51茶馆

1. Cyflwyniad

1.1 Cefndir

Cafodd Deddf Arfau Tramgwyddus 2019 (a ddisgrifir hefyd fel 鈥測 Ddeddf鈥�) Gydsyniad Brenhinol ar 16 Mai 2019. Mae鈥檙 Ddeddf yn cynnwys mesurau deddfwriaethol newydd i reoli gwerthu cyllyll a sylweddau cyrydol, ac mae鈥檔 cyflwyno troseddau newydd ar eu meddiant a鈥檜 defnydd. Mae hefyd yn cyfyngu ar fynediad i rai arfau tanio. Cyhoeddir canllawiau statudol ar wah芒n, o dan adran 66 o鈥檙 Ddeddf, sy鈥檔 ymwneud 芒 gweithredu Rhannau un, tri, pedwar a phump o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019.

Mae Rhan dau o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn cyflwyno Gorchymyn Atal Troseddau Cyllyll (KCPOs). Mae鈥檙 gorchmynion sifil hyn wedi鈥檜 cynllunio i roi offeryn i鈥檙 heddlu, gyda chymeradwyaeth y Llys, i helpu i lywio pobl ifanc ac eraill i ffwrdd o droseddau cyllyll ac o gario cyllyll yn gyhoeddus fel mater o drefn.

Bydd KCPOs yn helpu i ddargyfeirio鈥檙 rhai a allai fod yn cario cyllyll, neu sydd fwyaf o berygl o gael eu tynnu i drais difrifol, i ffwrdd o fod yn gysylltiedig 芒 throseddau cyllyll. Byddant hefyd yn helpu i atal eraill sydd wedi bod yn gysylltiedig 芒 throseddau cyllyll rhag troseddu ymhellach pan roddir gorchymyn gan y llys yn dilyn collfarn.

Y bwriad yw y bydd KCPOs yn ataliol yn hytrach na chosbol 鈥� i helpu i atal troseddau cyllyll, drwy ddefnyddio gofynion cadarnhaol i helpu i lywio鈥檙 unigolyn oddi wrth drais difrifol ac i fynd i鈥檙 afael 芒 ffactorau yn eu bywydau a allai gynyddu鈥檙 siawns o droseddu, ochr yn ochr 芒 mesurau i wahardd rhai gweithgareddau i helpu i atal troseddu yn y dyfodol.

1.2 Terminoleg

Defnyddir y derminoleg ganlynol drwy gydol y canllawiau hyn:

• KCPO 鈥� Gorchymyn Atal Troseddau Cyllyll.
• Ymgeisydd 鈥� Yr awdurdod sy鈥檔 gwneud cais am y KCPO, a fydd ar gyfer KCPOs 鈥榓c eithrio ar gollfarn鈥� fydd yr heddlu perthnasol yng Nghymru a Lloegr (gan gynnwys Heddlu Trafnidiaeth Prydain a Heddlu鈥檙 Weinyddiaeth Amddiffyn) neu ar gyfer KCPOs 鈥榓r gollfarn鈥� fydd Gwasanaeth Erlyn y Goron.
• Amddiffynnydd 鈥� Y person sy鈥檔 dderbynnydd neu鈥檔 ddarpar dderbynnydd y KCPO.
• Y Llys 鈥� Wrth gyfeirio at 鈥榶 llys鈥� yn unig bydd hyn yn gyfeiriad at y Llys Ynadon. Bydd unrhyw lys arall fel Llys y Goron yn cael ei bennu yn y testun.
• Ystyr plentyn - at ddibenion y canllawiau hyn, yw person 12 oed neu h欧n sydd o dan 18 oed.

1.3 Diben y Canllawiau

Mae Deddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn caniat谩u i鈥檙 Ysgrifennydd Gwladol gyhoeddi canllawiau, o dan adran 30 o鈥檙 Ddeddf, sy鈥檔 ymwneud ag 鈥渁rfer swyddogaethau gan berson perthnasol mewn perthynas 芒 gorchmynion atal troseddau cyllyll a gorchmynion atal troseddau cyllyll dros dro鈥�. Diffinnir 鈥減erson perthnasol鈥� fel 鈥減erson sy鈥檔 gallu gwneud cais am orchymyn atal troseddau cyllyll neu orchymyn atal troseddau cyllyll dros dro鈥�. Bwriedir i鈥檙 canllawiau hyn gael eu defnyddio鈥檔 bennaf gan yr awdurdodau perthnasol a all wneud cais am KCPO, sef yr heddlu a Gwasanaeth Erlyn y Goron (CPS). Bydd y canllawiau hefyd o ddiddordeb i鈥檙 Farnwriaeth.

Mae KCPOs yn gofyn am ddull amlasiantaethol o fynd i鈥檙 afael 芒 throseddau cyllyll ac yn ei gefnogi. Disgwylir i鈥檙 heddlu weithio gyda sefydliadau perthnasol a grwpiau cymunedol i gefnogi鈥檙 rhai sydd wedi cael KCPO i osgoi troseddu neu droseddu pellach. Bydd sefydliadau perthnasol a grwpiau cymunedol yn cynnwys Timau Troseddau Ieuenctid yn ogystal 芒 sefydliadau trydydd sector sy鈥檔 cefnogi plant, pobl ifanc ac oedolion sy鈥檔 agored i niwed sydd mewn perygl o droseddu. Bydd gan bob un ohonynt r么l i鈥檞 chwarae i sicrhau mai KCPOs yw鈥檙 offeryn ataliol y bwriedir iddynt fod. Felly, mae鈥檙 canllawiau hyn hefyd wedi鈥檜 hanelu at y rhai sy鈥檔 ymwneud 芒 rheoli ac adolygu KCPOs.

2. Ystyried Plant a Phobl Ifanc

Mae鈥檙 garfan ar gyfer KCPOs yn cynnwys plant rhwng 12 oed ac oedolion. Rhaid rhoi ystyriaeth benodol i blant a phobl ifanc yngl欧n 芒 phob agwedd ar y broses KCPO. Mae eu haeddfedrwydd emosiynol a chorfforol yn wahanol i oedolion ac mae angen ei ddeall; gall ffactorau fel trallod neu drawma amlygu鈥檔 wahanol yn ymddygiad plentyn neu berson ifanc.

Dylid ystyried y canllawiau yn y ddogfen hon ochr yn ochr 芒 Chyngor Cenedlaethol Prif Swyddogion yr Heddlu (NPCC) . Mae鈥檙 strategaeth hon yn pwysleisio, mewn rhai amgylchiadau, mai gorfodi yw鈥檙 arf mwyaf effeithiol, ond i lawer o rai eraill gall fod yn offeryn di-flewyn-ar-dafod. Dengys tystiolaeth nad yw sancsiynau cosbol iawn yn cael fawr o effaith ar ddeunydd eildro, felly dylid ystyried gorfodi鈥檔 briodol a鈥檌 ddefnyddio dim ond lle bo angen i atal eraill rhag dod yn ddioddefwyr.

Er bod y canllawiau hyn yn gwahanu oedolion a phlant yn glir, cydnabyddir bod yr ystod oedran 18-24 oed yn gyfnod allweddol o ddatblygiad; mae鈥檙 ymennydd yn dal i ddatblygu, mae annibyniaeth yn cael ei hennill, mae gweithgarwch cymdeithasu yn cynyddu, ac mae arbrofi gyda chyffuriau, alcohol a pherthnasoedd rhywiol yn digwydd. Mae鈥檙 cyfnod oedran hwn hefyd yn cyd-daro ag adeg pan fyddant yn fwyaf tebygol o ddod i gysylltiad 芒鈥檙 heddlu. Felly, mae鈥檔 bwysig cofio鈥檙 effaith ar y gr诺p oedran h欧n hwn wrth iddynt drosglwyddo i fod yn oedolion.

3. Cymhwyso

3.1 KCPO a wnaed ar gollfarn

Gall KCPO gael ei wneud gan unrhyw lys sy鈥檔 delio 芒鈥檙 diffynnydd (e.e. Llys y Goron, llys ynadon neu Lys Ieuenctid).

Mae Adran 19 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn nodi鈥檙 amodau y mae鈥檔 rhaid eu bodloni er mwyn i鈥檙 llys wneud KCPO ar gollfarn.

• Yn gyntaf, rhaid i鈥檙 llys fod yn fodlon, ar fantol tebygolrwydd (safon prawf sifil) fod y diffynnydd wedi cyflawni trosedd. Rhaid i鈥檙 drosedd hon fod yn drosedd berthnasol, hynny yw, trosedd sy鈥檔 ymwneud 芒 thrais (neu鈥檙 bygythiad o drais) neu pan ddefnyddiwyd neu y cludwyd teclyn 芒 llafn gan y diffynnydd neu unrhyw berson arall wrth gyflawni鈥檙 drosedd. (Mae 鈥渢eclyn 芒 llafn鈥� yn declyn y mae adran 139 o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol 1988 yn gymwys iddi). Rhaid i鈥檙 gollfarn y mae鈥檙 KCPO yn ymwneud 芒 hi 么l-ddyddiadu dod 芒鈥檙 darpariaethau perthnasol ar KCPOs i rym yn Rhan dau o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 a bod y drosedd wedi鈥檌 chyflawni mewn ardal lle mae adran 19 o鈥檙 Ddeddf mewn grym.
• Yn ail, mae鈥檔 rhaid bod cais wedi鈥檌 wneud gan yr erlyniad. Ni chaiff y llys wneud gorchymyn o鈥檌 wirfodd. Byddai鈥檙 cais fel arfer yn cael ei ategu gan dystiolaeth gan yr heddlu. Mae鈥檙 mathau o dystiolaeth y gellir eu defnyddio wrth wneud cais am KCPO yn cael eu nodi ymhellach yng Nghanllawiau Ymarferwyr KCPO.
• Yn drydydd, mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 llys ystyried bod angen gwneud y gorchymyn i amddiffyn y cyhoedd yn gyffredinol, neu bersonau penodol (gan gynnwys y diffynnydd) rhag y risg o niwed corfforol neu seicolegol sy鈥檔 cynnwys teclyn 芒 llafn, neu atal y diffynnydd rhag cyflawni trosedd sy鈥檔 ymwneud 芒 theclyn 芒 llafn.

Pan fydd y CPS yn gwneud cais am KCPO, bydd angen iddo nodi pa ofynion a gwaharddiadau a geisir a鈥檙 dystiolaeth i鈥檞 cefnogi鈥�. Nid oes angen darparu鈥檙 dystiolaeth honno yn unol 芒 rheolau caeth tystiolaeth droseddol a gall y cais ddibynnu ar ffeithiau鈥檙 drosedd y mae鈥檙 diffynnydd wedi鈥檌 chollfarnu o鈥檌 herwydd. Diben y gorchymyn yw gwahardd y diffynnydd rhag gwneud gweithgareddau penodol neu ei gwneud yn ofynnol i鈥檙 diffynnydd gydymffurfio ag unrhyw beth a ddisgrifir yn y gorchymyn at ddibenion amddiffynnol.

Cyfrifoldebau鈥檙 CPS

• Ar gyfer ceisiadau ar gollfarn, bydd y CPS yn adolygu鈥檙 achos ar y cyd 芒鈥檙 heddlu ac yn penderfynu a ddylid bwrw ymlaen 芒鈥檙 cais KCPO yn wyneb amgylchiadau鈥檙 achos penodol a sut i fwrw ymlaen ag ef. Os yw鈥檙 diffynnydd o dan 18 oed, mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 erlyniad gael barn y T卯m Troseddau Ieuenctid lleol.
• Bydd y CPS yn sicrhau bod y diffynnydd a鈥檙 llys yn ymwybodol o鈥檙 cais sydd i鈥檞 wneud yn y gwrandawiad cyntaf, neu cyn hynny, ar 么l derbyn y cais gan yr heddlu.
• Bydd y CPS yn cyflwyno鈥檙 cais ar yr amddiffyniad a鈥檙 llys, gan ei gop茂o i鈥檙 heddlu.
• Bydd y CPS yn gwneud cais neu鈥檔 ceisio gohirio gwneud cais fel y bo鈥檔 briodol ar gollfarn.
• Bydd y CPS yn ymgynghori 芒鈥檙 heddlu lle bynnag y bo modd, yn enwedig ynghylch diwygiadau sylweddol. Bydd adolygiad y CPS yn sicrhau mai dim ond gofynion a gwaharddiadau sy鈥檔 angenrheidiol ac yn gymesur a geisir, a dim ond pan fo tystiolaeth i鈥檞 cefnogi

3.2 Heblaw ar gollfarn

Mae gan y llysoedd y p诺er i wneud KCPOs mewn achosion heblaw ar gollfarn. Gellir gwneud KCPO mewn perthynas ag unrhyw berson sydd dros 12 oed. Os yw鈥檙 derbynnydd arfaethedig yn oedolyn, rhaid gwneud y cais i lys ynadon, a lle bo鈥檙 derbynnydd arfaethedig o dan 18 oed, i Lys Ieuenctid.

Mae Adran 14 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn nodi鈥檙 amodau y mae鈥檔 rhaid eu bodloni er mwyn i鈥檙 llys wneud KCPO ac eithrio ar gollfarn:

• Yn gyntaf, rhaid i鈥檙 llys fod yn fodlon bod cais wedi鈥檌 wneud yn unol ag adran 15 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019. Mae鈥檙 cais yn cael ei wneud drwy g诺yn. Nid yw鈥檙 terfynau amser a osodir gan adran 127 o Ddeddf Llysoedd Ynadon 1980 yn gymwys i g诺yn o鈥檙 fath.
• Yn ail, rhaid i鈥檙 llys fod yn fodlon, ar fantol tebygolrwydd (safon prawf sifil), fod gan y person, ar o leiaf ddau achlysur yn y cyfnod perthnasol, declyn 芒 llafn gyda hwy mewn man cyhoeddus, ar safle ysgol neu ar safle addysg bellach heb reswm da nac awdurdod cyfreithlon. (Mae 鈥渢eclyn 芒 llafn鈥� yn declyn y mae adran 139 o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol 1988 yn gymwys iddi ac ystyr y 鈥渃yfnod perthnasol鈥� yw cyfnod o ddwy flynedd cyn y dyddiad y gwnaed y gorchymyn).
• Yn drydydd, mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 llys ystyried bod angen gwneud y gorchymyn i amddiffyn y cyhoedd yn gyffredinol, neu bersonau penodol (gan gynnwys y diffynnydd) rhag risg o niwed corfforol neu seicolegol sy鈥檔 cynnwys teclyn 芒 llafn neu atal y diffynnydd rhag cyflawni trosedd sy鈥檔 ymwneud 芒 theclyn 芒 llafn.

3.3 Gofynion ar gyfer gwneud cais KCPO ac eithrio ar gollfarn

Gall prif swyddog heddlu鈥檙 ardal wneud cais pan fo鈥檙 diffynnydd yn byw neu lle mae鈥檙 diffynnydd, ym marn yr ymgeisydd, yn bwriadu bod neu deithio iddo. Rhaid i brif swyddog yr heddlu perthnasol wneud y cais i鈥檙 llys sy鈥檔 gweithredu ar gyfer eu hardal cyfiawnder lleol. Gall Prif Gwnstabl Heddlu Trafnidiaeth Prydain a Phrif Gwnstabl Heddlu鈥檙 Weinyddiaeth Amddiffyn wneud cais hefyd.

3.4 Cais am KCPO a wnaed heb hysbysiad

Er y bydd cais am KCPO fel arfer yn cael ei wneud ar 么l rhoi hysbysiad i鈥檙 diffynnydd, mae adran 16 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 hefyd yn galluogi鈥檙 ymgeisydd i wneud cais am KCPO heb roi hysbysiad o鈥檙 fath. Heb hysbysiad, dim ond mewn amgylchiadau eithriadol neu frys y dylid gwneud ceisiadau a byddai angen i鈥檙 ymgeisydd gyflwyno tystiolaeth i鈥檙 llys ynghylch pam mae angen cais heb hysbysiad.

Byddai hyn fel arfer yn digwydd pan geisiwyd gwrandawiad heb hysbysiad i atal niwed neu ddianc rhag digwydd. Efallai y bydd angen gohirio er mwyn gallu casglu rhagor o wybodaeth cyn gwrandawiad llawn a bydd angen galluogi鈥檙 diffynnydd i fynychu gwrandawiad llawn.

3.5 KCPO dros dro heb hysbysiad

Pan wneir cais heb hysbysiad, gall y llys ganiat谩u KCPO dros dro tra鈥檔 aros am wrandawiad llawn ar 么l rhoi hysbysiad i鈥檙 diffynnydd. Nid yw鈥檔 ofynnol i鈥檙 ymgeisydd gydymffurfio 芒鈥檙 gofyniad i ymgynghori 芒鈥檙 Timau Troseddau Ieuenctid perthnasol cyn gwneud cais heb hysbysiad i amddiffynnydd o dan 18 oed. Fodd bynnag, bydd y gofyniad i ymgynghori 芒鈥檙 Timau Troseddau Ieuenctid perthnasol yn gymwys cyn dyddiad gwrandawiad llawn cyntaf y KCPO.

Dim ond ar gais a wneir heb hysbysiad pan fydd y llys o鈥檙 farn bod angen gwneud hynny y gall y llys roi KCPO dros dro. Caiff gorchymyn o鈥檙 fath osod unrhyw waharddiadau a osodir gyda KCPO llawn (ac y mae鈥檙 llys o鈥檙 farn eu bod yn angenrheidiol) ond ni chaiff y gorchymyn osod unrhyw un o鈥檙 gofynion y caiff KCPO eu gosod o dan adran 14 (KCPO a wneir heblaw ar gollfarn).

3.6 KCPO dros dro pan na phenderfynir ar gais gyda hysbysiad

Mae gan y llys b诺er o dan adran 18 o鈥檙 Ddeddf i ganiat谩u KCPO dros dro pan fydd yn gohirio gwrandawiad y rhoddwyd hysbysiad i鈥檙 diffynnydd ohono. Caiff y llys ganiat谩u KCPO dros dro os oes cais wedi鈥檌 wneud hefyd ar gyfer KCPO dros dro (naill ai ar yr un pryd 芒鈥檙 cais llawn neu wedi hynny) ac mae鈥檙 llys o鈥檙 farn ei bod yn deg gwneud gorchymyn o鈥檙 fath. Felly, er enghraifft, gall y llys wneud gorchymyn dros dro mewn sefyllfa lle mae鈥檔 fodlon ei bod yn angenrheidiol er mwyn amddiffyn person rhag niwed uniongyrchol tra鈥檔 aros i鈥檙 cais am y gorchymyn gael ei benderfynu鈥檔 llawn.

Gall KCPO dros dro a roddwyd o ganlyniad i ohirio gwrandawiad, pan hysbyswyd y diffynnydd o鈥檙 cais neu fod cais am KCPO wedi鈥檌 wneud yn unol ag adran 14 o鈥檙 Ddeddf, gynnwys unrhyw waharddiad neu ofyniad y mae gan y llys y p诺er i鈥檞 gynnwys mewn KCPO a roddwyd ar 么l gwrandawiad llawn ac y mae鈥檙 llys yn credu ei fod yn briodol o dan yr amgylchiadau sy鈥檔 gymwys. Mae Deddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn datgymhwyso鈥檙 terfynau amser a osodir gan adran 127 o Ddeddf Llysoedd Ynadon 1980 mewn perthynas 芒 chwynion a wnaed o dan adran 18 o鈥檙 Ddeddf.

3.7 Ystyriaethau penodol ar gyfer ceisiadau lle mae鈥檙 diffynnydd o dan 18 oed

Caiff Llys Ieuenctid wneud KCPO mewn perthynas ag unrhyw berson o dan 18 oed ar yr amod nad yw鈥檙 person yn iau na 12 mlwydd oed. Os yw鈥檙 KCPO a geisir yn ymwneud 芒 diffynnydd o dan 18 oed, mae adran 15 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn ei gwneud yn ofynnol i鈥檙 ymgeisydd ymgynghori 芒鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid perthnasol cyn gwneud cais. Mae鈥檙 ymgynghoriad yn gyfle pwysig i ystyried barn y T卯m Troseddau Ieuenctid. Gan ei bod yn ofynnol i鈥檙 ymgeisydd ymgynghori 芒鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid perthnasol, disgwylir, fel arfer da, fod yr heddlu a Gwasanaeth Erlyn y Goron (CPS) yn rhannu canlyniad yr ymgynghoriad yn y gwrandawiad gyda鈥檙 llys. Efallai y bydd yr heddlu a鈥檙 CPS am ystyried cynnwys adroddiad y T卯m Troseddau Ieuenctid yn y bwndel tystiolaeth gan ragweld y bydd y llys yn dymuno ei weld.

Rhaid i ymgeiswyr ddangos eu bod yn ystyried yr egwyddorion cyffredinol canlynol wrth ystyried a ddylid gwneud cais am KCPO mewn perthynas 芒 pherson o dan 18 oed:

1. Dim ond pan fo鈥檙 ymgeisydd yn credu bod y diffynnydd o dan 18 oed yn cario cyllyll mewn safleoedd cyhoeddus, ysgol neu addysg bellach fel mater o drefn heb reswm da y dylid ceisio KCPOs, ac felly mae mewn perygl o gymryd rhan mewn troseddau cyllyll neu ddioddef troseddau cyllyll.

2. Mae prosesau amddiffyn plant clir i鈥檞 dilyn pan nodwyd niwed sylweddol neu鈥檙 risg o niwed sylweddol. Mae Adran 11 o Ddeddf Plant 2004 yn gosod dyletswydd ar awdurdodau lleol, yr heddlu ac eraill i wneud trefniadau i sicrhau eu bod, wrth gyflawni eu swyddogaethau, yn rhoi sylw i鈥檙 angen i ddiogelu a hyrwyddo lles plant. Dylai gwasanaethau plant lleol, sydd 芒 chyfrifoldebau cyfreithiol dros ddiogelu ac amddiffyn plant, fod yn rhan o drafodaethau ynghylch KCPO posibl ar gyfer person o dan 18 oed. Mae鈥檔 hanfodol, pan fo鈥檙 plentyn yn cael ei gefnogi gan weithiwr cymdeithasol, yr ymgynghorir yn gynnar ar Ofal Cymdeithasol Plant (CSC) ym mhroses ystyried KCPO a dylid ymwneud 芒 CSC ac ymgynghori ag ef yn adroddiad y Timau Troseddau Ieuenctid er mwyn sicrhau y rhoddir cyfrif llawn am amgylchiadau llawn y plentyn o ran risgiau, anghenion a bregusrwydd.

3. Lle y bo鈥檔 briodol, dylai ymgeiswyr weithio鈥檔 agos gyda theulu neu ofalwyr y person ifanc, o鈥檙 cam cynharaf posibl, i sicrhau cymorth rhieni/gofalwyr. Mae tystiolaeth yn awgrymu, lle mae rhieni neu ofalwyr yn gefnogol, bod ymyriadau鈥檔 fwy tebygol o lwyddo. Os ceisir cais am KCPO yn erbyn plentyn mewn gofal, bydd angen ymgynghori 芒鈥檙 gwasanaethau i blant.

4. Er bod y T卯m Troseddau Ieuenctid perthnasol mewn sefyllfa dda i gynghori a bod yn rhaid ymgynghori 芒 hwy ar wneud KCPO, nid dyma鈥檙 unig asiantaeth a all gynorthwyo鈥檙 heddlu i nodi ffactorau risg. Yn ogystal 芒鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid, dylai鈥檙 heddlu benderfynu fesul achos a all unrhyw asiantaethau eraill gynorthwyo. Er enghraifft, gallai grwpiau neu sefydliadau cymunedol lleol ddarparu gwybodaeth briodol am ffactorau risg ac ymyriadau, yn enwedig os ydynt yn gweithio, neu wedi gweithio, gyda鈥檙 person ifanc sy鈥檔 ddarostyngedig i鈥檙 gorchymyn. Efallai y bydd gwasanaethau addysg a gwasanaethau plant, er enghraifft, hefyd yn gallu cynorthwyo鈥檙 heddlu yn y cyd-destun hwn.

5. Ni ddylid ystyried KCPO fel yr unig ddewis i bobl ifanc; maent yn arf pwysig o fewn dull partneriaeth ehangach o reoli鈥檙 risg o droseddau cyllyll ymhlith pobl ifanc dan 18 oed. Dylid rhoi ystyriaeth ofalus i briodoldeb y KCPO fel y dull cywir o ymyrryd ar gyfer y plentyn unigol dan sylw. Mae gan bawb sy鈥檔 gweithio gyda phlant gyfrifoldeb dros eu cadw鈥檔 ddiogel. Mae Deddf Plant 2004 yn nodi bod buddiannau plant a phobl ifanc o鈥檙 pwys mwyaf ym mhob ystyriaeth o les a diogelu.

3.8 Dogfennau i鈥檞 darparu i鈥檙 llys

Wrth wneud cais am KCPO, bydd angen i鈥檙 ymgeisydd lenwi鈥檙 ffurflen gais KCPO. Dylai鈥檙 ffurflen hon gael ei llenwi gan yr unigolyn arweiniol sy鈥檔 gyfrifol am yr achos dros yr ymgeisydd a鈥檌 gofnodi yn y llys.

3.9 Ffi i鈥檞 thalu

Cyfeiriwch at y Gorchymyn (Gorchmynion) Ffioedd cyfredol i gael manylion y ffioedd ymgeisio. Telir y ffi i gychwyn y trafodion. Nid oes angen taliad arall.

4. Darpariaethau KCPO

Mater i鈥檙 llys benderfynu arno yw natur unrhyw ofyniad neu waharddiad a gynhwysir mewn KCPO neu KCPO dros dro. Fodd bynnag, gall y llys ond cynnwys gwaharddiadau neu ofynion y mae wedi鈥檜 bodloni sy鈥檔 angenrheidiol er mwyn amddiffyn y cyhoedd yn gyffredinol, neu bersonau penodol, rhag y risg o niwed corfforol neu seicolegol sy鈥檔 cynnwys teclyn 芒 llafn neu atal y diffynnydd rhag cyflawni trosedd sy鈥檔 ymwneud 芒 theclyn 芒 llafn.

4.1 Gofynion Cadarnhaol

Y bwriad yw y dylai KCPOs fod yn ataliol o ran dull gweithredu, yn hytrach na chosbol. Felly, ochr yn ochr 芒鈥檙 gwaharddiadau a nodir yn y gorchymyn, disgwylir i ymgeiswyr wneud cais am ofynion cadarnhaol sy鈥檔 gweithio tuag at fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 ymddygiad troseddol mewn perthynas 芒鈥檙 ffactorau risg perthnasol. Dylai ymgeiswyr feddwl yn greadigol ac yn ofalus am y gofynion cadarnhaol y maent yn bwriadu eu cynnig. Dylai ymgeiswyr sicrhau bod y gofynion yn cael eu teilwra i amgylchiadau unigol pob achos. Mae hyn yn golygu ystyried nodweddion penodol fel ethnigrwydd, rhyw, oedran neu anabledd, a allai olygu bod angen cynnwys gwasanaethau arbenigol. Pan fydd plant yn cael eu cefnogi gan weithiwr cymdeithasol, bydd y gweithiwr cymdeithasol hwnnw鈥檔 gallu rhoi cipolwg arbennig o wybodus ar yr hyn a fydd yn gweithio i鈥檙 plentyn penodol hwnnw. Bydd angen i ymgeiswyr allu cyflwyno tystiolaeth i鈥檙 llys yn dangos bod y gofynion cadarnhaol a geisir ar gael ac yn briodol i鈥檙 diffynnydd.

Gall yr ymgeisydd ar gyfer y KCPO ddod o hyd i wybodaeth am y gofynion cadarnhaol yn lleol o鈥檜 Partneriaeth Diogelwch Cymunedol (CSP) ac o Unedau Lleihau Trais lleol (VRUs). Gall y gofynion cadarnhaol hyn gynnwys y rhai sydd ar gael gan sefydliadau鈥檙 sector gwirfoddol yn ogystal 芒 rhaglenni a ddarperir gan asiantaethau statudol.

Bydd argaeledd ac ystod y gofynion cadarnhaol yn amrywio rhwng ardaloedd lleol. Mae enghreifftiau鈥檔 cynnwys:

• Cyrsiau addysgol 鈥� ar gyfer oedolion a rhai dan 18 oed
• Rhaglenni sgiliau bywyd
• Cyfranogiad mewn chwaraeon 鈥� fel aelodaeth o glybiau chwaraeon neu gymryd rhan mewn chwaraeon gr诺p.
• Cyrsiau codi ymwybyddiaeth
• Rhaglenni Ymyrraeth wedi鈥檜 Targedu
• Cwnsela mewn perthynas
• Rhaglenni adsefydlu cyffuriau
• Dosbarthiadau rheoli dicter
• Mentora

Nid yw鈥檙 rhestr hon yn hollgynhwysol ond bwriedir iddi ddarparu syniadau o ofynion cadarnhaol posibl. Bydd y gofynion cadarnhaol a gynigir wrth wneud KCPO yn dibynnu ar yr hyn sydd ar gael yn lleol a鈥檙 hyn sy鈥檔 debygol o fynd i鈥檙 afael 芒 ffactorau risg y diffynnydd a鈥檙 tebygolrwydd o droseddu neu droseddu pellach. Mae Adran 21(2) o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn dweud y caiff y gofynion a osodir gan KCPO ar amddiffynnydd, yn benodol, gael yr effaith o鈥檌 gwneud yn ofynnol i amddiffynnydd wneud y canlynol:

• bod mewn man penodol rhwng amseroedd penodol ar ddiwrnodau penodol neu unrhyw ddiwrnodau;
• cyflwyno eu hunain i berson penodol mewn man lle mae鈥檔 ofynnol iddo fod rhwng amseroedd penodol ar ddiwrnodau penodol;
• a chymryd rhan mewn gweithgareddau penodol rhwng adegau penodol ar ddiwrnodau penodol.

Rhaid i鈥檙 gofynion a osodir drwy KCPO, i鈥檙 graddau y mae鈥檔 ymarferol, roi sylw dyledus i (i) gredoau crefyddol y diffynnydd a (ii) unrhyw ymyrraeth 芒鈥檙 amseroedd, os o gwbl, lle mae鈥檙 diffynnydd fel arfer yn gweithio neu鈥檔 mynychu sefydliad addysgol.

4.2 Gwaharddiadau

Mae Adran 21(4) o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn nodi rhestr o waharddiadau posibl y gall KCPO eu gosod ar amddiffynnydd. Mae鈥檙 Ddeddf hefyd yn rhestru effeithiau posibl gwaharddiadau, megis:

• parth gwahardd
• diffyg cysylltiad ag unigolion eraill
• diffyg cyfranogiad mewn gweithgareddau penodol,
• bod mewn lle penodol rhwng amseroedd penodol ar unrhyw ddiwrnod neu ddiwrnodau penodol
• atal y diffynnydd rhag defnyddio neu gael teclynnau penodol gyda nhw
• defnyddio鈥檙 rhyngrwyd i hwyluso neu annog troseddau sy鈥檔 cynnwys teclynnau 芒 llafn

Gall gorchymyn gynnwys eithriadau i waharddiadau o鈥檙 fath. Mae鈥檙 Ddeddf hefyd yn ei gwneud yn glir nad yw鈥檙 rhestrau hyn o waharddiadau yn hollgynhwysol, a gall y Llys benderfynu cynnwys gwaharddiadau eraill mewn KCPO fesul achos. Rhaid cymryd gofal bod gwaharddiadau鈥檔 rhoi sylw dyledus i鈥檙 holl nodweddion neu grwpiau gwarchodedig y mae angen addasiadau rhesymol arnynt yn unol 芒 deddfwriaeth cydraddoldeb.

Fel yn achos gofynion, rhaid i鈥檙 gwaharddiadau a osodir ar amddiffynnydd drwy KCPO, i鈥檙 graddau y mae鈥檔 ymarferol, roi sylw dyledus i (i) gredoau crefyddol y diffynnydd a (ii) unrhyw ymyrraeth 芒鈥檙 amseroedd, os o gwbl, y mae鈥檙 diffynnydd fel arfer yn gweithio neu鈥檔 mynychu sefydliad addysgol

Ceir eglurhad ac enghreifftiau pellach o鈥檙 gwaharddiadau sydd i鈥檞 cynnwys mewn KCPO yng Nghanllawiau yr Ymarferydd.

4.3 Ystyriaethau penodol ar gyfer gofynion cadarnhaol a gwaharddiadau ar

gyfer diffynyddion o dan 18 oed

Mewn perthynas 芒 gwneud ceisiadau KCPO mewn perthynas 芒 diffynyddion o dan 18 oed, yn ogystal 芒鈥檙 Partneriaethau Diogelwch Cymunedol, bydd Unedau Lleihau Trais (VRUs) a Thimau Troseddau Ieuenctid hefyd yn gallu nodi a chynnig gofynion cadarnhaol i ddiffynyddion. Dylid ymgynghori 芒 Thimau Troseddau Ieuenctid ar addasrwydd yr holl ofynion a gwaharddiadau arfaethedig ar gyfer diffynyddion o dan 18 oed. Rhaid cymryd gofal i sicrhau bod gwaharddiadau neu ofynion a gynigir ar gyfer KCPO yn rhoi sylw dyledus i unrhyw nodweddion gwarchodedig neu gyda diffynyddion sydd angen unrhyw addasiadau rhesymol yn unol 芒 deddfwriaeth cydraddoldeb. Dylid hefyd ystyried sicrhau nad yw gwaharddiadau a gofynion yn gwrthdaro ag ymyriadau eraill sydd mewn grym i gefnogi plant mewn angen sydd eisoes ar waith.

4.4 Goruchwylio a Chydymffurfio

Mae Adran 22 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn gwneud darpariaeth bellach mewn perthynas 芒 goruchwylio鈥檙 gofynion a osodir ar amddiffynnydd o dan KCPO (neu KCPO dros dro mewn rhai achosion).

Pan fo KCPO yn gosod gofyniad ar amddiffynnydd, rhaid i鈥檙 gorchymyn hwnnw bennu鈥檙 person (unigolyn neu sefydliad) sydd i fod yn gyfrifol am oruchwylio cydymffurfiaeth y diffynnydd 芒鈥檙 gofyniad. Rhaid i鈥檙 llys gael tystiolaeth ar addasrwydd a gorfodadwyedd y gofyniad gan y person hwn. Mae鈥檙 Ddeddf hefyd yn ei gwneud yn ofynnol i lys, cyn gosod dau neu ragor o ofynion, ystyried cydnawsedd y gofynion hynny.

Dyletswydd y person penodedig yw gwneud unrhyw drefniadau angenrheidiol mewn cysylltiad 芒鈥檙 gofyniad. Y person penodedig hefyd sydd yn y sefyllfa orau i hyrwyddo cydymffurfiaeth y diffynnydd ac i helpu鈥檙 diffynnydd i fodloni鈥檙 gofynion a osodir yn y KCPO. Cyfrifoldeb y person penodedig hefyd yw hysbysu prif swyddog priodol yr heddlu bod y diffynnydd wedi cydymffurfio 芒鈥檙 holl ofynion perthnasol yn y KCPO neu, os mai felly y mae hi, bod y diffynnydd wedi methu 芒 chydymffurfio. Y diffynnydd sy鈥檔 gyfrifol am gadw mewn cysylltiad 芒鈥檙 person penodedig a rhaid iddo roi gwybod iddo am unrhyw newid cyfeiriad.

Fel y nodwyd uchod, gall y person penodedig fod yn unigolyn neu鈥檔 sefydliad. Gallai鈥檙 person fod yn swyddog heddlu sy鈥檔 delio 芒鈥檙 achos, yn aelod o鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid lleol neu鈥檔 weithiwr ieuenctid. Gallai hefyd fod yn berson a oedd yn rhedeg cwrs atal troseddau cyllyll lle mae鈥檙 diffynnydd yn mynychu fel rhan o ofyniad y KCPO hwnnw, ac sydd mewn sefyllfa i fonitro presenoldeb a chynnydd y diffynnydd ac a fyddai hefyd yn gallu hysbysu鈥檙 heddlu pe bai鈥檙 diffynnydd yn methu 芒 chydymffurfio 芒 gofynion perthnasol yn y gorchymyn.

5. Hyd KCPO

Yn gyffredinol, bydd KCPO neu KCPO dros dro yn dod i rym ar y diwrnod y caiff ei wneud. Fodd bynnag, ni fydd KCPO dros dro a wneir heb hysbysiad yn dod i rym nes iddo gael ei gyflwyno. Mae KCPO neu KCPO dros dro a wnaed mewn perthynas 芒 diffynnydd yn y ddalfa, sy鈥檔 destun dedfryd o garchar neu sydd ar drwydded, yn dod i rym pan gaiff y diffynnydd ei ryddhau o鈥檙 ddalfa, neu鈥檔 peidio 芒 bod yn destun dedfryd o garchar, neu鈥檔 peidio 芒 bod ar drwydded.

Mae KCPO dros dro yn peidio 芒 bod yn effeithiol unwaith y penderfynir ar y prif gais neu os yw鈥檙 gorchymyn fel arall yn cael ei amrywio, ei adnewyddu neu ei ryddhau. Rhaid i KCPO bennu ei hyd a rhaid iddo bara am gyfnod penodol o 6 mis o leiaf ond dim mwy na 2 flynedd. Gall y gwaharddiadau a鈥檙 gofynion a bennir mewn KCPO neu KCPO dros dro fod 芒 pharhad gwahanol.

Ar gyfer KCPOs a roddir i bobl ifanc dan 18 oed, dylid ymgynghori 芒鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid perthnasol a CSC (lle mae鈥檙 plentyn yn cael ei gefnogi gan weithiwr cymdeithasol) ar hyd priodol y gorchymyn a dylid adolygu hyn yn rheolaidd, er enghraifft bob 6 mis.

6. Cyflwyno KCPO

6.1 Cyflwyno鈥檙 KCPO ar y diffynnydd

Unwaith y bydd KCPO wedi鈥檌 wneud, rhaid ei gyflwyno i鈥檙 diffynnydd, oni bai bod y llys yn gorchymyn fel arall. Os bydd yr ymgeisydd yn cael y KCPO mewn gwrandawiad llys lle mae鈥檙 diffynnydd yn bresennol, dylai鈥檙 ymgeisydd ystyried gofyn i鈥檙 llys orchymyn bod y diffynnydd yn aros ar safle鈥檙 llys nes bod y KCPO yn cael ei gyflwyno i鈥檙 diffynnydd.

Mae鈥檔 hanfodol bod y diffynnydd yn deall natur a manylion manwl y telerau a darpariaethau penodol eu KCPO a bod y telerau鈥檔 cael eu hesbonio mewn iaith gyffredin. Gall hyn gynnwys, er enghraifft, darparu map i鈥檙 diffynnydd sy鈥檔 dangos unrhyw barthau gwahardd y cyfeirir atynt yn y gorchymyn. Bydd angen rhoi ystyriaeth ofalus i sicrhau bod y diffynnydd yn gallu deall effaith y KCPO a鈥檙 gofynion a鈥檙 gwaharddiadau priodol a osodir.

Os nad yw diffynnydd wedi derbyn y KCPO yn bersonol yn y llys, bydd yr ymgeisydd yn gyfrifol am drefnu ei gyflwyno鈥檔 bersonol cyn gynted 芒 phosibl wedi hynny.

6.2 Cyflwyno鈥檙 KCPO ar ddiffynyddion o dan 18 oed

Wrth gyflwyno KCPO ar amddiffynnydd o dan 18 oed, rhaid i鈥檙 ymgeisydd gydymffurfio ag unrhyw gyfarwyddiadau a roddir iddo o dan delerau鈥檙 gorchymyn llys sy鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 cyflwyniad ym mhresenoldeb oedolyn cyfrifol/oedolyn priodol. Gall oedolyn priodol, er enghraifft, fod yn rhiant, gwarcheidwad, gweithiwr cymdeithasol awdurdod lleol, rhywun o sefydliad sector gwirfoddol neu oedolyn cyfrifol arall sy鈥檔 18 oed neu鈥檔 h欧n nad yw鈥檔 swyddog heddlu nac yn cael ei gyflogi gan yr heddlu. Dylai trefniadau arferol y T卯m Troseddau Ieuenctid mewn perthynas 芒 darparu oedolion priodol fod yn berthnasol.

Mae鈥檔 arbennig o bwysig yn achos diffynyddion o dan 18 oed y rhoddir ystyriaeth wrth gyflwyno鈥檙 gorchymyn i lefel aeddfedrwydd a/neu unrhyw anghenion datblygiadol sydd gan y diffynnydd i sicrhau bod y person ifanc yn gallu deall amodau ei orchymyn yn llawn. Dylid cyfleu unrhyw anghenion datblygiadol neu arsylwadau am lefel aeddfedrwydd y diffynnydd yn adroddiad y Timau Troseddau Ieuenctid.

7. Hysbysiad

7.1 Gofynion hysbysiad

Ar 么l gwneud y gorchymyn, rhaid i鈥檙 person sy鈥檔 ddarostyngedig i KCPO neu KCPO dros dro hysbysu鈥檙 heddlu, o fewn tri diwrnod, o鈥檌 enw(au) a鈥檌 gyfeiriad. Os yw鈥檙 KCPO yn disodli KCPO dros dro, nid yw鈥檙 gofyniad hwn yn gymwys.

Mae hefyd yn ofynnol i鈥檙 person sy鈥檔 destun KCPO neu hysbysiad KCPO dros dro hysbysu鈥檙 heddlu, o fewn tri diwrnod, am unrhyw newidiadau dilynol i鈥檙 wybodaeth hon; yn benodol, defnyddio enw newydd, newid i鈥檞 cyfeiriad cartref neu gyfeiriad lle byddant yn byw am fis neu fwy. Mae hysbysiad i鈥檞 roi鈥檔 bersonol drwy fynychu gorsaf heddlu yn ardal yr heddlu lle mae鈥檙 diffynnydd yn byw neu drwy roi hysbysiad llafar i swyddog heddlu, neu i unrhyw berson a awdurdodwyd at y diben hwnnw gan y swyddog sy鈥檔 gyfrifol am yr orsaf.

7.2 Gofynion hysbysu diffynyddion o dan 18 oed

Mae gofynion hysbysu diffynyddion o dan 18 oed yn debyg i鈥檙 rhai ar gyfer oedolion. Rhaid i鈥檙 diffynnydd hysbysu鈥檙 heddlu, o fewn tri diwrnod, o鈥檌 enw(au) a鈥檌 gyfeiriad. Os yw鈥檙 KCPO yn disodli KCPO dros dro, nid yw鈥檙 gofyniad hwn yn gymwys. Rhaid i鈥檙 diffynnydd hefyd hysbysu鈥檙 heddlu, o fewn tri diwrnod, am unrhyw newidiadau dilynol i鈥檙 wybodaeth hon; yn benodol, defnyddio enw newydd, newid i鈥檞 cyfeiriad cartref neu gyfeiriad lle byddant yn byw am fis neu fwy. Mae hysbysiad i鈥檞 roi鈥檔 bersonol gan y diffynnydd sy鈥檔 mynychu gorsaf heddlu yn ardal yr heddlu y mae鈥檔 byw ynddi neu drwy roi hysbysiad llafar i swyddog heddlu, neu i unrhyw berson a awdurdodwyd at y diben hwnnw gan y swyddog 芒 gofal am yr orsaf. Dylid addasu gofynion hysbysu plant er mwyn ystyried unrhyw anghenion addysgol (AAA) sydd wedi鈥檜 nodi, p鈥檜n a yw鈥檙 plentyn yn Blentyn sy鈥檔 Derbyn Gofal (LAC) neu wedi鈥檌 nodi wedi bod yn Blentyn Mewn Angen (CIN).

7.3 Troseddau sy鈥檔 ymwneud 芒 hysbysu

Mae鈥檔 drosedd i berson sy鈥檔 ddarostyngedig i KCPO neu KCPO dros dro fethu, heb esgus rhesymol, 芒 chydymffurfio 芒鈥檙 gofynion hysbysu yn adran 24 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 neu roi gwybod i鈥檙 heddlu am wybodaeth y maent yn gwybod ei bod yn ffug. Safon y prawf yw鈥檙 safon droseddol.

Y gosb uchaf am drosedd hysbysu yw chwe mis o garchar neu ddirwy neu鈥檙 ddau ar gollfarn ddiannod, neu ddwy flynedd o garchar neu ddirwy neu鈥檙 ddau yn dilyn collfarn ar dditiad. Mae鈥檙 person yn cyflawni trosedd ar y diwrnod cyntaf y mae鈥檔 methu 芒 hysbysu ac yn parhau i gyflawni鈥檙 drosedd drwy gydol y methiant parhaus ond dim ond unwaith y gellir ei erlyn mewn perthynas 芒鈥檙 un drosedd.

Bydd uchafswm tymor y carchariad ar gollfarn ddiannod yn cynyddu i ddeuddeng mis mewn perthynas 芒 throseddau a gyflawnwyd ar 么l i adran 154(1) o Ddeddf Cyfiawnder Troseddol 2003 ddod i rym.

8. Adolygu

8.1 Gwrandawiadau adolygu

Mae gan y llys y p诺er i bennu dyddiad ac amlder gwrandawiadau adolygu y mae鈥檔 rhaid i鈥檙 ymgeisydd a鈥檙 diffynnydd fod yn bresennol ynddynt. Diben gwrandawiadau adolygu yw ystyried yn bennaf a ddylid amrywio neu ryddhau鈥檙 KCPO.

Mae鈥檔 ofynnol i鈥檙 llys osod gwrandawiad adolygu os yw unrhyw waharddiad neu ofyniad gan KCPO i ddod i rym ar 么l diwedd y cyfnod o flwyddyn sy鈥檔 dechrau ar y diwrnod y daeth y KCPO i rym. Rhaid cynnal y gwrandawiad adolygu o fewn pedair wythnos olaf y cyfnod o flwyddyn. Gall y llys gynnal gwrandawiad adolygu pan fydd o鈥檙 farn y byddai鈥檔 briodol, felly gallai benderfynu cynnal gwrandawiad adolygu ymhell cyn y terfyn amser o flwyddyn ar gyfer adolygiad os yw鈥檔 briodol yn yr achos penodol hwnnw.

Yn ystod gwrandawiadau adolygu, gall y llys osod gwaharddiad neu ofyniad ychwanegol drwy amrywio os yw wedi鈥檌 fodloni bod angen gwneud hynny er mwyn amddiffyn y cyhoedd yn gyffredinol neu berson penodol rhag niwed sy鈥檔 cynnwys teclyn 芒 llafn, neu atal y diffynnydd rhag cyflawni trosedd sy鈥檔 ymwneud 芒 theclyn 芒 llafn. Gall gwrandawiad adolygu ystyried a ddylid rhyddhau鈥檙 KCPO neu ddileu gwaharddiad neu ofyniad.

8.2 Gwrandawiadau adolygu ar gyfer diffynyddion o dan 18 oed

Ar gyfer KCPOs a wnaed mewn perthynas 芒 diffynyddion o dan 18 oed, ni ddylid gadael adolygiadau tan y cyfnod adolygu gofynnol o flwyddyn. O ran diffynyddion o dan 18 oed, yr ieuengaf yw鈥檙 diffynnydd, y mwyaf aml y dylai鈥檙 adolygiad gan y llys fod o鈥檙 KCPO. Dylid ymgynghori 芒鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid a Gofal Cymdeithasol Plant (lle mae鈥檙 plentyn yn derbyn cymorth gweithiwr cymdeithasol) ynghylch hyd cychwynnol y gorchymyn yn ogystal 芒 dyddiadau adolygu arfaethedig.

8.3 Amrywiad

O dan adran 27 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019, gall llys hefyd amrywio, adnewyddu neu ryddhau KCPO neu amrywio neu ryddhau KCPO dros dro ar gais gan y person sy鈥檔 ddarostyngedig i鈥檙 gorchymyn neu鈥檙 heddlu (gan gynnwys Heddlu Trafnidiaeth Prydain a Heddlu鈥檙 Weinyddiaeth Amddiffyn). Rhaid gwneud y cais i鈥檙 llys priodol. Mae鈥檙 ddarpariaeth hon yn sicrhau y gellir addasu鈥檙 gorchymyn i adlewyrchu amgylchiadau sy鈥檔 newid, er mwyn sicrhau ei fod yn parhau鈥檔 effeithiol i reoli鈥檙 risg a achosir gan weithgareddau sy鈥檔 gysylltiedig 芒 throseddau cyllyll a chario cyllell a bod y gorchymyn yn parhau i fod yn angenrheidiol at y diben hwnnw.

Gall adnewyddu neu amrywio fod ar sawl ffurf gan gynnwys ychwanegu gwaharddiad neu ofyniad newydd neu ddileu un sy鈥檔 bodoli eisoes. Fodd bynnag, rhaid i鈥檙 llys fod yn fodlon bod angen unrhyw waharddiad neu ofyniad ychwanegol o鈥檙 fath er mwyn amddiffyn y cyhoedd yn gyffredinol, neu bersonau penodol rhag risg o niwed sy鈥檔 ymwneud 芒 theclyn 芒 llafn, neu atal diffynnydd rhag cyflawni trosedd sy鈥檔 ymwneud 芒 theclyn 芒 llafn

8.4 Amrywiad i ddiffynyddion o dan 18 oed

Os yw鈥檙 diffynnydd o dan 18 oed, rhaid ymgynghori 芒鈥檙 T卯m Troseddau Ieuenctid perthnasol cyn gwneud cais o dan adran 27 o鈥檙 Ddeddf (ac eithrio os caiff ei wneud gan y diffynnydd ei hun). Cyn gwneud ei benderfyniad ar gais o鈥檙 fath, rhaid i鈥檙 llys glywed y person sy鈥檔 gwneud y cais ac unrhyw berson arall sy鈥檔 dymuno cael gwrandawiad a restrir yn adran 27(2) o鈥檙 Ddeddf. Mae hyn yn rhestru鈥檙 diffynnydd a鈥檙 heddluoedd perthnasol.

8.5 Rhyddhau

Dim ond pan fydd yn fodlon bod yr amodau ar gyfer gwneud hynny鈥檔 cael eu bodloni mewn perthynas 芒鈥檙 diffynnydd penodol a fyddai鈥檔 ddarostyngedig i鈥檙 gorchymyn y caiff KCPO ei wneud, boed hynny ar gollfarn neu fel arall. Fodd bynnag, mae鈥檔 agored i鈥檙 heddlu neu鈥檙 diffynnydd wneud cais i鈥檙 llys i ryddhau gorchymyn cyn iddo ddod i ben os yw o鈥檙 farn y bydd yn gallu bodloni鈥檙 llys nad oes angen y gorchymyn mwyach i fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 risg a achoswyd pan wnaed y gorchymyn am y tro cyntaf.

Mae adran 27(10) o鈥檙 Ddeddf yn atal y llys rhag cyflawni gorchymyn cyn diwedd chwe mis o鈥檙 diwrnod y daeth i rym heb gydsyniad y diffynnydd a phrif swyddog priodol yr heddlu. Os gwnaed y cais i ryddhau gan brif swyddog, rhaid i鈥檙 prif swyddog hwnnw roi caniat芒d. Os na wnaed y cais i ryddhau gan brif swyddog ond bod y cais am y KCPO wedi鈥檌 wneud gan brif swyddog, rhaid i鈥檙 prif swyddog hwnnw roi caniat芒d yn ychwanegol at bob prif swyddog ar gyfer yr ardal(oedd) lle mae鈥檙 diffynnydd yn byw. Mewn unrhyw achos arall (er enghraifft, pan fo鈥檙 diffynnydd yn gwneud cais i gael ei ryddhau a鈥檙 CPS yn gwneud cais am y KCPO), rhaid i brif swyddog yr heddlu roi caniat芒d ar gyfer ardal lle mae鈥檙 diffynnydd yn byw.

9. Apeliadau

9.1 Hawliau apelio

Pan wneir KCPO neu KCPO dros dro ac eithrio ar gollfarn, gall yr ymgeisydd neu鈥檙 diffynnydd apelio yn erbyn gwneud y gorchymyn, neu wrthod gwneud gorchymyn o鈥檙 fath, i Lys y Goron.

Pan wneir KCPO ar gollfarn, caiff y diffynnydd apelio yn erbyn gwneud y gorchymyn fel pe bai鈥檙 gorchymyn yn ddedfryd a basiwyd ar y diffynnydd am y tramgwydd.

Gall person apelio yn erbyn penderfyniad i amrywio, adnewyddu neu ryddhau gorchymyn, neu wrthod gwneud hynny, i Lys y Goron neu, pan wnaed y cais i Lys y Goron, i鈥檙 Llys Ap锚l.

Wrth benderfynu ap锚l, caiff Llys y Goron wneud unrhyw orchmynion a allai fod yn angenrheidiol i roi effaith i鈥檞 benderfyniad ar yr ap锚l ac unrhyw orchmynion cysylltiedig a chanlyniadol y mae鈥檔 ymddangos iddo eu bod yn briodol.

10. Torri

10.1 Troseddau

Mae鈥檔 drosedd i berson dorri KCPO neu KCPO dros dro, hynny yw, gwneud unrhyw beth sy鈥檔 cael ei wahardd gan y gorchymyn neu sy鈥檔 methu 芒 gwneud unrhyw beth sy鈥檔 ofynnol gan y gorchymyn heb esgus rhesymol. Rhaid i鈥檙 llys fod yn fodlon i鈥檙 safon droseddol fod y diffynnydd, heb esgus rhesymol, wedi torri鈥檙 gorchymyn.

Mater i鈥檙 heddlu fydd penderfynu pa gamau i鈥檞 cymryd pan fydd toriad yn digwydd. Er enghraifft, bydd yr heddlu am ystyried a yw鈥檙 ymddygiad a arweiniodd at dorri鈥檙 KCPO yn gymharol fach neu a yw鈥檔 torri鈥檙 gorchymyn yn sylweddol. Y mwyaf bach yw鈥檙 toriad, y lleiaf tebygol ydyw o fod o bryder i鈥檙 cyhoedd. Mewn achosion o鈥檙 fath, bydd angen i鈥檙 heddlu benderfynu a oes angen cymryd camau ffurfiol (gan gynnwys cyfeirio at Wasanaeth Erlyn y Goron (CPS)) neu a fydd yn fwy priodol cymryd camau anffurfiol. Fodd bynnag, bydd angen i鈥檙 heddlu gofio y gallai m芒n achosion o dorri amodau neu nifer o f芒n achosion o dorri amodau ar yr un pryd fod yn destun digon o bryder bod angen ystyried cymryd camau ffurfiol.

O ran achosion sy鈥檔 ymwneud 芒 thorri KCPO a atgyfeirir gan yr heddlu i Wasanaeth Erlyn y Goron (CPS), mater i鈥檙 CPS yw ystyried a ddylid bwrw ymlaen ag erlyniad. Wrth wneud y penderfyniad hwnnw bydd erlynwyr yn cymhwyso鈥檙 Cod ar gyfer Erlynwyr y Goron ac yn ystyried lle mae digon o dystiolaeth yn erbyn y diffynnydd i ddarparu ar gyfer posibilrwydd realistig o gollfarn ac a yw er budd y cyhoedd i erlyn.

Nid oes rhaid erlyn yn awtomatig lle ystyrrir bod cam tystiolaethol y yn cael ei fodloni gan Wasanaeth Erlyn y Goron, gan nad yw o bosibl er budd y cyhoedd i wneud hynny ar sail difrifoldeb y toriad neu ffactorau budd cyhoeddus eraill.

10.2 Dedfrydu

Y gosb uchaf am doriad yw chwe mis o garchar neu ddirwy neu鈥檙 ddau ar gollfarn ddiannod, neu ddwy flynedd o garchar, dirwy neu鈥檙 ddau, yn dilyn collfarn ar dditiad. Mae adran 29(4) o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn atal y llys rhag gwneud gorchymyn am ryddhad amodol yn dilyn collfarn am drosedd yn yr adran hon.

Bydd gan y llys yr ystod lawn o ddedfrydau cymunedol sydd ar gael iddynt i鈥檞 hystyried. Mae鈥檙 opsiynau amgen i ddedfryd o garchar i鈥檙 rhai a gollfarnwyd am doriad yn cynnwys:

• Gwaith di-d芒l 鈥� Ad-dalu Cymunedol
• Gofyniad gweithgaredd adsefydlu (RAR) yn ymgymryd 芒 gweithgareddau yn 么l cyfarwyddyd
• Ymgymryd 芒 rhaglen benodol i helpu i newid ymddygiad troseddol
• Triniaeth iechyd meddwl gyda chydsyniad y diffynnydd
• Gofyniad adsefydlu cyffuriau gyda chydsyniad y diffynnydd
• Gorchymyn trin a phrofi cyffuriau (DTTO)
• Gofyniad trin alcohol gyda chaniat芒d y diffynnydd
• Gofyniad ymatal a monitro alcohol gyda chydsyniad y diffynnydd.

10.3 Ystyriaethau penodol ar gyfer dedfrydu diffynyddion o dan 18 oed

Wrth ystyried dedfrydau priodol ar gyfer diffynyddion o dan 18 oed, bydd y llys yn dilyn y canllawiau dedfrydu a nodir gan y . Rhaid i鈥檙 llys roi sylw i brif nod y system cyfiawnder ieuenctid, atal troseddu gan bobl ifanc a phlant a lles y plentyn neu鈥檙 person ifanc.

Bydd gan y llys yr ystod lawn o ddedfrydau cymunedol sydd ar gael iddynt i鈥檞 hystyried mewn perthynas 芒 phobl ifanc o dan 18 oed fel y maent yn ei wneud gydag oedolion.

11. Rhychwant Tiriogaethol

Rhychwant tiriogaethol KCPOs yw Cymru a Lloegr. Pan fo KCPO neu KCPO dros dro wedi鈥檌 wneud mewn perthynas 芒 diffynnydd sy鈥檔 teithio i ardal y tu allan i Gymru a Lloegr, ni all y person hwnnw dorri gwaharddiad neu fethu 芒 chydymffurfio 芒 gofyniad yn y gorchymyn hwnnw oni bai bod y gorchymyn yn gwahardd y diffynnydd rhag teithio y tu allan i Gymru neu Loegr.

Mae鈥檔 ofynnol i amddiffynnydd y gwnaed KCPO neu KCPO dros dro mewn perthynas ag ef hysbysu鈥檙 heddlu am newid ei gyfeiriad cartref neu gyfeiriad lle mae鈥檙 person hwnnw wedi penderfynu byw am gyfnod o fis neu fwy ac felly byddai鈥檔 ofynnol iddo hysbysu鈥檙 heddlu o鈥檌 gyfeiriad newydd. Bydd y KCPO yn parhau i gael effaith drwy gydol y cyfnod a bennir yn y gorchymyn a bydd yn ofynnol i鈥檙 person y gwnaed ef mewn perthynas ag ef gydymffurfio 芒鈥檙 gofynion a鈥檙 gwaharddiadau a osodir ganddo os bydd y person hwnnw鈥檔 dychwelyd i Gymru neu Loegr.

12. Cyfathrebu鈥檙 defnydd o KCPOs

Efallai yr hoffai鈥檙 heddlu gyfathrebu eu bod yn defnyddio, neu鈥檔 bwriadu defnyddio, KCPOs yn yr ardal leol. Gall cyfleu鈥檙 wybodaeth hon gynyddu hyder y gymuned yn yr ymateb lleol i droseddau cyllyll, rhoi sicrwydd i鈥檙 gymuned y gellir rhoi gwybod yn ddiogel am droseddau cyllyll a phryder bod pobl yn cario cyllyll, a gweithredu fel rhwystr rhag person sy鈥檔 dewis cario cyllell yn gyhoeddus heb reswm da. Gellir cyfleu gwybodaeth gyffredinol am KCPOs drwy bartneriaid ymgynghori, y cyfryngau, drwy sianeli cyfryngau cymdeithasol, neu unrhyw gyfrwng priodol arall.

Fodd bynnag, mae trafodion KCPOs yn y Llys Ieuenctid yn ddarostyngedig i gyfyngiadau adrodd awtomatig yn rhinwedd adran 49 o Ddeddf Plant a Phobl Ifanc 1933. Mae adran 49 yn caniat谩u i faterion penodol gael eu hadrodd mewn perthynas 芒 phlentyn neu berson ifanc ar yr amod nad yw hyn yn debygol o arwain aelodau o鈥檙 cyhoedd i鈥檞 nodi fel rhywun sy鈥檔 ymwneud 芒 thrafodion

13. Ystyried dyletswydd cydraddoldeb y sector cyhoeddus

Rhaid i ymgeiswyr gofio hefyd, yn unol ag adran 149 o Ddeddf Cydraddoldeb 2010, y dylid gwneud pob ystyriaeth a phenderfyniad mewn perthynas 芒 cheisiadau am KCPOs gan roi sylw dyledus i鈥檙 angen i ddileu gwahaniaethu, aflonyddu ac erledigaeth, a hyrwyddo cyfle cyfartal waeth beth fo鈥檙 ffactorau fel oedran, anabledd, rhyw, hil, crefydd neu gred neu gyfeiriadedd rhywiol.

14. Peilot

Mae Adran 31 o Ddeddf Arfau Tramgwyddus 2019 yn gwneud darpariaeth ar gyfer dau amod y mae鈥檔 rhaid eu bodloni cyn y gellir dod 芒 KCPOs i rym ledled Cymru a Lloegr:

• yn gyntaf, rhaid treialu darpariaethau鈥檙 KCPO mewn un neu fwy o ardaloedd yng Nghymru a Lloegr at un neu fwy o ddibenion penodedig; ac
• yn ail, rhaid i鈥檙 Ysgrifennydd Gwladol osod adroddiad gerbron y Senedd ar weithrediad y peilot.

Diben treialu peilot KCPOs yw profi a llywio prosesau ar gyfer ei gyflwyno鈥檔 ehangach. Bydd y peilot yn darparu gwybodaeth ddefnyddiol am ddefnydd a fformat y ddogfennaeth a ddefnyddir yn y cais am orchymyn yn ogystal 芒 chyfle i asesu鈥檙 gwaharddiadau a鈥檙 gofynion a wneir mewn KCPOs a sut mae鈥檙 rhain wedi gweithio. Bydd y cynllun peilot hefyd yn caniat谩u dealltwriaeth lawnach o鈥檙 costau tebygol y byddant yn cael eu hysgwyddo unwaith y bydd y gorchmynion yn cael eu cyflwyno ledled gweddill Cymru a Lloegr.

Caiff y canllawiau hyn eu hadolygu yn wyneb canfyddiadau鈥檙 peilot a鈥檜 diweddaru cyn cyflwyno KCPOs ledled Cymru a Lloegr.