51茶馆

Cyhoeddwyd 23 Ionawr 2024 at ddibenion ffeilio sy鈥檔 dod i rym o 13 Chwefror 2024

OGL

漏 Hawlfraint y Goron 2024

Mae鈥檙 cyhoeddiad hwn wedi鈥檌 drwyddedu o dan delerau鈥檙 Drwydded Llywodraeth Agored v3.0 ac eithrio lle nodir yn wahanol. I weld y drwydded hon, ewch i .

Lle鈥檙 ydym wedi nodi unrhyw wybodaeth hawlfraint trydydd parti, bydd angen i chi gael caniat芒d gan ddeiliaid yr hawlfraint dan sylw.

Mae鈥檙 cyhoeddiad hwn ar gael yn www.gov.uk/official-documents.

Dylid anfon unrhyw ymholiadau yngl欧n 芒鈥檙 cyhoeddiad hwn atom yn RighttoRentandRighttoWork@homeoffice.gov.uk

ISBN 978-1-5286-4546-1 E03016066 11/23

Wedi鈥檌 argraffu ar bapur sy鈥檔 cynnwys isafswm o 40% o gynnwys ffibr wedi鈥檌 ailgylchu

Argraffwyd yn y DU gan HH Associates Ltd. ar ran Rheolwr Llyfrfa Ei Mawrhydi

1. Cyflwyniad

Mae gan bob cyflogwr gyfrifoldeb i atal pobl heb statws mewnfudo cyfreithlon rhag gweithio yn y DU. Y gallu i weithio鈥檔 anghyfreithlon yn aml yw prif ysgogydd mudo anghyfreithlon. Mae gweithio yn y DU heb y caniat芒d angenrheidiol (鈥済weithio anghyfreithlon鈥�) yn annog pobl i dorri ein cyfreithiau mewnfudo ac yn darparu鈥檙 modd ymarferol i ymfudwyr aros yn y DU yn anghyfreithlon. Mae鈥檔 aml yn arwain at ymddygiad ymosodol ac ecsbloetiol, cam-drin gweithwyr mudol anghyfreithlon, osgoi talu treth ac amodau tai anghyfreithlon, gan gynnwys caethwasiaeth fodern yn yr achosion mwyaf difrifol. Gall hefyd danseilio busnesau cyfreithlon a chael effaith andwyol ar gyflogaeth pobl sydd yn y DU yn gyfreithlon.

Fel cyflogwr, mae gennych gyfrifoldeb i atal gweithio anghyfreithlon yn y DU drwy sicrhau bod gan eich cyflogeion yr hawl i weithio yma. Daeth darpariaethau gwaith anghyfreithlon Deddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006 (鈥榶 Ddeddf鈥�) i rym ar 29 Chwefror 2008. Mae Adran 15 o鈥檙 Ddeddf yn caniat谩u i鈥檙 Ysgrifennydd Gwladol gyflwyno hysbysiad i gyflogwyr sy鈥檔 ei gwneud yn ofynnol iddynt dalu cosb o swm penodedig lle maen nhw鈥檔 cyflogi person sydd:

• yn ddarostyngedig i reolaeth fewnfudo; a
• dros 16 oed; ac sydd
• heb y caniat芒d i wneud y gwaith dan sylw oherwydd naill ai nad ydynt wedi cael caniat芒d i ddod i mewn i鈥檙 DU neu i aros yn y DU neu oherwydd eu caniat芒d i ddod i mewn i鈥檙 DU neu i aros yn y DU; i. yn annilys. ii. wedi peidio bod yn effeithiol (sy鈥檔 golygu nad yw鈥檔 berthnasol mwyach) p鈥檜n ai oherwydd cwtogi, dirymu, canslo, treigl amser neu fel arall; neu iii. yn ddarostyngedig i amod sy鈥檔 eu hatal rhag derbyn y gyflogaeth.

Yngl欧n 芒鈥檙 fersiwn hon o鈥檙 cod ymarfer

Mae鈥檙 cod hwn yn diweddaru鈥檙 fersiwn a gyhoeddwyd ym mis Mawrth 2022. Dyma鈥檙 chweched fersiwn o鈥檙 cod hwn a bydd yn dod i rym ar 13 Chwefror 2024.

Bydd yr Ysgrifennydd Gwladol yn ystyried gwiriadau hawl i waith a gynhaliwyd yn y modd rhagnodedig cyn i鈥檙 cod hwn gael effaith yn unol 芒鈥檙 fersiwn o鈥檙 cod a oedd yn gyfredol ar yr adeg y gwnaed y gwiriad hawl i waith.

Ar gyfer pwy mae鈥檙 cod ymarfer hwn yn berthnasol?

Dylid cymhwyso鈥檙 fersiwn hon o鈥檙 cod i bob gwiriad hawl i waith o 13 Chwefror 2024 gan gynnwys lle mae angen gwiriad dilynol i gynnal esgus statudol, hyd yn oed os cynhaliwyd y gwiriad cychwynnol gan ddefnyddio fersiwn flaenorol o鈥檙 cod a oedd yn gyfredol ar y pryd.

Mae鈥檙 cod hwn yn berthnasol i gyflogwyr sy鈥檔 cyflogi staff o dan gontract cyflogaeth (contract gwasanaeth neu brentisiaeth), p鈥檜n ai鈥檔 benodol neu鈥檔 ymhlyg, p鈥檜n a yw鈥檔 llafar neu鈥檔 ysgrifenedig. Nid yw鈥檔 berthnasol i鈥檙 rhai sy鈥檔 ymgymryd 芒 gwaith i chi nad ydynt yn perthyn i鈥檙 categor茂au hyn.

Dydy cyflogwr ond yn agored i gosb sifil o dan adran 15(2) o Ddeddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006 (鈥測 Ddeddf鈥�) lle dechreuodd y gyflogaeth ar neu ar 么l 29 Chwefror 2008. O ganlyniad, dydy鈥檙 codau ymarfer (isod) ond yn berthnasol i gyflogaeth a ddechreuodd ar neu ar 么l y dyddiad hwnnw.

Mae鈥檙 cod hwn yn berthnasol:

(i) Wrth gyfrifo鈥檙 swm cosb; pan dorrwyd adran 15 o鈥檙 Ddeddf ar 13 Chwefror 2024 neu ar 么l hynny; neu

(ii) Wrth benderfynu ar atebolrwydd; pan fo angen gwiriad cychwynnol ar ddarpar gyflogai, neu wiriad ailadroddus ar gyflogai presennol, ar neu ar 么l 13 Chwefror 2024 er mwyn sefydlu neu gadw esgus statudol.

Pan nad yw鈥檙 cod hwn yn berthnasol:

• Pan ddigwyddodd y toriad ar neu ar 么l 6 Ebrill 2022 a chyn 13 Chwefror 2024, mae鈥檙 cod a gyhoeddwyd ym mis Mawrth 2022 yn berthnasol.

• Pan ddigwyddodd y toriad ar neu ar 么l 1 Gorffennaf 2021 a chyn 6 Ebrill 2022, mae鈥檙 cod a gyhoeddwyd ym mis Gorffennaf 2021 yn berthnasol.

• Pan ddigwyddodd y toriad ar neu ar 么l 28 Ionawr 2019 a chyn 1 Gorffennaf 2021, mae鈥檙 cod a gyhoeddwyd ym mis Ionawr 2019 yn berthnasol.

• Pan ddigwyddodd y toriad ar neu ar 么l 16 Mai 2014 a chyn 28 Ionawr 2019, mae鈥檙 cod a gyhoeddwyd ym mis Mai 2014 yn berthnasol.

• Pan ddigwyddodd y toriad ar neu ar 么l 29 Chwefror 2008 ond cyn 16 Mai 2014, mae鈥檙 cod a gyhoeddwyd ym mis Chwefror 2008 yn berthnasol.

Crynodeb o鈥檙 newidiadau yn y rhifyn hwn o鈥檙 cod ymarfer:

• Gall rhai unigolion sydd 芒 chais mewn pryd am ganiat芒d i aros yn y DU sydd heb ei brosesu, neu ap锚l, neu adolygiad gweinyddol (hawl 3C) brofi eu hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth gwirio ar-lein y Swyddfa Gartref.

• Newidiadau i drosolwg o鈥檙 ffordd y mae鈥檙 gosb sifil yn cael ei gweinyddu er mwyn symleiddio a chwtogi鈥檙 cod.

• Newidiadau i bennu atebolrwydd a chyfrifo鈥檙 swm cosb, gan gynnwys y cynnydd i鈥檙 gosb sifil uchaf am beidio 芒 chydymffurfio. Bydd y gosb sifil i gyflogwyr yn cynyddu i uchafswm o 拢45,000 fesul gweithiwr anghyfreithlon am dorri gofynion y Cynllun am y tro cyntaf, sydd i fyny o 拢15,000, ac uchafswm o 拢60,000 fesul gweithiwr anghyfreithlon am dorri rheolau dro ar 么l tro, i fyny o 拢20,000.

Sut dylid defnyddio鈥檙 cod ymarfer hwn?

Cyhoeddwyd y cod hwn o dan adran 19 y Ddeddf. Mae鈥檔 nodi鈥檙 ffactorau sydd i鈥檞 hystyried gan y Swyddfa Gartref wrth bennu swm y gosb sifil.

Cyhoeddwyd y cod hwn ochr yn ochr 芒 chanllawiau i gyflogwyr sy鈥檔 nodi sut i gynnal gwiriadau hawl i waith a sut mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn gweinyddu鈥檙 cynllun cosb sifil. Cyfeiriwch at y cod hwn ochr yn ochr 芒鈥檙 ddogfen hon. Gellir dod o hyd iddo yn: 鈥楥anllawiau i gyflogwyr am wiriadau hawl i waith 鈥�

Sut i osgoi gwahaniaethu

Mae鈥檔 anghyfreithlon gwahaniaethu yn erbyn unigolion ar sail nodweddion gwarchodedig, gan gynnwys hil, wrth gynnal gwiriadau hawl i waith. Gall y rhai sy鈥檔 profi gwahaniaethu anghyfreithlon gyflwyno cwyn gerbron y llysoedd neu gerbron Tribiwnlys Cyflogaeth. Os cadarnheir y g诺yn, bydd y Tribiwnlys fel arfer yn gorchymyn talu iawndal, ac nid oes terfyn uchaf ar ei gyfer.

Mae dogfen ar wah芒n, sef y Cod Ymarfer i gyflogwyr: Osgoi gwahaniaethu tra鈥檔 atal gwaith anghyfreithlon, yn rhoi cyngor pellach ar sut i weithredu prosesau gwirio and ydynt yn gwahaniaethu ac sy鈥檔 cyflawni dyletswyddau cydraddoldeb statudol. Dylai cyflogwyr ddefnyddio gwiriadau i bob gweithiwr, p鈥檜n a ydynt eisoes yn credu bod y gweithiwr yn y DU yn gyfreithlon ai peidio.

Pwy ddylai ddefnyddio鈥檙 cod ymarfer hwn?

Mae hwn yn god statudol. Mae hyn yn golygu ei fod wedi cael ei gymeradwyo gan yr Ysgrifennydd Gwladol a鈥檌 osod gerbron y Senedd. Mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 Llys Sirol (a鈥檙 hyn sy鈥檔 cyfateb yn yr Alban) benderfynu ar apeliadau yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil trwy roi sylw i鈥檙 cod ymarfer hwn. Gall Llysoedd a Thribiwnlysoedd Cyflogaeth ystyried unrhyw ran o鈥檙 cod hwn a allai fod yn berthnasol. Bydd swyddogion y Swyddfa Gartref hefyd yn ystyried y cod hwn wrth weinyddu cosbau sifil am waith anghyfreithlon o dan y Ddeddf.

Mae鈥檙 cod hwn yn esbonio鈥檙 camau y gall cyflogwr eu cymryd i osgoi atebolrwydd am gosb sifil os yw鈥檔 torri adran 15 o鈥檙 Ddeddf, sy鈥檔 gwahardd cyflogwr rhag cyflogi person nad oes ganddo鈥檙 hawl i waith yn y DU. Gelwir hyn yn sefydlu esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil. Gall esgus statudol fod yn barhaus neu鈥檔 gyfyngedig o ran amser mewn perthynas 芒 gweithiwr penodol.

Mae鈥檙 Ddeddf hefyd yn rhoi cosb droseddol i鈥檞 defnyddio yn erbyn cyflogwyr sy鈥檔 cyflogi unigolion y maent yn gwybod eu bod, neu sydd ag achos rhesymol dros gredu eu bod, yn gweithio鈥檔 anghyfreithlon. Gellir rhoi cosbau troseddol ar waith yn yr achosion mwyaf difrifol. Nid yw鈥檙 cod hwn yn cwmpasu鈥檙 drosedd hon.

Mae鈥檙 ddeddfwriaeth sy鈥檔 sail i鈥檙 Cynllun Hawl i Waith (yn y cod hwn cyfeirir at y gwiriadau rhagnodedig a鈥檙 darpariaethau cosbau sifil fel 鈥測 Cynllun鈥�) yn berthnasol ledled y DU gyfan.

Cyfeiriadau yn y cod hwn

Yn y cod hwn, mae cyfeiriadau at:

鈥榯oriad鈥� neu 鈥榙oriadau鈥� yn golygu bod gofynion adran 15 o Ddeddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006 wedi cael eu torri drwy gyflogi rhywun sydd:

• yn ddarostyngedig i reolaeth fewnfudo; ac sydd

• dros 16 oed; ac sydd

• heb gael caniat芒d i wneud y gwaith dan sylw oherwydd naill ai nad ydynt wedi cael caniat芒d i ddod i mewn i鈥檙 DU neu i aros yn y DU, neu am fod eu caniat芒d i ddod i mewn i鈥檙 DU neu i aros yn y DU;

(i) yn annilys.

(ii) wedi peidio 芒 chael effaith (sy鈥檔 golygu nad yw鈥檔 berthnasol mwyach) p鈥檜n ai oherwydd cwtogi, dirymu, canslo, treigl amser neu fel arall; neu

(iii) yn amodol ar amod sy鈥檔 eu hatal rhag derbyn y gyflogaeth.

Mae 鈥楾ystysgrif Cais鈥� (CoA) yn ddogfen ddigidol, neu ddogfen nad yw鈥檔 ddigidol, y gall unigolion ddibynnu arni i ddangos eu bod yn gymwys i weithio, rhentu a derbyn budd-daliadau a gwasanaethau. Cyhoeddir y ddogfen hon pan wneir cais dilys i鈥檙 Cynllun Preswylio鈥檔 Sefydlog i Ddinasyddion yr UE (EUSS).

Ystyr 鈥楬ysbysiad Cosb Sifil鈥� yw hysbysiad a roddir o dan adran 15(2) Deddf Mewnfudo, Lloches a Chenedligrwydd 2006 sy鈥檔 ei gwneud yn ofynnol i gyflogwr dalu dirwy o faint penodedig.

Mae 鈥榙ogfen gyfredol鈥� yn golygu dogfen nad yw wedi dod i ben.

Mae dau ystyr ar wah芒n i 鈥榙dyddiau鈥�:

• Wrth gyfeirio at weithiwr - mae hyn yn golygu diwrnodau calendr, gan gynnwys Dydd Sadwrn, Dydd Sul a gwyliau banc.
• Wrth gyfeirio at y Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr - nid yw鈥檔 cynnwys Dydd Sadwrn na Dydd Sul, Dydd Nadolig na Dydd Gwener y Groglith, nac unrhyw ddiwrnod sy鈥檔 诺yl banc yn Lloegr.

Mae 鈥榙ogfen鈥� yn golygu dogfen wreiddiol oni nodir yn y cod ymarfer bod copi, electronig neu sgrinlun yn dderbyniol.

Mae 鈥榞weithiwr鈥� yn golygu rhywun sydd, neu a fydd yn cael eu cyflogi o dan gontract cyflogaeth (contract gwasanaeth) neu brentisiaeth.

Mae 鈥楪wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref鈥� yn cyfeirio at y gwasanaeth ymholiadau a chyngor a weithredir gan y Swyddfa Gartref y mae鈥檔 ofynnol i gyflogwyr gysylltu 芒 nhw dan rai amgylchiadau i wirio a oes hawl gan berson i weithio yn y DU ac, os felly, natur unrhyw gyfyngiadau ar hawl y person hwnnw i wneud hynny.

Mae 鈥榗yflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd flaenorol鈥� yn golygu bod y cyflogwr wedi cael cosb sifil neu hysbysiad rhybuddio mewn perthynas 芒 thorri鈥檙 Ddeddf ar gyfer un neu fwy o weithwyr anghyfreithlon a ddigwyddodd o fewn tair blynedd i鈥檙 toriad presennol, neu rydych wedi cyflawni trosedd o dan adran 21 o鈥檙 Ddeddf yn ystod yr un cyfnod.

Mae 鈥榚Visa鈥� yn cyfeirio at fisa digidol a ddarperir gan y Swyddfa Gartref fel tystiolaeth o statws mewnfudo unigolyn (caniat芒d i ddod i mewn i鈥檙 DU neu aros yn y DU).

鈥楪wasanaeth gwirio hawl i waith ar-lein鈥� yw鈥檙 system ar-lein sy鈥檔 caniat谩u i gyflogwyr wirio a yw person yn cael gweithio yn y Deyrnas Unedig ac, os felly, natur unrhyw gyfyngiadau ar hawl y person hwnnw i wneud hynny. Er mwyn osgoi amheuaeth, mae鈥檙 system hon yn hygyrch i gyflogwyr ar y dudalen Gwirio hawl i weithio ymgeisydd am swydd: defnyddiwch eu cod rhannu 聽ar 51茶馆. Ni ellir defnyddio unrhyw borth ar-lein arall sy鈥檔 ymwneud 芒 statws mewnfudo yn lle hwn at ddibenion gwirio hawl i waith.

Mae 鈥楾echnoleg Dilysu Dogfen Hunaniaeth (IDVT)鈥� yn fath o dechnoleg a weithredir at ddibenion gwirio hunaniaeth person, lle cynhyrchir copi digidol o ddogfen ffisegol sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 person hwnnw er mwyn dilysu dilysrwydd y ddogfen, ac ai鈥檙 person hwnnw yw deiliad cywir y ddogfen.

Mae 鈥楧arparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP)鈥� yn ddarparwr gwasanaethau gwirio hunaniaeth sy鈥檔 defnyddio IDVT. Mewn perthynas 芒鈥檙 cod ymarfer hwn, gellir ardystio IDSP i ddarparu gwiriad o hunaniaeth hyd lefelau hyder penodol, a bennir gan safonau鈥檙 llywodraeth. Weithiau cyfeirir at IDSPs fel 鈥榙arparwyr hunaniaeth鈥�.

鈥楬awl i Fynd i Mewn鈥� neu 鈥楬awl i Aros鈥� gweler 鈥楥aniat芒d i Fynd i Mewn鈥� a 鈥楥haniat芒d i Aros鈥�.

Mae 鈥楲efel Hyder鈥� (LoC) yn cael ei bennu drwy broses sy鈥檔 ofynnol gan IDSPs o鈥檙 enw 鈥榞wirio hunaniaeth鈥� sy鈥檔 cynnwys 5 rhan. Mae pob cam o鈥檙 broses gwirio hunaniaeth yn cael ei sgorio, a defnyddir y sgoriau hyn i bennu lefel yr hyder a sicrhawyd.

Mae 鈥楬ysbysiad Gwirio Negyddol鈥� (NVN) yn gadarnhad negyddol nad oes gan berson yr hawl i waith gan y Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr. Os yw cyflogwr yn derbyn NVN, ond yn parhau i gyflogi鈥檙 person hwn, ni fydd gan y cyflogwr esgus statudol a gall fod yn atebol am gosb sifil neu鈥檔 cyflawni trosedd.

Mae 鈥榞wiriad hawl i waith ar-lein鈥� yn golygu鈥檙 ymateb a gynhyrchir mewn perthynas 芒 pherson gan wasanaeth gwirio hawl i waith ar-lein y Swyddfa Gartref.

Gelwir 鈥楥aniat芒d i Fynd i Mewn鈥� hefyd yn 鈥楬awl i Fynd i Mewn鈥�. Gall dogfennau mewnfudo a chanllawiau gyfeirio at y naill derm neu鈥檙 llall, mae鈥檙 ddau yn briodol. Mae hyn yn golygu bod gan berson ganiat芒d gan y Swyddfa Gartref i ddod i mewn i鈥檙 DU.

Gelwir 鈥楥aniat芒d i Aros鈥� hefyd yn 鈥楬awl i Aros鈥�. Gall dogfennau a chanllawiau mewnfudo gyfeirio at y naill derm neu鈥檙 llall, mae鈥檙 ddau yn dderbyniol. Mae hyn yn golygu bod gan berson ganiat芒d gan y Swyddfa Gartref i fod yn y DU.

Mae 鈥楬ysbysiad Gwirio Cadarnhaol鈥� (PVN) yn gadarnhad cadarnhaol o hawl unigolyn i weithio gan y Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr. Bydd hyn yn rhoi esgus statudol i鈥檙 cyflogwr am chwe mis o鈥檙 dyddiad a bennir yn yr Hysbysiad.

Mae 鈥楬awl i Waith鈥� yn golygu y caniateir eu cyflogi am fod ganddynt statws mewnfudo cymwys.

Mae 鈥楪wiriadau Hawl i Waith鈥� yn cyfeirio at wiriadau rhagnodedig 芒 llaw o ddogfennau, gwiriadau Hawl i Waith ar-lein rhagnodedig y Swyddfa Gartref a defnydd rhagnodedig o Ddarparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP).

Mae 鈥楢nheddiad鈥� (sef y Caniat芒d Amhenodol i Aros gynt) yn golygu鈥檙 ffordd y mae unigolyn yn ymgartrefu yn y DU. Mae hyn yn rhoi鈥檙 hawl i unigolyn fyw, gweithio ac astudio yn y DU cyhyd ag y dymunant, a gwneud cais am fudd-daliadau os ydynt yn gymwys. Weithiau cyfeirir at hyn fel 鈥榮tatws anheddiad鈥�.

Mae 鈥榚sgus statudol鈥� yn golygu鈥檙 camau y gall cyflogwr eu cymryd i osgoi talu cosb sifil.

Ystyr 鈥榗ais dilys鈥� yw unigolion sy鈥檔 cydymffurfio 芒 gofyniad dilysu proses ymgeisio, gan gynnwys cofrestru biometreg, os oes angen, ac sy鈥檔 darparu tystiolaeth o genedligrwydd a hunaniaeth.

Ystyr 鈥榗yfnod dilysrwydd鈥� yng nghyd-destun y cod ymarfer hwn yw鈥檙 cyfnod y mae dogfen fewnfudo a roddir i鈥檙 unigolyn gan neu ar ran yr Ysgrifennydd Gwladol yn ddilys.

鈥楪wirio hawl i weithio ymgeisydd am swydd: defnyddiwch eu cod rhannu鈥� yw gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref ar 51茶馆 sy鈥檔 galluogi cyflogwyr i wirio a oes gan berson hawl i weithio ac, os felly, natur unrhyw gyfyngiadau ar hawl y person hwnnw i wneud hynny.

Mae 鈥榥i鈥� neu 鈥榚in鈥� yn y cod hwn yn golygu鈥檙 Swyddfa Gartref. Mae cyfeiriadau at 鈥榗hi鈥� ac 鈥榚ich鈥� yn golygu鈥檙 cyflogwr.

2. Sut i sefydlu esgus statudol mewn perthynas 芒 gwiriadau hawl i waith

Er mwyn sefydlu esgus statudol yn erbyn cosb sifil os digwyddir canfod bod gweithiwr yn gweithio鈥檔 anghyfreithlon, rhaid i gyflogwyr wneud un o鈥檙 canlynol cyn i鈥檙 gweithiwr ddechrau gweithio:

1. Gwiriad hawl i weithio 芒 llaw (pob dinesydd);

2. Gwiriad hawl i waith gan ddefnyddio Technoleg Dilysu Dogfen Hunaniaeth (IDVT) trwy wasanaethau Darparwr Gwasanaeth Hunaniaeth (IDSP) (dinasyddion Prydain ac Iwerddon yn unig); neu

3. Gwiriad hawl i waith ar-lein y Swyddfa Gartref (dinasyddion nad ydynt yn ddinasyddion Prydeinig a Gwyddelig)

Yn gynyddol, mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn cyhoeddi eFis芒u yn hytrach na chyhoeddi dogfennau ffisegol fel prawf o statws mewnfudo unigolyn. Mae hyn yn golygu y bydd yr unigolion hynny ond yn gallu dangos tystiolaeth o鈥檜 hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref.

Mae鈥檙 gwasanaeth gwirio hawl i waith ar-lein y Swyddfa Gartref yn nodi pa wybodaeth a/neu ddogfennaeth fydd eu hangen arnoch er mwyn cael mynediad i鈥檙 gwasanaeth. Fodd bynnag, ni fydd hi鈥檔 bosibl cynnal gwiriad hawl i waith ar-lein ym mhob amgylchiad, gan na fydd gan bob unigolyn statws mewnfudo y gellir ei wirio ar-lein ar hyn o bryd.

Mewn amgylchiadau lle nad yw gwiriad ar-lein y Swyddfa Gartref yn bosibl, dylech wneud gwiriad hawl i waith 芒 llaw. Ar gyfer dinasyddion Prydain neu Iwerddon sydd 芒 phasbort dilys (neu gerdyn pasbort Gwyddelig) gallwch hefyd ddefnyddio gwasanaethau IDSP yn hytrach na chynnal gwiriad hawl i waith 芒 llaw os dymunwch.

Wrth gynnal gwiriadau Hawl i Waith dilynol ar gyfer y rhai y mae eu hawl i waith yn gyfyngedig o ran amser, gallwch ddefnyddio naill ai鈥檙 gwiriad 芒 llaw neu wiriad hawl ar-lein y Swyddfa Gartref i weithio lle bo hynny鈥檔 berthnasol.

Ffyrdd o ddangos tystiolaeth o鈥檙 hawl i waith

Gwiriad 芒 llaw o鈥檙 hawl i waith ar sail dogfennau

Mae tri cham sylfaenol i gynnal gwiriad 芒 llaw cychwynnol o hawl i waith ar sail dogfennau:

1. cael fersiynau gwreiddiol o un neu fwy o鈥檙 dogfennau derbyniol;

2. gwirio鈥檙 dogfennau ym mhresenoldeb y deiliad;^{[footnote 1]} a

3. gwneud cop茂au clir o鈥檙 dogfennau, cadw鈥檙 cop茂au a chofnod o鈥檙 dyddiad y gwnaethpwyd y gwiriad. Er enghraifft: y dyddiad y gwnaed y gwiriad hawl i weithio hwn: [nodwch y dyddiad].

Rhaid i gyflogwyr wirio dilysrwydd y dogfennau ym mhresenoldeb y deiliad. Mae鈥檔 rhaid gwirio鈥檙 dogfennau er mwyn sicrhau:

• eu bod yn ddilys;

• mai鈥檙 person sy鈥檔 eu cyflwyno yw鈥檙 darpar weithiwr neu鈥檙 gweithiwr presennol; a

• bod y ffotograff a鈥檙 dyddiadau geni yn gyson ar draws y dogfennau a chydag ymddangosiad y person.

Ar gyfer gwiriad 芒 llaw, dylai cyflogwyr gymryd pob cam rhesymol i wirio dilysrwydd y dogfennau a gyflwynir iddynt. Os rhoddir dogfen ffug i gyflogwr, dim ond os yw鈥檔 rhesymol amlwg ei bod聽 yn ffug y bydd yn agored i gosb. Ystyr 鈥渞hesymol amlwg鈥� yw hyn: pan fydd person nad yw wedi鈥檌 hyfforddi i adnabod dogfennau ffug, eu harchwilio鈥檔 ofalus, ond yn fyr, a heb ddefnyddio cymhorthion technolegol yn gallu sylweddoli鈥檔 rhesymol nad yw鈥檙 ddogfen dan sylw yn ddilys. Rhaid i gyflogwyr gadw copi clir o鈥檙 ddogfen drwy gydol y gyflogaeth ac am ddwy flynedd ar 么l i鈥檙 gyflogaeth ddod i ben.

I gael canllaw cam wrth gam ar sut i gwblhau gwiriad hawl i waith, cyfeiriwch at y Canllawiau i gyflogwyr am wiriadau hawl i waith.

Rhestrau o ddogfennau derbyniol ar gyfer gwiriadau hawl i waith

Mae鈥檙 dogfennau sy鈥檔 cael eu hystyried yn dderbyniol ar gyfer sefydlu esgus statudol wrth gynnal gwiriad hawl i waith 芒 llaw yn y DU wedi鈥檜 nodi mewn dwy restr, Rhestr A a Rhestr B.

Pan gynhelir gwiriad hawl i waith gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref, darperir y wybodaeth mewn amser real, yn uniongyrchol o systemau鈥檙 Swyddfa Gartref ac nid oes gofyniad i weld unrhyw un neu gyfuniad o鈥檙 dogfennau a restrir isod.

Mae Rhestr A yn cynnwys yr ystod o ddogfennau y gellir eu derbyn at ddibenion gwirio ar gyfer person sydd 芒 hawl barhaol i weithio yn y DU (gan gynnwys dinasyddion Prydain ac Iwerddon). Os byddwch yn dilyn y gwiriadau hawl i waith rhagnodedig, byddwch yn sefydlu esgus statudol parhaus dros gyfnod cyflogaeth y person hwnnw gyda chi.

Mae Rhestr B yn cynnwys yr ystod o ddogfennau y gellir eu derbyn at ddibenion gwirio ar gyfer person sydd 芒 hawl dros dro i weithio yn y DU. Os byddwch yn dilyn y gwiriadau hawl i waith rhagnodedig, byddwch yn sefydlu esgus statudol 芒 therfyn amser. Bydd gofyn i chi gynnal gwiriad dilynol fel y nodir isod.

Rhestr A 鈥� Dogfennau derbyniol i sefydlu esgus statudol parhaus

1. Pasbort (presennol neu wedi dod i ben) sy鈥檔 dangos bod gan y deiliad sy鈥檔 ddinesydd Prydeinig neu鈥檔 ddinesydd y DU a鈥檙 Trefedigaethau hawl i aros yn y DU.
2. Cerdyn pasbort neu basbort (yn y naill achos neu鈥檙 llall, boed yn gyfredol neu鈥檔 dod i ben) sy鈥檔 dangos bod y deiliad yn ddinesydd Gwyddelig.
3. Dogfen a gyhoeddwyd gan Feil茂aeth Jersey, Beil茂aeth Guernsey neu Ynys Manaw, sydd wedi鈥檌 dilysu fel un ddilys gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref, sy鈥檔 dangos bod y deiliad wedi cael caniat芒d diderfyn i ddod i mewn neu i aros o dan Atodiad UE 聽i Reolau Mewnfudo Jersey, Atodiad UE i Reolau Mewnfudo (Beil茂aeth Guernsey) 2008 neu Atodiad UE i Reolau Mewnfudo Ynys Manaw.
4. Pasbort cyfredol a gymeradwywyd i ddangos bod y deiliad wedi鈥檜 heithrio rhag rheolaeth fewnfudo, eu bod cael aros am gyfnod amhenodol yn y DU, bod ganddynt hawl i aros yn y DU, neu nad oes ganddynt derfyn amser ar eu harhosiad yn y DU ^{[footnote 2]}
5. Dogfen Statws Mewnfudo gyfredol a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref i鈥檙 deiliad gyda chymeradwyaeth yn nodi bod y person a enwir yn cael aros am gyfnod amhenodol yn y DU neu nad oes ganddynt derfyn amser ar eu harhosiad yn y DU, ynghyd 芒 dogfen swyddogol sy鈥檔 rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a鈥檜 henw, a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.
6. Tystysgrif geni neu fabwysiadu a gyhoeddwyd yn y DU, ynghyd 芒 dogfen swyddogol yn rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a鈥檜 henw, a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol^{[footnote 3]}.
7. Tystysgrif geni neu fabwysiadu a gyhoeddwyd yn Ynysoedd y Sianel, Ynys Manaw neu Iwerddon, ynghyd 芒 dogfen swyddogol sy鈥檔 rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a鈥檜 henw, a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.
8. Tystysgrif gofrestru neu frodori yn ddinesydd Prydeinig, ynghyd 芒 dogfen swyddogol sy鈥檔 rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol yr unigolyn a鈥檜 henw, a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

Rhestr B 鈥� Dogfennau derbyniol i sefydlu esgus statudol am gyfnod cyfyngedig o amser

Rhestr B Gr诺p 1 - dogfennau lle mae esgus statudol sydd 芒 therfyn amser yn para hyd dyddiad dod i ben yr hawl mewnfudo

1. Pasbort cyfredol wedi鈥檌 gymeradwyo i ddangos bod y deiliad yn cael aros yn y DU a鈥檜 bod ar hyn o bryd yn cael gwneud y math o waith dan sylw.^{[footnote 4]}
2. Dogfen a gyhoeddwyd gan Feil茂aeth Jersey, Beil茂aeth Guernsey neu Ynys Manaw, sydd wedi鈥檌 dilysu fel un ddilys gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref, sy鈥檔 dangos bod y deiliad wedi cael caniat芒d cyfyngedig i ddod i mewn neu i aros o dan Atodiad yr UE i Reolau Mewnfudo Jersey, Atodiad yr UE i Reolau Mewnfudo (Beil茂aeth Guernsey) 2008 neu Atodiad yr UE i Reolau Mewnfudo Ynys Manaw.
3. Dogfen Statws Mewnfudo gyfredol sy鈥檔 cynnwys ffotograff a roddwyd gan y Swyddfa Gartref i鈥檙 deiliad gyda chymeradwyaeth ddilys yn nodi y gall y person a enwir aros yn y DU ac y caniateir iddynt wneud y math o waith dan sylw, ynghyd 芒 dogfen swyddogol sy鈥檔 rhoi rhif Yswiriant Gwladol parhaol y person a鈥檜 henw a gyhoeddwyd gan asiantaeth y llywodraeth neu gyflogwr blaenorol.

Rhestr B Gr诺p 2 鈥� Dogfennau lle mae gan esgus statudol derfyn amser yn para am 6 mis

1. Dogfen a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref yn dangos bod y deiliad wedi gwneud cais am ganiat芒d i ddod i mewn neu aros o dan Atodiad yr UE i鈥檙 rheolau mewnfudo (a elwir yn Gynllun Preswylio鈥檔 Sefydlog i Ddinasyddion yr UE neu EUSS) ar neu cyn 30 Mehefin 2021 ynghyd 芒 Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.
2. Tystysgrif Cais (nad yw鈥檔 ddigidol) a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref yn dangos bod y deiliad wedi gwneud cais am ganiat芒d i ddod i mewn i鈥檙 UE neu I aros o dan Atodiad UE i鈥檙 rheolau mewnfudo (a elwir yn Gynllun Preswylio鈥檔 Sefydlog i Ddinasyddion yr UE neu EUSS), ar neu ar 么l 1 Gorffennaf 2021, ynghyd 芒 Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.
3. Dogfen a gyhoeddwyd gan Feil茂aeth Jersey, Beil茂aeth Guernsey, neu Ynys Manaw, yn dangos bod y deiliad wedi gwneud cais am ganiat芒d i ddod i mewn neu aros o dan Atodiad UE (J) i Reolau Mewnfudo Jersey neu Atodiad UE i Reolau Mewnfudo (Beil茂aeth Guernsey) 2008, neu Atodiad UE i Reolau Mewnfudo Ynys Manaw ynghyd 芒 Hysbysiad Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref. 4.聽Cerdyn Cofrestru Cais a gyhoeddwyd gan y Swyddfa Gartref yn datgan bod hawl gan y deiliad i gymryd y gyflogaeth dan sylw, ynghyd 芒 Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref.
4. Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol a gyhoeddwyd gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref i鈥檙 cyflogwr neu ddarpar gyflogwr, sy鈥檔 nodi y gall y person a enwir aros yn y DU a chaniateir iddynt wneud y gwaith dan sylw.

Gwiriadau hawl i waith dilynol

Os ydych yn cynnal y gwiriadau hawl i waith rhagnodedig, byddwch yn sefydlu esgus statudol fel a ganlyn:

Yn Rhestr A: bydd eich esgus statudol yn para am gyfnod cyfan cyflogaeth eich cyflogai gyda chi oherwydd nad oes cyfyngiadau ar eu caniat芒d i fod yn y DU. Nid oes rhaid i chi ailadrodd yr hawl i gael prawf gwaith. Mae hyn yn cynnwys sefyllfa lle鈥檙 ydych wedi cynnal gwiriad digidol gan ddefnyddio IDSP mewn perthynas 芒 gweithiwr sy鈥檔 ddinesydd Prydeinig neu Wyddelig sydd 芒 phasbort dilys (neu gerdyn pasbort Gwyddelig).

Yn Rhestr B: bydd eich esgus statudol yn gyfyngedig oherwydd bod gan eich cyflogai gyfyngiadau ar eu caniat芒d i fod yn y DU ac i wneud y gwaith dan sylw. Er mwyn cadw鈥檆h esgus, rhaid i chi ymgymryd 芒 gwiriadau hawl ddilynol i weithio fel a ganlyn:

Dogfennau Gr诺p 1:

1. Os yw鈥檆h gweithiwr yn gallu cynhyrchu dogfen gyfredol yn y rhestr hon, dylech wneud gwiriad dilynol gan ddefnyddio鈥檙 ddogfen hon. Bydd eich esgus statudol 芒 therfyn amser yn parhau cyhyd 芒 bod gan eich cyflogai ganiat芒d i fod yn y DU a gwneud y gwaith dan sylw, fel y dangosir gan y ddogfen, neu gyfuniad o ddogfennau, a gynhyrchwyd gan eich cyflogai ar gyfer y gwiriad hawl i waith.

2. Fodd bynnag, os ydych yn weddol fodlon bod gan eich cyflogai gais heb ei brosesu neu ap锚l i amrywio neu ymestyn ei absenoldeb yn y DU, bydd eich esgus statudol 芒 therfyn amser yn parhau o鈥檙 dyddiad y daw caniat芒d eich cyflogai i ben am gyfnod pellach o hyd at 28 diwrnod. Y rheswm am hyn yw i鈥檆h galluogi i wirio a oes gan y gweithiwr ganiat芒d i barhau i weithio i chi.

3. Yn ystod y cyfnod 28 diwrnod hwn, rhaid i chi gysylltu 芒鈥檙 Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr a derbyn Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol neu gynnal gwiriad ar-lein gan y Swyddfa Gartref sy鈥檔 cadarnhau bod gan y gweithiwr yr hawl o hyd i ymgymryd 芒鈥檙 gwaith dan sylw.

4. Os byddwch yn derbyn Hysbysiad Dilysu Cadarnhaol, bydd eich esgus statudol yn para am chwe mis arall o鈥檙 dyddiad a nodir yn eich Hysbysiad. Yna bydd angen i chi wneud gwiriad pellach ar ei derfyn.

5. Os byddwch yn derbyn Hysbysiad Dilysu Negyddol, bydd eich esgus statudol yn cael ei derfynu, ac ni ddylech bellach gyflogi鈥檙 person hwnnw.

Rhaid gwneud cais neu ap锚l mewnfudo i鈥檙 Swyddfa Gartref ar neu cyn dyddiad terfynu caniat芒d y person i fod yn y DU a gwneud y gwaith dan sylw, er mwyn arwain at y cyfnod o 28 diwrnod y cyfeirir ato uchod.

Dogfennau Gr诺p 2:

Os oes gan eich darpar weithiwr, neu gyflogai, un o鈥檙 dogfennau yng Ngr诺p 2, neu os nad ydynt yn gallu cyflwyno dogfen dderbyniol oherwydd bod ganddynt gais mewnfudo, ap锚l neu adolygiad gweinyddol heb eu prosesu gyda鈥檙 Swyddfa Gartref mewn perthynas 芒鈥檜 hawl ac nad ydynt yn gallu rhoi cod rhannu i chi i gynnal gwiriad ar-lein, mae鈥檔 rhaid i chi gysylltu 芒鈥檙 Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr a derbyn Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol. Bydd eich esgus statudol 芒 therfyn amser yn para chwe mis o鈥檙 dyddiad a nodir yn yr Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol. Yna bydd angen i chi wneud gwiriad pellach ar 么l iddo ddod i ben.

Defnyddio darparwr gwasanaeth adnabod (IDSP)

Ers 6 Ebrill 2022, mae cyflogwyr wedi gallu defnyddio Technoleg Dilysu Dogfen Adnabod (IDVT) trwy wasanaethau IDSP i gwblhau鈥檙 elfen gwirio hunaniaeth ddigidol yn y gwiriadau hawl i waith ar gyfer dinasyddion Prydain ac Iwerddon sydd 芒 phasbort dilys (gan gynnwys cardiau pasbort Gwyddelig).

Gwirio hunaniaeth ddigidol a gynhelir gan IDSPs yw鈥檙 broses o sicrhau tystiolaeth o hunaniaeth y darpar weithiwr, gan wirio ei fod yn ddilys ac yn perthyn i鈥檙 person sy鈥檔 ei hawlio.

Os ydych yn defnyddio gwasanaethau IDSP i ddilysu hunaniaeth ddigidol, gall deiliaid pasbortau dilys Prydeinig neu Wyddelig (neu gardiau pasbort Gwyddelig) ddangos eu hawl i waith gan ddefnyddio鈥檙 dull hwn. Bydd hyn yn rhoi esgus statudol parhaus i chi. Eich cyfrifoldeb chi yw cael tystiolaeth o鈥檙 gwiriad IDVT gan IDSP. Bydd gennych esgus statudol dim ond os ydych yn credu鈥檔 rhesymol bod yr IDSP wedi cynnal eu gwiriadau yn unol 芒鈥檙 canllawiau a gyhoeddwyd yma: Canllawiau cefnogol i gyflogwyr wrth wneud gwiriadau hawl i waith

Ni ddylech drin y rhai nad oes ganddynt basbort dilys, neu nad ydynt am brofi eu hunaniaeth a鈥檜 cymhwysedd gan ddefnyddio IDSP yn llai ffafriol. Mae鈥檔 rhaid i chi ddarparu ffyrdd eraill i unigolion brofi eu hawl i waith a dylech wneud gwiriad hawl i waith 芒 llaw yn yr amgylchiadau hyn.

I gael arweiniad manwl ar sut i gwblhau gwiriad hawl i waith, gan gynnwys canllawiau manwl ar ddefnyddio IDSP, cyfeiriwch at: Canllawiau cefnogol i gyflogwyr wrth wneud gwiriadau hawl i waith.

Camau sylfaenol i gynnal gwiriad hawl i waith gan ddefnyddio IDSP:

1. Gall IDSPs wneud gwiriadau dilysu hunaniaeth i ystod o safonau neu lefelau hyder. Mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn argymell bod cyflogwyr ond yn derbyn gwiriadau drwy IDSP sy鈥檔 bodloni o leiaf Lefel Hyder Canolig. Mae rhestr o ddarparwyr ardystiedig ar gael i chi ddewis ohonynt ar 51茶馆: Ardystio hunaniaeth ddigidol ar gyfer yr hawl i weithio, yr hawl i rentu a gwiriadau cofnodion troseddol. Nid yw鈥檔 orfodol i chi ddefnyddio darparwr ardystiedig; gallwch ddefnyddio darparwr nad yw鈥檔 ymddangos ar y rhestr hon os ydych yn fodlon eu bod yn gallu darparu鈥檙 gwiriadau gofynnol.

2. Bodlonwch eich hun bod y ffotograff a鈥檙 manylion bywgraffyddol (er enghraifft dyddiad geni) ar allbwn y gwiriad IDVT yn gyson 芒鈥檙 unigolyn sy鈥檔 eu cyflwyno eu hun ar gyfer gwaith (h.y., mae鈥檙 wybodaeth a ddarperir gan y gwiriad yn ymwneud 芒鈥檙 unigolyn ac nid yw鈥檔 ffugiwr). Gellir gwneud hyn yn bersonol neu drwy alwad fideo.

3. Mae鈥檔 rhaid i chi gadw copi clir o allbwn gwiriad hunaniaeth IDVT ar gyfer hyd y gyflogaeth ac am ddwy flynedd ar 么l i鈥檙 gyflogaeth ddod i ben.

Os canfyddir eich bod yn cyflogi unigolion heb i鈥檞 hunaniaeth a鈥檜 cymhwysedd gael eu gwirio鈥檔 gywir yn y modd rhagnodedig, ni fydd gennych esgus statudol os canfyddir bod yr unigolyn yn gweithio鈥檔 anghyfreithlon oherwydd ei statws mewnfudo. Mae鈥檙 cyflogwr yn parhau i fod yn atebol am unrhyw gosb sifil os nad oes esgus statudol.

Gwneud gwiriad hawl i waith ar-lein y Swyddfa Gartref

Gall cyflogwyr wneud gwiriad gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref Gwiriwch hawl i weithio ymgeisydd am swydd: defnyddiwch eu cod rhannu ar 51茶馆. Mae鈥檙 gwasanaeth ar-lein yn caniat谩u cynnal gwiriadau drwy alwad fideo, ac nid oes angen i gyflogwyr weld dogfennau ffisegol gan fod y wybodateh am hawl i waith yn cael ei darparu mewn amser real o systemau鈥檙 Swyddfa Gartref.

Ar hyn o bryd, mae gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref yn cefnogi gwiriadau ar gyfer ystod o unigolion, yn dibynnu ar y math o ddogfennaeth fewnfudo y maent yn eu derbyn. Mae defnyddio brawf digidol o statws mewnfudo yn rhan o鈥檔 proses o symud i system fewnfudo yn y DU sy鈥檔 ddigidol yn ddiofyn. Bydd hyn yn symlach, yn fwy diogel ac yn fwy cyfleus.

Dydy deiliaid Cerdyn Preswylio Biometrig (BRC), deiliaid Trwydded Breswylio Biometrig (BRP) a deiliaid Trwydded Gweithwyr Ffiniol (FWP) ond yn gallu dangos tystiolaeth o鈥檜 hawl i weithio gan ddefnyddio gwasanaeth ar-lein y Swyddfa Gartref. Mae hyn yn golygu na allwch dderbyn neu wirio BRC, BRP neu FWP ffisegol fel prawf o鈥檙 hawl i weithio.

Mae tri cham sylfaenol i gynnal gwiriad hawl i weithio ar-lein y Swyddfa Gartref:

1. Defnyddiwch wasanaeth gwirio hawl i weitho ar-lein y Swyddfa Gartref. Gwirio hawl ymgeisydd i weithio: defnyddiwch eu cod rhannu ar 51茶馆.
2. Bodloni鈥檆h hun bod y ffotograff ar y gwiriad hawl i waith ar-lein yn llun o鈥檙 unigolyn sy鈥檔 cyflwyno鈥檌 hun ar gyfer gwaith (h.y. bod y wybodaeth a ddarperir gan y gwiriad yn ymwneud 芒鈥檙 unigolyn ac nad yw鈥檔 ffugiwr); a
3. Chadw copi clir o鈥檙 ymateb a ddarparwyd (gan storio鈥檙 ymateb hwnnw鈥檔 ddiogel, yn electronig neu mewn copi caled) drwy gydol y gyflogaeth ac am ddwy flynedd wedyn. Yna rhaid i鈥檙 ffeil gael ei dinistrio鈥檔 ddiogel.

Os nad yw gwiriad hawl i waith ar-lein y Swyddfa Gartref yn cadarnhau bod gan yr unigolyn yr hawl i waith yn y DU ac i wneud y gwaith dan sylw, ni fydd gennych esgus statudol o鈥檙 gwiriad hwn os byddwch yn parhau i鈥檞 cyflogi. Os ydych yn gwybod neu os oes gennych achos rhesymol dros gredu nad oes ganddynt yr hawl i weithio, ac rydych yn eu cyflogi beth bynnag, rydych mewn perygl o gyflawni trosedd.

Gofyniad ychwanegol i fyfyrwyr

I fyfyrwyr sydd 芒 chaniat芒d i weithio am nifer cyfyngedig o oriau鈥檙 wythnos yn ystod y tymor, rhaid i chi hefyd gael, cop茂o a chadw manylion eu tymor academaidd a鈥檜 hamseroedd gwyliau sy鈥檔 cwmpasu hyd eu cyfnod astudio yn y DU y byddant yn cael eu cyflogi ar ei gyfer.

Mae rhagor o wybodaeth ar gael yn y Canllawiau cefnogol i gyflogwyr wrth wneud gwiriadau hawl i waith.

Gwiriadau hawl i waith dilynol

Bydd cynnal y gwiriad hawl i waith ar-lein fel y rhagnodir uchod yn rhoi esgus statudol i chi ar gyfer y cyfnod hwnnw yr oedd y gwiriad hawl i waith ar-lein wedi cadarnhau bod caniat芒d i鈥檙 person a enwir ynddo wneud y gwaith dan sylw. Mae鈥檔 rhaid i chi gynnal y gwiriad cyn i鈥檙 gyflogaeth ddechrau er mwyn cael esgus statudol.

Os oes gan weithiwr hawl gyfyngedig o ran amser i weithio, a鈥檆h bod wedi sefydlu esgus statudol 芒 therfyn amser, mae鈥檔 ofynnol i chi wneud gwiriad dilynol cyn i鈥檙 esgus statudol cyfyngedig hwn ddod i ben er mwyn cynnal esgus statudol yn erbyn cosb sifil.

Os bydd gwiriad dilynol yn cadarnhau bod gweithiwr yn gweithio鈥檔 anghyfreithlon yn eich gweithlu, fe鈥檆h cynghorir i gymryd camau i roi鈥檙 gorau i鈥檞 cyflogi a rhoi gwybod am yr amgylchiadau i鈥檙 Swyddfa Gartref drwy Linell Gymorth UKVI fel y nodir yn adran 4 o鈥檙 cod hwn.

Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref

Mewn rhai amgylchiadau, bydd angen i gyflogwr gysylltu 芒 Gwasanaeth Gwirio Cyflogwyr (ECS) y Swyddfa Gartref 聽i wirio hawl unigolyn i weithio a sefydlu esgus statudol. Dyma pryd:

1. Cyflwynir dogfen i chi (Tystysgrif Cais nad yw鈥檔 ddigidol neu lythyr cydnabyddiaeth neu e-bost) yn cadarnhau eich bod wedi derbyn cais i EUSS ar neu cyn 30 Mehefin 2021; neu
2. Cyflwynir Tystysgrif Cais nad yw鈥檔 ddigidol i chi yn cadarnhau eich bod wedi derbyn cais i鈥檙 EUSS ar neu ar 么l 1 Gorffennaf 2021; neu
3. Cyflwynir Cerdyn Cofrestru Ceisiadau i chi yn nodi y caniateir i鈥檙 deiliad ymgymryd 芒鈥檙 gwaith dan sylw. Os yw鈥檙 cerdyn yn cynnwys dyddiad dod i ben, ni ddylai鈥檙 dyddiad hwn fod wedi dod i ben. Bydd unrhyw waith yn cael ei gyfyngu i gyflogaeth mewn galwedigaeth lle ceir prinder; neu
4. Rydych yn fodlon nad ydych wedi derbyn unrhyw ddogfennau derbyniol oherwydd bod gan y person gais sydd heb ei brosesu gyda ni (a wnaed cyn i鈥檞 caniat芒d blaenorol ddod i ben) neu mae ganddynt ap锚l neu adolygiad gweinyddol ar y gweill ac, felly, ni allwch ddarparu tystiolaeth o鈥檜 hawl i weithio; neu
5. Rydych o鈥檙 farn nad ydych wedi derbyn unrhyw ddogfennau derbyniol, ond mae鈥檙 person yn cyflwyno gwybodaeth arall sy鈥檔 nodi eu bod yn breswylydd hirdymor yn y DU a gyrhaeddodd y DU cyn 1988.

Dan yr amgylchiadau uchod, byddwch yn sefydlu esgus statudol dim ond os byddwch yn cael Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gennym yn cadarnhau bod y person a enwir yn cael cyflawni鈥檙 math o waith dan sylw.

Bydd yr esgus statudol yn parhau o ddyddiad dod i ben yr hawl cyfredol sydd gan y gweithiwr ar hyn o bryd am gyfnod pellach o hyd at 28 diwrnod i alluogi i鈥檙 cyflogwr sicrhau Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan yr ECS neu gynnal gwiriad ar-lein gan y Swyddfa Gartref. Nid yw鈥檙 鈥榗yfnod 28 diwrnod鈥� hwn yn berthnasol i wiriadau a gynhaliwyd cyn dechrau鈥檙 gyflogaeth. Mewn amgylchiadau o鈥檙 fath, dylai鈥檙 cyflogwr ohirio dechrau cyflogaeth nes ei fod wedi derbyn Hysbysiad Dilysu Cadarnhaol gan yr ECS neu wedi cynnal gwiriad hawl i waith yn y modd rhagnodedig.

Sut: Rhaid i gyflogwr ofyn am wiriad hawl i waith gan Wasanaeth Gwirio Cyflogwyr y Swyddfa Gartref ar 51茶馆. Mae hon yn broses wahanol i鈥檙 gwasanaeth gwirio ar-lein a ddisgrifir wrth gynnal gwiriad hawl i waith ar-lein y Swyddfa Gartref uchod.

Nod yr ECS yw darparu ymateb o fewn pum diwrnod gwaith ar 么l derbyn cais dilys. Eich cyfrifoldeb chi yw rhoi gwybod i鈥檙 person yr ydych yn bwriadu eu cyflogi, neu barhau i鈥檞 cyflogi,

eich bod yn gwneud y gwiriad hwn ohonynt, er mwyn cwblhau鈥檙 cais dilysu鈥檔 gywir a g wneud y cais o leiaf 14 diwrnod ar 么l dyddiad cyrraedd neu bostio鈥檙 cais mewnfudo, yr ap锚l neu鈥檙 adolygiad gweinyddol.

Bydd Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol gan yr ECS yn rhoi esgus statudol i chi rhag bod yn atebol聽 i gael cosb sifil a bydd yn eich galluogi i logi neu ymestyn contract y person am chwe mis o鈥檙 dyddiad a bennir yn yr Hysbysiad Gwirio Cadarnhaol.

Sylwch fod yr ECS at ddefnydd cyflogwyr yn unig.

Gwiriadau wedi鈥檜 haddasu dros dro adeg COVID-19

Daeth yr addasiadau dros dro i wiriadau hawl i waith, a gyflwynwyd ar 30 Mawrth 2020, i ben ar 30 Medi 2022.

Ers 1 Hydref 2022, rhaid i gyflogwyr gynnal un o鈥檙 gwiriadau rhagnodedig fel y nodir yn y cod ymarfer hwn cyn i鈥檙 gyflogaeth ddechrau.

Nid oes angen i chi gynnal gwiriadau 么l-weithredol ar weithwyr a gafodd wiriad wedi鈥檌 addasu ar adeg COVID-19 rhwng 30 Mawrth 2020 a 30 Medi 2022 (cynhwysol). Byddwch yn cynnal esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os gwnaed y gwiriad a wnaed yn ystod y cyfnod hwn yn y modd safonol rhagnodedig neu fel y nodir yn y canllawiau i wiriadau wedi鈥檜 haddasu adeg COVID-19. Fodd bynnag, gall unrhyw unigolyn sydd heb statws mewnfudo cyfreithlon yn y DU fod yn agored i gamau gorfodi mewnfudo.

3. Trosolwg o sut mae鈥檙 gosb sifil yn cael ei gweinyddu

Torri

Bernir bod gofynion y Cynllun yn cael eu torri os canfyddir cyflogwr yn cyflogi person sy鈥檔 anghymhwys i weithio yn rhinwedd eu statws mewnfudo neu sydd heb y caniat芒d angenrheidiol i weithio sydd ynghlwm wrth eu caniat芒d mewnfudo.

Atgyfeirio

Os canfyddir bod cyflogwr yn cyflogi rhywun sy鈥檔 torri gofynion y Cynllun, efallai y byddant yn derbyn Hysbysiad Cyfeirio Cosb Sifil yn eu hysbysu bod manylion eu hachos yn cael eu cyfeirio at swyddogion y Swyddfa Gartref i ystyried atebolrwydd am gosb sifil.

Bydd yr Hysbysiad Atgyfeirio hwn yn hysbysu鈥檙 cyflogwr sut y bydd eu hachos yn cael ei ystyried a鈥檙 canlyniadau posibl o ran penderfyniadau. Bydd hefyd yn nodi鈥檙 dyddiad y cafodd y toriad ei nodi.

Cais am Wybodaeth

Bydd y Swyddfa Gartref yn cysylltu 芒鈥檙 cyflogwr gyda Chais Gwybodaeth sy鈥檔 rhoi鈥檙 cyfle iddynt gyflwyno rhagor o wybodaeth a thystiolaeth o esgus statudol a fydd yn llywio鈥檙 penderfyniad am atebolrwydd. Pan fydd y cyflogwr yn ymateb i鈥檙 Cais am Wybodaeth o fewn 10 diwrnod fel y gofynnir, ystyrir bod hyn yn gydweithrediad gweithredol 芒鈥檙 broses, a allai arwain at ostwng lefel y gosb.

Penderfynu

Bydd y Swyddfa Gartref yn adolygu鈥檙 holl dystiolaeth sydd ar gael ac yn penderfynu a yw鈥檙 cyflogwr yn atebol am gosb sifil. Os penderfynir bod y cyflogwr yn atebol i gael cosb sifil, byddant yn derbyn Hysbysiad am Gosb Sifil. Bydd yr hysbysiad hwn yn cynnwys manylion pam mae鈥檙 Swyddfa Gartref o鈥檙 farn bod y cyflogwr yn atebol, swm y gosb, ffyrdd o鈥檌 thalu, a gwybodaeth yngl欧n 芒 sut y gallai鈥檙 cyflogwr wrthwynebu鈥檙 gosb. Ynghyd 芒鈥檙 hysbysiad, bydd Datganiad Achos yn nodi鈥檙 dystiolaeth a鈥檙 rhesymau dros benderfyniad y Swyddfa Gartref.

Mewn amgylchiadau a nodir yn adran 4 o鈥檙 cod hwn, gall y Swyddfa Gartref roi Hysbysiad Rhybudd i鈥檙 cyflogwr. Bydd hwn yn hysbysu鈥檙 cyflogwr am y rhesymau pam nad oes cosb sifil yn cael ei rhoi ar yr achlysur hwn. Rhybudd ffurfiol yw Hysbysiad Rhybudd, a fydd yn cael ei ystyried os bydd y cyflogwr yn torri鈥檙 Cynllun eto.

Os na fydd cyflogwr yn atebol am gosb sifil, byddant yn cael Hysbysiad Dim Gweithredu sy鈥檔 nodi鈥檔 glir na fydd unrhyw gamau pellach yn cael eu cymryd o dan y Cynllun y tro hwn, a bydd yr achos yn cael ei gau. Ni fydd yr hysbysiad hwn yn cael ei ystyried at ddibenion cyfrifo symiau cosb pe bai unrhyw doriad yn y Cynllun yn y dyfodol.

Talu鈥檙 gosb

Rhaid i鈥檙 cyflogwr dalu鈥檙 gosb sifil erbyn y dyddiad a bennir yn yr Hysbysiad Cosb Sifil neu wrthwynebu鈥檙 hysbysiad.

Mae鈥檙 Cynllun yn gweithredu opsiwn talu cyflymach (FPO) sy鈥檔 rhoi cyfle i鈥檙 cyflogwr dalu鈥檙 gosb gyda gostyngiad o 30% os gwneir y taliad yn llawn o fewn 21 diwrnod. Dim ond i gyflogwyr sy鈥檔 derbyn eu cosb gyntaf y mae鈥檙 FPO ar gael ac ni ellir ei dalu mewn rhandaliadau.

Gall cyflogwr ofyn am ganiat芒d gan Ganolfan Cydwasanaeth y Swyddfa Gartref i dalu eu cosb sifil trwy randaliadau dros gyfnod y cytunwyd arno, fel arfer hyd at 24 mis. Mewn achosion o鈥檙 fath, dylai cyflogwyr ddarparu鈥檙 rhesymau llawn dros eu hanallu i dalu鈥檙 swm cosb lawn mewn un taliad.

Gwrthwynebu鈥檙 gosb

Os yw鈥檙 cyflogwr yn derbyn Hysbysiad Cosb Sifil gan y Swyddfa Gartref, gall wrthwynebu鈥檔 ysgrifenedig o fewn 28 diwrnod i鈥檙 dyddiad y mae鈥檔 ddyledus sydd wedi ei nodi yn yr hysbysiad. Rhaid rhoi manylion y rheswm dros wrthwynebu, ynghyd 芒 thystiolaeth sy鈥檔 cefnogi un neu fwy o鈥檙 seiliau derbyniol dros wrthwynebu sydd wedi eu nodi ar y Ffurflen Wrthwynebu.

Gall cyflogwr wrthwynebu ar un neu fwy o鈥檙 seiliau canlynol:

• nid ydynt yn atebol i dalu鈥檙 gosb (er enghraifft, oherwydd nad ydynt yn gyflogwr i鈥檙 gweithiwr/gweithwyr anghyfreithlon a nodwyd);

• mae ganddynt esgus statudol (mae hyn yn golygu eu bod wedi ymgymryd 芒 gwiriad hawl i waith rhagnodedig); neu

• bod lefel y gosb yn rhy uchel (golyga hyn fod y Swyddfa Gartref wedi cyfrifo鈥檙 gosb yn anghywir neu fod gan y cyflogwr dystiolaeth i ddangos eu bod wedi bodloni meini prawf lliniaru penodol nad ydynt wedi鈥檜 hystyried).

Bydd y Swyddfa Gartref yn anfon Hysbysiad am Ganlyniad Gwrthwynebiad os yw鈥檙 gosb am gael ei chanslo, ei lleihau neu ei chynnal.

Os yw cyflogwr yn gwrthwynebu鈥檙 gosb cyn y dyddiad cau a bennir yn yr Hysbysiad o Gosb Sifil, byddan nhw鈥檔 dal fod yn gymwys i gael yr FPO. Os yw鈥檔 dal yn ofynnol i鈥檙 cyflogwr dalu cosb yn dilyn gwrthwynebiad, bydd ganddynt 21 diwrnod i鈥檞 thalu鈥檔 llawn, o鈥檙 dyddiad a nodir yn yr Hysbysiad am Ganlyniad Gwrthwynebiad.

Os yw鈥檙 gosb yn mynd i gynyddu, anfonir Hysbysiad Cosb Sifil newydd. Bydd pob un o鈥檙 hysbysiadau hyn yn cynnwys Datganiad Achos.

Apelio yn erbyn y gosb

Pan fydd gwrthwynebiad cyflogwr yn erbyn cosb sifil wedi penderfynu eu bod yn parhau i fod yn atebol am gosb sifil, yna gall y cyflogwr apelio i鈥檙 Llys Sirol (Cymru, Lloegr a Gogledd Iwerddon) neu鈥檙 Llys Siryf (yr Alban yn unig) os nad ydynt yn fodlon 芒鈥檙 penderfyniad. Rhaid i鈥檙 cyflogwr apelio i鈥檙 Llysoedd o fewn 28 diwrnod i鈥檙 dyddiad a nodir yn yr Hysbysiad o Ganlyniad Gwrthwynebu, neu鈥檙 dyddiad a bennir ar yr Hysbysiad am Gosb Sifil newydd. Bydd y dyddiad cau ar gyfer apelio yn cael ei nodi ar yr hysbysiad newydd.

Os nad yw鈥檙 cyflogwr yn derbyn ymateb gan y Swyddfa Gartref i鈥檞 wrthwynebiad o fewn y cyfnod o 28 diwrnod, rhaid cyflwyno ap锚l o fewn 28 diwrnod gan ddechrau ar y dyddiad y dylai鈥檙 Swyddfa Gartref fod wedi ateb.

Yr unig sail y gall cyflogwr apelio arni yw鈥檙 sail y gallant wrthwynebu cosb arni. Dylai鈥檙 cyflogwr fod yn ymwybodol o hyn: os na fydd eu hap锚l i鈥檙 llys yn llwyddo, gall y llys orchymyn eu bod yn talu costau/treuliau rhesymol y Swyddfa Gartref wrth amddiffyn eu hap锚l.

Gorfodi a chanlyniadau eraill cosb sifil

Os na fydd y cyflogwr yn talu鈥檙 gosb yn llawn neu mewn rhandaliadau, neu鈥檔 gwrthwynebu neu鈥檔 apelio, erbyn y dyddiadau dyledus penodedig, bydd y gosb yn cael ei chofrestru gyda鈥檙 llys sifil, ac ar 么l hynny gellir dechrau camau gorfodi ar unwaith. Gallai鈥檙 weithred hon gael effaith andwyol ar allu cyflogwr i weithredu yn rhinwedd swydd cyfarwyddwr mewn cwmni.

Os yw cyflogwr yn ddarostyngedig i reolaeth fewnfudo, os yw鈥檔 atebol am gosb sifil, bydd hyn yn cael ei gofnodi ar systemau鈥檙 Swyddfa Gartref a gellir ei ystyried wrth ystyried unrhyw gais mewnfudo a wneir yn y dyfodol.

Os yw cyflogwr yn atebol am gosb sifil, gallai hefyd effeithio ar eu gallu i noddi mewnfudwyr sy鈥檔 dod i鈥檙 DU yn y dyfodol, gan gynnwys y rhai sy鈥檔 dymuno gweithio iddynt o dan y llwybr gweithwyr medrus drwy鈥檙 system fewnfudo ar sail pwyntiau, neu gallai effeithio ar eu gallu i ddal trwydded Gangfeistr.

4. Pennu鈥檙 atebolrwydd a chyfrifo maint y gosb

Wrth ystyried atebolrwydd cyflogwr am gosb sifil, bydd y Swyddfa Gartref yn dilyn y fframwaith a nodir isod. Mae鈥檔 cynnwys tri cham ystyried ac yn esbonio sut y dylid cyfrifo lefel y toriad gofynion.

Cam 1: Pennu atebolrwydd

Os canfyddir bod cyflogwr wedi cyflogi rhywun heb unrhyw hawl i waith, a oes ganddynt esgus statudol?

• Os oes, mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn cyhoeddi Hysbysiad Dim Gweithredu.
• Os nad, ewch ymlaen i Gam 2.

Cam 2: Pennu lefel y toriad gofynion

Ydy鈥檙 cyflogwr wedi torri gofynion y Cynllun o fewn y tair blynedd diwethaf?

• Os ydy, bydd yr achos yn mynd ymlaen i Gam 3, torri gofynion eto.
• Os nad, ewch ymlaen i Gam 3, torri gofynion am y tro cyntaf.

Cam 3: Pennu maint y gosb

Y Swyddfa Gartref sy鈥檔 penderfynu ar lefel y gosb a bydd hynny鈥檔 dibynnu ai dyma鈥檙 tro cyntaf i鈥檙 cyflogwr dorri gofynion y Cynllun neu a yw鈥檔 achos o dorri rheolau dro ar 么l tro.

	Lefel y gosb am dorri鈥檙 gofynion am y tro cyntaf o fewn y tair blynedd diwethaf	Lefel y gosb am dorri鈥檙 gofynion dro ar 么l tro (o fewn 3 blynedd)
Cyflogwyr	拢45,000 (fesul gweithiwr)	拢60,000 (fesul gweithiwr)

Bydd maint gwirioneddol y gosb yn dibynnu ar hanes y cyflogwr o gydymffurfio 芒 gwiriadau hawl i waith fel cyflogwr. Bydd yn dibynnu hefyd a yw鈥檙 cyflogwr yn gymwys i gael gostyngiadau ym maint y gosb drwy ddarparu tystiolaeth eu bod wedi cyflawni鈥檙 ffactorau lliniaru. Mae pob achos o weithio鈥檔 anghyfreithlon yn cael ei ystyried gan swyddogion y Swyddfa Gartref ar sail yr wybodaeth sydd ar gael.

• Dylid defnyddio鈥檙 cyfrifiad am doriad cynytaf lle na chanfuwyd eich bod wedi cyflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd flaenorol. Y man cychwyn ar gyfer cyfrifo鈥檙 gosb sifil yw 拢45,000 cyn i ostyngiadau gael eu cymhwyso.
• Dylid defnyddio鈥檙 cyfrifiad torri dro ar 么l tro os canfyddir eich bod wedi cyflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd flaenorol. Y man cychwyn ar gyfer cyfrifo鈥檙 gosb sifil yw 拢60,000 cyn i ostyngiadau gael eu cymhwyso.

Pan fydd Hysbysiad Cosb Sifil wedi鈥檌 ganslo yn dilyn gwrthwynebiad neu ap锚l, ac nid yw Hysbysiad Rhybudd wedi ei ddisodli, ni ddylid ei ystyried wrth gyfrifo unrhyw gosb ddilynol.

Torri gofynion am y tro cyntaf

Ffactor Lliniaru 1: A oes tystiolaeth bod cyflogwr eisoes wedi adrodd am y gweithiwr anghyfreithlon tybiedig i鈥檙 Swyddfa Gartref ac wedi derbyn Rhif Cyfeirnod Unigryw?

• Os oes, bydd y gosb yn gostwng 拢 5,000 fesul gweithiwr.

• Os nad, nid yw鈥檙 gosb yn gostwng.

Ffactor Lliniaru 2: A oes tystiolaeth bod cyflogwr wedi cydweithio鈥檔 weithredol 芒鈥檙 Swyddfa Gartref? (Gallai cydweithredu gweithredol yn ystod ein hymweliad a鈥檔 hymchwiliadau arwain at leihau unrhyw gosb sifil).

• Os oes, bydd y gosb yn gostwng 拢 5,000 fesul gweithiwr.

• Os nad, nid yw鈥檙 gosb yn gostwng.

Ffactor Lliniaru 3: A oes tystiolaeth bod gan gyflogwr arferion gwirio hawl i weithio effeithiol yn eu lle ynghyd 芒 ffactorau lliniaru 1 a 2?

• Os oes, mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn cyhoeddi Hysbysiad Rhybudd.

• Os nad, mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn cyhoeddi Hysbysiad am Gosb Sifil ar gyfer cyfanswm y gwerth a gyfrifir ym mhob achos.

Torri gofynion eto

Ffactor Lliniaru 1: A oes tystiolaeth bod cyflogwr eisoes wedi adrodd am y gweithiwr anghyfreithlon tybiedig i鈥檙 Swyddfa Gartref ac wedi derbyn Rhif Cyfeirnod Unigryw?

• Os oes, bydd y gosb yn gostwng 拢 5,000 fesul gweithiwr.

• Os nad, nid yw鈥檙 gosb yn gostwng .

Ffactor Lliniaru 2: A oes tystiolaeth bod cyflogwr wedi cydweithio鈥檔 weithredol 芒鈥檙 Swyddfa Gartref?

• Os oes, bydd y gosb yn gostwng 拢 5,000 fesul gweithiwr.

• Os nad, nid yw鈥檙 gosb yn gostwng.

Mae鈥檙 Swyddfa Gartref yn cyhoeddi Hysbysiad Cosb Sifil am gyfanswm y gwerth a gyfrifir ym mhob achos. Nid oes Hysbysiad Rhybudd ar gael.

Oes gennych chi esgus statudol?

Yng ngham 1 ein hystyriaeth, byddwn yn penderfynu a oes gennych esgus statudol rhag atebolrwydd am gosb sifil. Bydd gennych esgus statudol os ydych wedi gwneud y gwiriadau hawl i waith yn gywir cyn i鈥檙 gyflogaeth ddechrau.

Os oes gan weithiwr hawl gyfyngedig o ran amser i weithio, ac felly rydych wedi sefydlu esgus statudol 芒 therfyn amser, mae鈥檔 ofynnol i chi wneud gwiriadau hawl i weithio eto er mwyn cadw鈥檙 esgus statudol. Yn gyffredinol, dyma pryd y bydd caniat芒d y gweithiwr i fod yn y DU ac ymgymryd 芒鈥檙 gwaith dan sylw yn dod i ben, fel y gwelir naill ai gan y ddogfen (neu鈥檙 cyfuniad o ddogfennau) a gynhyrchir neu gan y gwiriad hawl i weithio ar-lein.

Eich cyfrifoldeb chi yw dangos eich bod wedi cydymffurfio 芒鈥檙 gofynion i sefydlu a, lle bo angen, gadw鈥檆h esgus statudol.

聽Ni fydd gennych esgus statudol os:

• Na allwch ddarparu tystiolaeth eich bod wedi gwneud y gwiriadau hawl i weithio rhagnodedig cyn i鈥檙 gyflogaeth ddechrau;
• Rydych wedi cyflogi rhywun pan fo鈥檔 rhesymol amlwg nad nhw yw deiliad y ddogfen y maent yn ei chyflwyno (naill ai鈥檔 bersonol neu鈥檔 ddigidol drwy wiriad a wneir gan ddefnyddio IDSP), neu nad nhw yw鈥檙 person a enwir ac a ddangosir yng ngwiriad hawl i weithio ar-lein y Swyddfa Gartref (h.y., mae鈥檙 person hwnnw鈥檔 ffugiwr);
• Rydych wedi cynnal gwiriad 芒 llaw ac mae鈥檔 weddol amlwg bod y ddogfen yn ffug (byddai鈥檙 ffugrwydd yn cael ei ystyried yn 鈥榬hesymol amlwg鈥� os gallech chi ddisgwyl i unigolyn sydd heb ei hyfforddi i adnabod dogfennau ffug, sy鈥檔 ei harchwilio鈥檔 ofalus ond yn fyr, ac sydd heb ddefnyddio cymhorthion technolegol, sylweddoli nad yw鈥檙 ddogfen dan sylw yn ddilys);
• Rydych wedi defnyddio gwasanaethau IDSP (Darparwr Gwasanaeth Hunaniaeth), ond mae鈥檔 weddol amlwg bod canlyniad y gwiriad a anfonwyd atoch yn anghywir neu nad yw鈥檙 ddogfen y maent yn dibynnu arni yn ddilys, neu, am ryw reswm arall, o dan yr amgylchiadau, na allech fod wedi credu鈥檔 rhesymol bod yr IDSP wedi cyflawni鈥檙 gofynion gwirio rhagnodedig;
• Rydych wedi cynnal gwiriad ar-lein gan y Swyddfa Gartref ac mae鈥檔 weddol amlwg nad y wefan rydych chi wedi鈥檌 defnyddio i wneud y gwiriad hwnnw yw gwasanaeth gwirio hawl i waith ar-lein swyddogol y Swyddfa Gartref ar 51茶馆.
• Rydych wedi ceisio cynnal gwiriad ar-lein gan y Swyddfa Gartref ond nid ydych wedi gallu mynd i mewn i鈥檙 rhan o鈥檙 gwasanaeth sydd i gyflogwyr 鈥楪wirio hawl i weithio ymgeisydd am swydd: defnyddio eu cod rhannu鈥� 鈥� rydych chi ond wedi gweld gwybodaeth ar-lein a roddwyd yn uniongyrchol i鈥檙 unigolyn;
• Rydych wedi cyflogi rhywun pan mae鈥檔 amlwg o鈥檙 gwiriad hawl i weithio nad oes gan yr unigolyn ganiat芒d dilys i weithio yn y DU, neu y mae鈥檔 destun amod mewnfudo sy鈥檔 ei atal rhag cyflawni鈥檙 gwaith dan sylw (h.y. rydych wedi cyflogi person sydd heb unrhyw hawl i weithio neu berson sy鈥檔 torri eu cyfyngiadau gwaith (er enghraifft, rydych yn caniat谩u iddynt weithio mwy o oriau nag y caniateir iddynt) neu berson y mae eu hawl i weithio wedi dod i ben);
• Rydych yn gwybod eich bod yn cyflogi person nad yw鈥檔 cael ymgymryd 芒鈥檙 gwaith p鈥檜n a ydych wedi cynnal gwiriadau dogfennau ai peidio;
• Roedd eich esgus statudol yn gyfyngedig i amser ac mae wedi dod i ben; neu
• O ran myfyriwr sydd 芒 hawl cyfyngedig i weithio, nid ydych wedi sicrhau a chadw copi o dystiolaeth sy鈥檔 nodi eu hamseroedd tymor a gwyliau sy鈥檔 cwmpasu hyd eu cyfnod o astudio yn y Deyrnas Unedig.

Os ydym yn fodlon bod gennych esgus statudol mewn perthynas 芒 gweithiwr anghyfreithlon, ni fyddwch yn atebol am gosb sifil.

Ond os ydym o鈥檙 farn nad ydych wedi sefydlu esgus statudol mewn perthynas 芒 gweithiwr anghyfreithlon, byddwn yn ystyried lefel eich cosb sifil.

A ddarganfuwyd eich bod wedi cyflogi gweithiwr anghyfreithlon o鈥檙 blaen?

Yn ystod cam 2 ein proses ystyried byddwn yn ystyried a ganfuwyd eich bod yn cyflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd flaenorol. Byddwn yn gwneud hyn i benderfynu ar ba lefel yr ydych wedi torri鈥檙 gofynion, gan y bydd hyn yn cael ei ystyried a bydd y gosb yn cychwyn ar lefel uwch.

Os nad ydych wedi cael Hysbysiad am Gosb Sifil neu Hysbysiad Rhybudd mewn perthynas 芒 thorri adran 15 o鈥檙 Ddeddf ar gyfer un neu ragor o weithwyr anghyfreithlon a ddigwyddodd o fewn tair blynedd i鈥檙 toriad presennol, ac nad ydych wedi cyflawni trosedd o dan adran 21 o鈥檙 Ddeddf yn ystod yr un cyfnod, byddwn yn defnyddio鈥檙 swm am doriad cyntaf ar ein Cyfrifiannell Cosb Sifil i benderfynu swm eich cosb.

Safleoedd lluosog

Ni fydd busnes sydd 芒 mwy nag un safle y canfuwyd ei fod yn cyflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd flaenorol a lle mae recriwtio wedi鈥檌 ddatganoli i bob safle, yn destun cosb gan ddefnyddio鈥檙 swm torri dro ar 么l tro os deuir ar draws gweithwyr anghyfreithlon ar wahanol safleoedd, oni bai y gellir priodoli hyn i fethiant cyffredinol yn arferion recriwtio canolog y busnes.

Trosglwyddo ymgymeriadau

Mae cyflogwyr sy鈥檔 caffael staff o ganlyniad i drosglwyddiadau Trosglwyddo Ymgymeriadau (Diogelu Cyflogaeth) 2006 (TUPE) yn cael cyfnod gras o 60 diwrnod o ddyddiad trosglwyddo鈥檙 busnes i wneud eu gwiriadau hawl i weithio statudol cyntaf yn gywir ar gyfer y gweithwyr hyn a gaffaelwyd. Nid oes cyfnod gras o鈥檙 fath ar gyfer unrhyw wiriadau dilynol i gynnal yr esgus, lle bo hynny鈥檔 berthnasol.

Mae鈥檙 cyfnod gras hwn o 60 diwrnod yn berthnasol ym mhob sefyllfa lle mae鈥檙 cyflogwr newydd yn caffael gweithwyr sy鈥檔 destun 鈥渢rosglwyddiad perthnasol鈥�^{[footnote 5]}, hyd yn oed os yw鈥檙 busnes trosglwyddo yn destun achos o ansolfedd 鈥渢erfynol鈥� sy鈥檔 dod o fewn rheoliad 8(7) y Rheoliadau TUPE, megis achosion sy鈥檔 ymwneud 芒 diddymiad gorfodol^{[footnote 6]}.

Mae hyn yn golygu, ym mhob amgylchiad, pan fo cyflogeion a neilltuir i fusnes, neu i ran o fusnes, sy鈥檔 destun trosglwyddiad perthnasol yn symud gyda鈥檙 gwaith hwnnw at gyflogwr newydd, bod gan y cyflogwr newydd 60 diwrnod o ddyddiad y trosglwyddiad perthnasol i wneud gwiriadau hawl i weithio newydd ar y gweithwyr hynny, hyd yn oed os yw rheoliad 8(7) yn gymwys.

Trwy gydymffurfio 芒 gwiriadau hawl i waith rhagnodedig o fewn yr amserlen hon, bydd y cyflogwr sy鈥檔 trosglwyddo yn cael esgus statudol yn erbyn atebolrwydd am gosb sifil os ceir hyd i weithio anghyfreithlon.

A oes gennych dystiolaeth glir?

Yng ngham 3 ein hystyriaeth, byddwn yn asesu a yw unrhyw un o鈥檙 ffactorau lliniaru cyhoeddedig yn berthnasol yn eich achos chi wrth inni bennu swm eich cosb. Yn dibynnu ar lefel eich toriad, mae hyd at dri ffactor lliniaru y gellir eu hystyried:

Ydych chi wedi rhoi gwybod i ni am weithwyr anghyfreithlon tybiedig?

Os byddwch yn dangos eich bod wedi rhoi gwybod i ni am amheuaeth oedd gennych am hawl i weithio un neu fwy o weithwyr anghyfreithlon sydd wedi cael eu canfod yn eich gweithlu ac sydd wedi derbyn cydnabyddiaeth ar ffurf Rhif Cyfeirnod Unigryw (URN) bydd eich swm cosb ar gyfer pob un o鈥檙 gweithwyr anghyfreithlon hyn yn cael ei ostwng o 拢5,000. I fod yn gymwys i dderbyn y gostyngiad hwn, rhaid eich bod wedi rhoi gwybod i鈥檔 Llinell Gymorth UKVI ar 0300 790 6268 gan ddewis opsiwn y cyflogwyr, o Ddydd Llun i Ddydd Gwener (ac eithrio gwyliau banc), 8am i 8pm dydd Sadwrn a dydd Sul, 9:30am i 4:30pm, cyn i ni adnabod y gweithiwr anghyfreithlon. Rhaid i chi nodi eich bod yn adrodd am weithio anghyfreithlon yn eich gweithlu ac gofyn am URN.

Mae鈥檙 ffactor lliniaru hwn yn derbyn ystyriaeth mewn achosion o dorri鈥檙 rheolau am y tro cyntaf ac achosion o dorri鈥檙 rheolau eto.

Ydych chi wedi cydweithio 芒 ni?

Os byddwch yn dangos eich bod wedi cydweithio鈥檔 weithredol 芒 ni pan fyddwn yn ymchwilio i鈥檆h cydymffurfiaeth 芒鈥檙 gyfraith, bydd swm eich cosb ar gyfer pob gweithiwr anghyfreithlon hefyd yn cael ei leihau o 拢5,000.

Mae cydweithredu gweithredol yn golygu:

• Rhoi mynediad i swyddogion y Swyddfa Gartref i鈥檆h eiddo, cofnodion recriwtio, a chyflogaeth a systemau gwirio hawl i waith pan ofynnir amdanynt;
• Ymateb yn brydlon, yn onest ac yn gywir i gwestiynau a ofynnir yn ystod ymweliadau Gorfodi Mewnfudo ac ymateb i unrhyw geisiadau pellach am wybodaeth erbyn y dyddiad cau a bennwyd;
• Trefnu eich bod ar gael i鈥檔 swyddogion yn ystod ein hymchwiliadau os oes angen;
• Datgelu鈥檔 llawn ac yn brydlon unrhyw dystiolaeth sydd gennych a allai ein cynorthwyo yn ein hymchwiliadau.

Mae鈥檙 ffactor lliniaru hwn yn cael ei ystyried mewn achosion o dorri鈥檙 rheolau am y tro cyntaf ac achosion o dorri鈥檙 rheolau eto.

A oes gennych arferion gwirio hawl i waith effeithiol mewn lle?

Os byddwch yn dangos bod gennych arferion recriwtio effeithiol ar waith ynghyd 芒 thystiolaeth eich bod wedi rhoi gwybod am eich amheuon am y gweithiwr/gweithwyr anghyfreithlon dan sylw ac wedi cydweithredu 芒 ni, bydd eich cosb yn cael ei lleihau i鈥檙 lefel isaf o Hysbysiad Rhybudd. Bydd hyn yn berthnasol dim ond os na chanfuwyd eich bod wedi cyflogi gweithwyr anghyfreithlon o fewn y tair blynedd flaenorol.

Bydd Hysbysiad Rhybudd yn cael ei ystyried wrth benderfynu ar lefel eich cosb os byddwch yn cyflawni toriad dilynol o鈥檙 Ddeddf o fewn y tair blynedd ganlynol.

Byddwn yn ystyried bod gennych arferion gwirio hawl i weithio effeithiol ar waith os byddwch yn darparu tystiolaeth o鈥檆h cydymffurfiad cyffredinol 芒鈥檆h cyfrifoldeb i atal gweithio anghyfreithlon. Mae鈥檙 dystiolaeth hon yn cynnwys:

• Cael systemau gwirio dogfennau cadarn ar waith;

• Yr hawl drylwyr a chyson i brosesau gwirio gwaith;

• Cofnodion o wiriadau hawl i weithio a wnaethpwyd i鈥檆h staff; a

• Hanes o gydymffurfio 芒鈥檙 gofynion.