51茶馆

Protocol ar gyfer delio 芒 cheisiadau am iawndal o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 (fel y鈥檌 diwygiwyd gan Ddeddf Seilwaith 2015), i nodi pwy sydd 芒鈥檙 atebolrwydd ac a all unrhyw iawndal a dalwyd gael ei adennill gan Gofrestrfa Tir EF o鈥檙 awdurdod lleol perthnasol.

Cytunwyd rhwng Cofrestrfa Tir EF a Chymdeithas Llywodraeth Leol.

1. Cyflwyniad

Pan fydd prynwr yn gwneud chwiliad swyddogol neu bersonol perthnasol o鈥檙 Gofrestr Pridiannau Tir Lleol a gedwir gan y Prif Gofrestrydd Tir cyn prynu eiddo, yn gyffredinol, bydd hawl ganddo gael iawndal, o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975, fel y鈥檌 diwygiwyd gan Ddeddf Seilwaith 2015, am y golled y mae wedi ei dioddef o ganlyniad i fethiant y chwiliad i ddatgelu pridiant tir lleol oedd yn bodoli ar yr adeg y cafodd y chwiliad ei wneud (ynghyd 芒鈥檙 costau cysylltiedig rhesymol a gafwyd).

Gyda throsglwyddo鈥檙 swyddogaeth statudol ar gyfer cadw鈥檙 Gofrestr Pridiannau Tir Lleol ar gyfer ei ardal o awdurdod lleol i Gofrestrfa Tir Ei Fawrhydi, yn unol 芒 Deddf Seilwaith 2015, bydd ceisiadau ar gyfer iawndal a wnaed o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 mewn perthynas 芒鈥檙 ardal awdurdod lleol berthnasol yn cael eu gwneud i鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir, a all mewn amgylchiadau penodol, adennill unrhyw iawndal a dalwyd o dan adran 10 o鈥檙 Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 o鈥檙 awdurdod cychwynnol perthnasol (yn gyffredinol, ond nid bob amser, yr awdurdod lleol fydd yr awdurdod cychwynnol perthnasol). Ceir pedair sefyllfa lle y gall iawndal a dalwyd o dan adran 10 gael ei adennill:

1. Yn unol 芒 pharagraff 43 o Atodlen 5 i Ddeddf Seilwaith 2015, gall y Prif Gofrestrydd Tir adennill iawndal gan awdurdod lleol y mae鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir yn atebol i鈥檞 dalu o dan adran 10 os yw hyn yn ganlyniad i fethiant ar ran yr awdurdod lleol i gofrestru pridiant, neu gofrestru pridiant yn gywir, yn y Gofrestr Pridiannau Tir Lleol yr oedd yr awdurdod lleol yn ei chynnal yn ffurfiol (neu o ganlyniad i fethu 芒 rhoi unrhyw wybodaeth am bridiant o鈥檙 fath i鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir).

2. Gall y Prif Gofrestrydd Tir hefyd adennill iawndal o dan baragraff 43 o Atodlen 5 y mae鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir yn atebol i鈥檞 dalu o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 lle mae hyn o ganlyniad i fethiant yr awdurdod lleol i fodloni hawl i chwilio yn ei gofrestr Pridiannau Tir Lleol ei hun a roddir gan adran 8 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975, neu o ganlyniad i hepgor pridiant lleol o dystysgrif chwiliad swyddogol a gyhoeddwyd gan yr awdurdod lleol, ar adeg pan oedd yr awdurdod lleol yn parhau i fod yr awdurdod cofrestru ar gyfer yr ardal awdurdod lleol berthnasol.

3. Yn unol ag adran 10(5) o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 (fel y鈥檌 diwygiwyd), gall y Prif Gofrestrydd Tir adennill iawndal a dalwyd o dan adran 10 lle mae鈥檙 atebolrwydd yn ganlyniad i鈥檙 awdurdod cychwynnol perthnasol yn methu 芒 gwneud cais i gofrestru鈥檙 pridiant mewn pryd iddo fod yn ymarferol i鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir osgoi cael yr atebolrwydd.

4. Yn unol ag adran 10(5A) o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 (fel y鈥檌 diwygiwyd), gall y Prif Gofrestrydd Tir adennill yr iawndal a dalwyd o dan adran 10 os yw鈥檙 atebolrwydd o ganlyniad i wall a wnaed gan yr awdurdod cychwynnol wrth wneud cais i gofrestru, amrywio neu ddileu pridiant.

2. Protocol

Mae Cymdeithas Llywodraeth Leol, Cymdeithas Llywodraeth Leol Cymru a Chofrestrfa Tir EF yn cytuno bod angen cael protocol i ddelio 芒 cheisiadau a allai godi i nodi pwy sydd 芒鈥檙 atebolrwydd ac unrhyw iawndal sydd i鈥檞 adennill gan Gofrestrfa Tir EF o鈥檙 awdurdod lleol perthnasol.

Y nod yw cael proses syml, deg, dryloyw a chyn belled ag y bo鈥檔 rhesymol bosibl, proses anghyfreithadwy ar gyfer delio 芒鈥檙 ceisiadau hyn yn fuan.

1. Mae Cofrestrfa Tir EF yn derbyn cais sy鈥檔 gorfod bod yn ysgrifenedig.

2. Mae Cofrestrfa Tir EF yn gwirio bod gwybodaeth gefnogol berthnasol wedi cael ei darparu gan yr Hawlydd.

3. Mae Cofrestrfa Tir EF yn cynnal ymchwiliad gan gynnwys a fu unrhyw golled i鈥檙 prynwr sy鈥檔 Hawlydd o ganlyniad i beidio 芒 chofrestru鈥檙 pridiant neu chwiliad diffygiol.

4. Bydd Cofrestrfa Tir EF yn gwneud ymdrechion rhesymol i hysbysu鈥檙 awdurdod lleol perthnasol cyn gynted 芒 phosibl ar 么l derbyn cais pryd y gall geisio adennill unrhyw iawndal a dalwyd o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975, gan amlinellu鈥檙 rhesymau pam ei fod o鈥檙 farn y gall y Prif Gofrestrydd Tir fod 芒 hawl i adennill unrhyw iawndal a delir. Dylai ceisiadau gynnwys manylion am y cais a gyflwynwyd, gwybodaeth gefnogol ac unrhyw gasgliadau cychwynnol, ynghyd 芒鈥檙 holl dystiolaeth a gedwir gan gynnwys dyddiadau gweithredoedd/hysbysiadau, part茂on (pwy yw鈥檙 Hawlydd), copi o鈥檙 chwiliad 鈥渄iffygiol鈥� honedig (neu fanylion y pridiannau a ddatgelwyd ar yr adeg y cafodd y chwiliad personol hwnnw ei wneud, os yw cais am iawndal yn cael ei wneud o dan adran 10(1)(a) o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975). Caiff yr hysbysiad ei anfon wedi ei gyfeirio at adran gyfreithiol yr awdurdod lleol perthnasol.

5. Bydd yr awdurdod lleol yn cydnabod ei fod wedi derbyn yr hysbysiad yn ysgrifenedig i Gofrestrfa Tir EF cyn gynted ag y bo鈥檔 rhesymol ymarferol ac, mewn unrhyw achos, o fewn 7 diwrnod o鈥檌 dderbyn.

6. Bydd yr awdurdod lleol yn gwneud ymdrechion rhesymol i roi i鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir cyn gynted ag y bo鈥檔 ymarferol (ac mewn unrhyw achos o fewn 6 wythnos o ddyddiad yr hysbysiad a roddwyd iddo gan Gofrestrfa Tir EF) ymateb i鈥檙 hysbysiad sy鈥檔 cynnwys y canlynol:

• (i) Hysbysiad, yn dilyn ymgynghori 芒鈥檌 Gwmn茂au Yswiriant, ynghylch a yw鈥檙 awdurdod lleol yn derbyn hawl yr Hawlydd i gael iawndal gan ddarparu (lle na dderbynnir yr hawl am iawndal) manylion llawn ynghylch ar ba sail y mae hawl yr Hawlydd i鈥檙 iawndal yn cael ei wrthod.
• (ii) Cadarnhad ynghylch a yw鈥檙 awdurdod lleol yn derbyn bod yr Hawlydd wedi dioddef colled o ganlyniad i ddim cofrestriad neu chwiliad diffygiol neu鈥檙 swm a hawlir i gynrychioli鈥檙 golled a ddioddefwyd gan yr Hawlydd gan ddarparu (lle na dderbynnir yr hawl i iawndal neu swm yr iawndal) manylion ynghylch ar ba sail y mae鈥檙 hawl i swm yr iawndal a hawlir yn cael ei wrthod. Bydd yr awdurdod lleol yn darparu manylion am unrhyw ffactorau lliniaru os yw o鈥檙 farn nad yw鈥檙 golled a ddioddefwyd yn ganlyniad i鈥檙 chwiliad diffygiol neu os yw o鈥檙 farn bod yr Hawlydd neu y dylai鈥檙 Hawlydd fod wedi bod yn ymwybodol fel arall o鈥檙 pridiant perthnasol. Yn yr un modd, bydd yr awdurdod lleol yn darparu manylion am unrhyw gynigion sydd ganddo i gyfaddawdu neu unioni鈥檙 sefyllfa 鈥� er enghraifft trwy amrywio neu ddileu cofrestriad neu drwy roi 么l-gymeradwyaeth.
• (iii) Cadarnhad ynghylch a yw鈥檙 awdurdod lleol yn derbyn hawl y Prif Gofrestrydd Tir i adennill yr iawndal a dalwyd ganddo gan ddarparu (lle mae hawl y Prif Gofrestrydd Tir i adennill yr iawndal yn cael ei wrthod) manylion ynghylch ar ba sail y mae鈥檙 awdurdod cychwynnol yn honni na fydd gan y Prif Gofrestrydd Tir yr hawl i adennill iawndal a dalwyd o dan adran 10 o Ddeddf Pridiannau Tir Lleol 1975 mewn perthynas 芒鈥檙 cais ganddo. Os nad yr awdurdod lleol yw鈥檙 awdurdod cychwynnol mewn perthynas 芒鈥檙 pridiant perthnasol ac mae o鈥檙 farn bod atebolrwydd y Prif Gofrestrydd Tir yn ganlyniad i wall neu hepgorid ar ran yr awdurdod cychwynnol arall hwnnw, caiff manylion llawn ynghylch y sail ar gyfer y cais hwn eu darparu. (Cydnabyddir mewn rhai amgylchiadau na fydd awdurdod lleol yn ystyried bod unrhyw angen iddo ddarparu鈥檙 wybodaeth a fanylir yn rhan (ii) lle mae鈥檙 Awdurdod Lleol yn sicr na all unrhyw hawl i adennill iawndal ganddo godi).

7. Os nad yw鈥檙 awdurdod lleol perthnasol a Chofrestrfa Tir EF (y Part茂on) mewn cytundeb cychwynnol ynghylch yr hawl ar ran y Prif Gofrestrydd Tir i adennill iawndal, bydd y Part茂on yn ceisio datrys y mater rhyngddynt eu hunain trwy gyfrwng gohebiaeth a/neu gyfarfodydd o fewn cyfnod rhesymol na fydd yn fwy na 10 wythnos, a bydd yn dechrau ar y dyddiad pan fydd naill ai Cofrestrfa Tir EF neu鈥檙 awdurdod lleol perthnasol yn rhoi gwybod i鈥檙 parti arall bod y cyfnod i ddechrau.

8. Cyfryngu a鈥檙 Dull Amgen o Ddatrys Anghydfod:

• (i) Os nad yw鈥檙 Part茂on wedi gallu datrys yr anghydfod rhyngddynt, dylai camau cyfreithiol fod y dewis olaf un.
• (ii) Mae鈥檙 llysoedd hefyd yn disgwyl i gamau cyfreithiol fod y dewis olaf un, felly byddent yn disgwyl gweld bod y ddau Barti wedi ystyried a allai Dull Amgen o Ddatrys Anghydfod fod yn ffordd well o ddelio 芒鈥檙 anghydfod.
• (iii) Fel ffordd arall o ddelio 芒鈥檙 anghydfod, mae鈥檙 Part茂on yn cytuno i ymgymryd 芒 chyfryngu mewn ewyllys da i ddelio ag anghydfod o鈥檙 fath, a byddant yn gwneud hynny yn unol 芒 Phrotocol Cyfryngu Enghreifftiol y Ganolfan Datrys Anghydfodau鈥檔 Effeithiol (CEDR) (鈥淐yfryngu鈥�). Oni bai y cytunir fel arall rhwng y Part茂on, o fewn 14 diwrnod gwaith o roi rhybudd o鈥檙 anghydfod, bydd y cyfryngwr yn cael ei enwebu gan CEDR.
• (iv) I gychwyn y cyfryngu, rhaid i barti roi rhybudd ysgrifenedig (hysbysiad Dull Amgen o Ddatrys Anghydfod (ADR)) i鈥檙 parti(ion) arall(eraill) i鈥檙 anghydfod, gan gyfeirio鈥檙 anghydfod at gyfryngu. Dylid anfon copi o鈥檙 atgyfeiriad at CEDR.
• (v) Oni bai y cytunir fel arall, bydd y cyfryngu yn dechrau ddim hwyrach na 21 diwrnod gwaith ar 么l dyddiad y rhybudd ADR.
• (vi) Ar wah芒n i ff茂oedd y cyfryngwr a gaiff eu talu gan y ddau Barti, bydd pob parti yn talu am gost y cyfryngu ei hun.

9. Er mwyn osgoi unrhyw amheuaeth, ni fydd unrhyw setliad o gais am iawndal gan y Prif Gofrestrydd Tir cyn cytundeb rhwng y Part茂on yn cael ei ystyried yn dderbyniad awtomatig o atebolrwydd gan yr awdurdod lleol am y gwall honedig a arweiniodd at y cais neu鈥檙 swm a dalwyd.

10. Bydd y protocol hwn yn cael ei adolygu o bryd i鈥檞 gilydd a鈥檌 ddiweddaru o leiaf yn flynyddol fel y bo angen, trwy ymgynghori 芒 Chymdeithas Llywodraeth Leol a Chymdeithas Llywodraeth Leol Cymru.