn mynd yn ei flaen.
B	Bydd y DCMS yn ychwanegu llinell at ei thudalen 51茶馆 yn nodi ein bod yn croesawu gohebiaeth Gymraeg ac na fydd hyn yn arwain at oedi wrth ymateb.	Ar waith ar adeg cyhoeddi鈥檙 Cynllun ac yn mynd yn ei flaen.
C	Bob blwyddyn bydd y DCMS yn adolygu a yw鈥檙 system sy鈥檔 cofnodi dewis iaith yn cael ei defnyddio鈥檔 effeithiol.	Ar waith ar yr adeg gyhoeddi, ac yna鈥檔 cael ei adolygu鈥檔 flynyddol.
D	Bydd y DCMS yn cyfieithu adran 鈥楢mdanom ni鈥� ei thudalen ar 51茶馆 i鈥檙 Gymraeg, gan ychwanegu togl Saesneg/Cymraeg at frig y dudalen. Bydd y togl hwn yn cael ei ychwanegu fel y bo鈥檔 briodol pan fyddwn yn cynyddu鈥檙 cynnwys Cymraeg ar dudalennau gwe DCMS.	Ar waith ar adeg cyhoeddi鈥檙 Cynllun.
E	Bydd y DCMS yn cyflwyno gweithdrefnau newydd i sicrhau bod amser yn cael ei neilltuo ym mhroses flaengynllunio ei th卯m cyfathrebu er mwyn cyfieithu cynnwys i鈥檙 Gymraeg, lle bo hynny鈥檔 berthnasol. Mae hyn yn cynnwys 51茶馆, y cyfryngau cymdeithasol, a deunydd cyhoeddusrwydd arall.	Ar waith ar adeg cyhoeddi鈥檙 Cynllun 鈥� ac yn cael ei adolygu鈥檔 barhaus.
F	Bydd y DCMS yn ychwanegu cysylltiad i鈥檙 Cynllun at ei thudalennau gwe ar 51茶馆.	Wrth gyhoeddi鈥檙 Cynllun.