51茶馆

Mae鈥檙 daflen hon ar gyfer teulu rhywun sydd wedi marw yn nalfa鈥檙 heddlu neu ar 么l bod yno. Gan ddibynnu ar yr amgylchiadau, fe allai fod yn ddefnyddiol hefyd ar gyfer y rheini y mae aelod o鈥檜 teulu wedi marw ar 么l cyswllt arall gyda鈥檙 heddlu.

Mae鈥檔 amlinellu鈥檙 wybodaeth gychwynnol y mae ei hangen arnoch chi am eich hawliau a beth sy鈥檔 digwydd nesaf. Mae鈥檙 cynnwys wedi鈥檌 lunio gan brofiadau teuluoedd eraill mewn profedigaeth.

1. Beth sy鈥檔 digwydd nesaf?

Dywed y gyfraith y dylid cynnal ymchwiliad trylwyr, annibynnol pa bryd bynnag y bydd marwolaeth yn digwydd yn nalfa鈥檙 heddlu.

Dylai鈥檙 heddlu fod wedi bod mewn cysylltiad 芒 chi neu aelod arall o鈥檙 teulu yn barod i鈥檆h hysbysu chi o鈥檙 farwolaeth ac o bosibl i ofyn am gymorth gydag adnabod eich aelod o鈥檙 teulu.

Rhaid i鈥檙 heddlu gyfeirio鈥檙 farwolaeth heb oedi i Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu (IOPC). Mae鈥檙 IOPC yn goruchwylio system gwynion yr heddlu yng Nghymru a Lloegr. Mae鈥檔 ymchwilio i鈥檙 materion mwyaf difrifol ac mae鈥檔 annibynnol ar yr heddlu. Bydd yr IOPC yn gyfrifol am ymchwilio bob achos fwy neu lai. Bydd yr ymchwiliad yn edrych ar beth ddigwyddodd i鈥檆h aelod o鈥檙 teulu a r么l a gweithredoedd yr heddlu. Byddwch chi鈥檔 cael cyswllt penodol o fewn yr IOPC a fydd yn eich helpu i ddeall pob agwedd ar ymchwiliad a phenderfyniadau鈥檙 IOPC.

Bydd y crwner sy鈥檔 gyfrifol am yr ardal lle bu farw鈥檆h aelod o鈥檙 teulu wedi鈥檌 hysbysu hefyd. Mae crwner yn ddeiliad swydd barnwrol annibynnol (barnwr) ac yn annibynnol ar yr heddlu a鈥檙 IOPC. Ar wah芒n i鈥檙 IPOC, mae鈥檙 crwner yn gyfrifol am gynnal ymchwiliad i ddod o hyd i鈥檙 ffeithiau i bennu pryd, ble a sut y bu farw鈥檆h aelod o鈥檙 teulu. Mae ymchwiliad y crwner yn dechrau鈥檔 fuan ar 么l marwolaeth eich aelod o鈥檙 teulu a bydd yn dod i ben ychydig ar 么l hynny gyda gwrandawiad llys o鈥檙 enw cwest. Mae鈥檙 cwest yn debyg o gael ei gynnal o flaen rheithgor ac, yn dibynnu ar gymhlethdod y materion, gall bara nifer o ddyddiau neu wythnosau.

Mae鈥檔 bwysig nodi nad yw cwestau yn achosion troseddol. Diben cwest yw sefydlu amgylchiadau marwolaeth person. Diben achos troseddol, ar y llaw arall, yw pennu a yw person yn euog neu鈥檔 ddieuog ar 么l iddo gael ei gyhuddo o drosedd.

2. Eich hawliau a chorff yr aelod o鈥檆h teulu

Fel rhan o鈥檙 ymchwiliad, mae鈥檙 crwner yn derbyn rheolaeth gyfreithiol dros dro o gorff eich aelod o鈥檙 teulu. Mae hwn yn amddiffyniad, i ddiogelu annibyniaeth yr ymchwiliad.

Un o ddyletswyddau鈥檙 crwner yw pennu achos y farwolaeth ac i wneud hyn bydd yn rhoi cyfarwyddyd i batholegydd (meddyg sy鈥檔 arbenigo mewn deall sut y mae person wedi marw) i gynnal archwiliad meddygol o鈥檙 enw post-mortem. Mae鈥檙 patholegydd yn gweithio ar gyfarwyddyd y crwner a neb arall. Fel arfer bydd y patholegydd yn cynnal post-mortem o fewn 24 i 48 awr, er fe allai gymryd wythnosau neu fisoedd i gynhyrchu鈥檙 adroddiad terfynol. Nid oes yn rhaid i鈥檙 crwner aros am adroddiad y patholegydd cyn rhyddhau corff yr aelod o鈥檆h teulu i chi a dylai wneud hynny cyn gynted 芒 phosibl ar 么l y postmortem. Serch hynny, mae鈥檔 bosibl y bydd y corff yn cael ei gadw gan y crwner i ganiat谩u ar gyfer ymchwiliad pellach. Bydd y corff yn cael ei gadw yn y marwdy yn ystod yr amser hwn. Mae鈥檔 bosibl y bydd angen cadw samplau o gorff yr aelod o鈥檆h teulu, ond dywedir wrthoch chi os bydd hyn yn digwydd a鈥檙 rhesymau dros hynny.

Fel aelod o鈥檙 teulu, mae gennych chi hawliau ar hyd pob cam. Dylech gael eich hysbysu a dylid esbonio unrhyw oedi wrthych chi. Gellir cyfeirio unrhyw gwestiynau a allai fod gennych chi at swyddfa鈥檙 crwner. Mae gwybodaeth am weld corff yr aelod o鈥檆h teulu ar gael yma: .

Dylai鈥檙 crwner ddweud wrthoch chi pryd a ble y mae鈥檙 post-mortem yn cael ei gynnal a phryd y bydd corff yr aelod o鈥檆h teulu yn cael ei ryddhau. Mae gennych yr hawl i gael eich cynrychioli gan ymarferwr meddygol yn y post-mortem. Os byddwch chi, aelod o鈥檙 teulu neu鈥檆h cyfreithiwr yn dymuno bod yn bresennol, bydd angen i chi ofyn i swyddog y crwner. Mae arweiniad i grwneriaid am ail bost-mortem ar gael yma: .

Ni ellir cofrestru marwolaeth yr aelod o鈥檆h teulu nes ar 么l y cwest, ond fe all y crwner roi tystysgrif marwolaeth dros droi chi. Gallwch ei defnyddio i roi gwybod i sefydliadau am y farwolaeth a gwneud cais am brofiant. Mae rhagor o wybodaeth ar gael yma: When a death is reported to a coroner.

3. Cyngor a chynrychiolaeth gyfreithiol

Bydd gan yr heddlu a sefydliadau eraill o bosibl gyfreithwyr i鈥檞 cynrychioli. Gallwch geisio cyngor cyfreithiol yn syth ar 么l marwolaeth yr aelod o鈥檆h teulu. Gall cyfreithiwr eich helpu chi i ddeall y prosesau yn y daflen hon a鈥檆h cynrychioli chi yng ngwrandawiad y cwest. Fel arfer, mae arian y wlad, a elwir yn gymorth cyfreithiol, ar gael yn dilyn marwolaeth yn nalfa鈥檙 heddlu.

4. Cymorth a chyngor arbenigol

INQUEST 鈥� mae鈥檔 elusen annibynnol sy鈥檔 darparu gwasanaeth cyfrinachol, am ddim i bobl mewn profedigaeth yn dilyn marwolaeth yn gysylltiedig 芒鈥檙 heddlu. Gall eu gweithwyr achos eich cynghori chi a gweithio gyda chi, gan eich helpu chi os dymunwch archwilio opsiynau yn ymwneud 芒 chynrychiolaeth gyfreithiol. Gallant hefyd eich rhoi chi mewn cysylltiad 芒 theuluoedd eraill mewn profedigaeth sydd wedi bod trwy brofiad tebyg. Mae gwybodaeth bellach ar gael yma: neu 020 7263 1111.

Cruse Bereavement Care 鈥� maen nhw鈥檔 cynnig cefnogaeth a gwybodaeth gyfrinachol am ddim pan fydd rhywun yn marw. Mae Cruse yn cynnig cefnogaeth wyneb yn wyneb, ar y ff么n, trwy e-bost ac ar y wefan. Mae gwybodaeth bellach ar gael yma: neu 0808 808 1677.

Mae Gwasanaeth Cefnogi Llys y Crwner yn cynnig cefnogaeth emosiynol gyfrinachol ac am ddim a chymorth ymarferol i deuluoedd mewn profedigaeth, tystion ac eraill sy鈥檔 mynychu cwest yn Llys y Crwner. Mae rhagor o wybodaeth ar gael yma: neu 0300 111 2141.

Mae鈥檔 bosibl y bydd sefydliadau eraill yn gallu rhoi cyngor a chefnogaeth i chi. Gall eich cyswllt yn yr IOPC eich cyfeirio chi atynt.