51茶馆

1. Cyflwyniad

Mae鈥檙 cyfarwyddyd hwn yn egluro agwedd Cofrestrfa Tir EF at fuddion gor-redol y mae鈥檔 rhaid i geiswyr eu dadlennu ar warediadau cofrestradwy o鈥檙 ystad gofrestredig, ac ar gofrestriad cyntaf. Mae鈥檔 rhoi manylion effaith Deddf Cofrestru Tir 2002 a Rheolau Cofrestru Tir 2003 ar fuddion gor-redol, ac mae鈥檔 dangos y trefnau sy鈥檔 rhaid ichi eu dilyn wrth ddadlennu鈥檙 buddion hyn.

2. Buddion gor-redol

Buddion y mae teitl cofrestredig yn ddarostyngedig iddynt, er nad ydynt yn ymddangos yn y gofrestr yw buddion gor-redol. Maent yn gyfrwymol ar y perchennog cofrestredig ac ar rywun sy鈥檔 caffael budd yn yr eiddo.

Buont yn nodwedd o鈥檙 gyfundrefn gofrestru erioed, er i鈥檙 term ei hun gael ei gyflwyno gyntaf yn Neddf Cofrestru Tir 1925.

2.1 Effaith Deddf Cofrestru Tir 2002 ar fuddion gor-redol

Un o amcanion Deddf Cofrestru Tir 2002 yw gostwng nifer y buddion gor-redol a chyfnewid cymaint ag y bo modd ohonynt am gofnodion yn y gofrestr. Mae hyn yn unol 芒鈥檌 hamcan drwyddi draw o wneud y gofrestr yn gofnod teitl mor gyflawn ag y bo modd.

Mae鈥檔 gwneud hyn trwy鈥檙 canlynol:

• gostwng cwmpas rhai buddion gor-redol
• darparu ar gyfer diddymu eraill yn y pen draw
• mynnu bod pobl sy鈥檔 gwneud cais am gofrestriad yn rhoi gwybodaeth ynghylch buddion digofrestredig, fel bod modd cofnodi rhybudd yn y gofrestr amdanynt
• darparu bod budd, unwaith y mae鈥檔 destun rhybudd yn y gofrestr, yn colli ei statws gor-redol am byth, hyd yn oed os caiff y cofnod yn y gofrestr ei ddileu

Yn ogystal, mae Deddf Cofrestru Tir 2002 yn gwahaniaethu, am y tro cyntaf, rhwng buddion sy鈥檔 gor-redeg cofrestriad cyntaf a鈥檙 rhai sy鈥檔 gor-redeg gwarediadau cofrestradwy dilynol.

Felly, mae鈥檔 cynnwys dwy restr ar wah芒n o fuddion gyda statws gor-redol.

Mae Atodlen 1 yn rhestru鈥檙 rhai sy鈥檔 gor-redeg cofrestriad cyntaf (maent yn gwneud hynny yn rhinwedd adran 11(4) neu 12(4) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Mae Atodlen 3 yn rhestru鈥檙 rhai sy鈥檔 gor-redeg gwarediadau cofrestredig (maent yn gwneud hynny yn rhinwedd adran 29(2) neu 30(2) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Mae Atodlen 12 yn cynnwys darpariaethau trosiannol pwysig.

Mae gwybodaeth gefndirol am y mathau o fudd gor-redol sy鈥檔 cael eu crybwyll yn Neddf Cofrestru Tir 2002 i鈥檞 gweld yn Buddion gor-redol yn fwy manwl. Mae manylion y rhai sy鈥檔 rhaid i geiswyr eu dadlennu i鈥檞 gweld yn Buddion gor-redol dadlenadwy.

3. Gostwng nifer y buddion gor-redol

Mae Deddf Cofrestru Tir 2002 yn cynnwys sawl dull o ddod 芒 buddion gor-redol i鈥檙 gofrestr. Mae鈥檙 rhain yn cynnwys:

• dynodi buddion arbennig a oedd i golli eu statws gor-redol 鈥� digwyddodd hyn ar ganol nos 12 Hydref 2013 (adran 117 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• p诺er cyffredinol (yn amodol ar gyflwyno rhybudd) (rheol 89 o Reolau Cofrestru Tir 2003) i Gofrestrfa Tir EF nodi buddion gor-redol a ddaw i鈥檔 sylw, neu sy鈥檔 cael eu hysbysu inni (adran 37 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Gallai hyn gynnwys, er enghraifft, nodi baich hawddfraint gyfreithiol ar deitl cofrestredig, neu wneud ystad adeiladu yn ddarostyngedig i fudd a ddadlennwyd ar gais yn ymwneud 芒 llain unigol
• y ddyletswydd ar geiswyr i ddadlennu buddion gor-redol sy鈥檔 effeithio ar y tir. Gweler Buddion gor-redol dadlenadwy

4. Buddion gor-redol dadlenadwy

4.1 Dadlennu budd gor-redol

Rhaid ichi ddadlennu buddion gor-redol wrth wneud cais am gofrestriad cyntaf neu i gofrestru gwarediad cofrestradwy o鈥檙 ystad gofrestredig.

Rhaid ichi ddadlennu unrhyw fudd o鈥檙 fath (oni bai ei fod yn fudd o fath sy鈥檔 cael ei grybwyll yn Buddion na ddylid eu dadlennu sydd o fewn gwybodaeth mewn gwirionedd y sawl sy鈥檔 gwneud cais i gofrestru. Nid oes rhaid ichi wneud archwiliad arbennig, er efallai y bydd yn rhaid ichi egluro i鈥檆h cleient pa fuddion y dylid eu datgelu.

4.2 Buddion na ddylid eu dadlennu

Peidiwch 芒 dadlennu buddion o鈥檙 mathau sy鈥檔 cael eu crybwyll yn adrannau 33 a 90(4) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002, ac yn rheolau 28(2) a 57(2) o Reolau Cofrestru Tir 2003, sef:

• budd o dan ymddiried tir
• budd o dan setliad dan Ddeddf Tir Setledig 1925
• prydles a roddwyd am gyfnod o dair blynedd neu lai, oni bai ei bod o fath sy鈥檔 rhaid ei chofrestru
• prydles Partneriaeth Gyhoeddus-Breifat (PGB). Adran 90 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002 sy鈥檔 gwneud Prydlesi PGB yn fuddion gor-redol. Prydlesi ydynt o rannau o gyfundrefn reilffyrdd Cludiant Llundain a roddwyd dan gytundebau partneriaeth gyhoeddus-breifat
• budd a fyddai鈥檔 gallu cael ei gofrestru o dan Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965
• budd mewn unrhyw lo neu bwll glo
• pridiant tir lleol
• hawl gyhoeddus
• prydles gyda llai na blwyddyn ohoni ar 么l
• cyfamod cyfyngu rhwng prydleswr a phrydlesai i鈥檙 graddau y mae鈥檔 berthnasol i鈥檙 eiddo ac adeiladau a brydleswyd
• unrhyw fudd sy鈥檔 amlwg o鈥檙 gweithredoedd a dogfennau cysylltiedig 芒 chais am gofrestriad cyntaf
• prydles a roddir o dan delerau tenantiaeth tai cymdeithasol perthnasol (gweler adrannau 4(5A) ac 132(1) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002, fel y鈥檜 newidiwyd gan adran 157(3) o Ddeddf Lleoliaeth 2011)

Nid yw gwarediadau cofrestradwy yn fuddion gor-redol ac ni ddylid eu dadlennu.

4.3 Sut i ddadlennu budd i Gofrestrfa Tir EF

4.3.1 Gwarediadau ystadau cofrestredig

Gellir datgelu buddion gor-redol dadlenadwy ar unrhyw gais i gofrestru gwarediad cofrestradwy, lle ceir buddion gor-redol i鈥檞 dadlennu.

Os oes buddion i鈥檞 dadlennu, rhaid ichi uwchlwytho ffurflen ychwanegol, ffurflen DI (rheolau 28 a 57 o Reolau Cofrestru Tir 2003).

Rhaid ichi uwchlwytho tystiolaeth ddogfennol (rheolau 57(4) o Reolau Cofrestru Tir 2003) o鈥檙 budd lle bo tystiolaeth o鈥檙 fath yn bodoli hefyd. Fel arfer, bydd copi ardystiedig o鈥檙 ddogfen yn ddigonol.

4.3.2 Cofrestriadau cyntaf

Dylech lenwi panel 11 ffurflen FR1. Fodd bynnag, nid oes rhaid ichi ddatgelu buddion ar ffurflen DI oni bai nad ydynt yn amlwg o archwiliad o weithredoedd a dogfennau鈥檙 teitl (rheol 28(2)(b) o Reolau Cofrestru Tir 2003).

Er enghraifft, ni fydd rhaid ichi lenwi ffurflen DI ar gyfer prydles sydd 芒 statws gor-redol os yw copi ardystiedig o鈥檙 brydles yn amgaeedig gyda gweithredoedd yr eiddo.

Fodd bynnag, bydd rhaid ichi ddadlennu buddion ar ffurflen DI lle nad oes unrhyw dystiolaeth ddogfennol ar eu cyfer, fel hawl a gafwyd trwy bresgripsiwn neu hawl yn 么l defod.

5. Buddion gor-redol yn fwy manwl

5.1 Prydlesi byr

Mae prydlesi o dir (yn hytrach na phrydlesi rhent-daliadau, proffidiau, detholfreintiau, maenorau neu hawddfreintiau) nad oes rhaid eu cofrestru yn fuddion gor-redol (dyma effaith Atodlen 1, paragraff 1 ac Atodlen 3, paragraff 1 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002. Gweler hefyd adran 90(5) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002. Mae hyn yn golygu鈥檙 rhan fwyaf o brydlesi a roddwyd am gyfnod o saith mlynedd neu lai, ond nid pob un. Mae鈥檙 gofynion cofrestru ychydig yn wahanol ar gyfer prydlesi allan o deitlau cofrestredig (adran 27(2)(b) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002) a digofrestredig (adran 4(1)(d), (e) ac (f) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002), gweler cyfarwyddyd ymarfer 25: prydlesi 鈥� pryd i gofrestru i gael rhagor o fanylion.

O dan adran 70(1)(k) o Ddeddf Cofrestru Tir 1925, roedd unrhyw brydles a roddwyd am gyfnod o 21 mlynedd neu lai yn fudd gor-redol. Bydd gan unrhyw brydles o鈥檙 fath sy鈥檔 bodoli ar 13 Hydref 2003 statws gor-redol o hyd, nes iddi gael ei nodi yn y gofrestr (Atodlen 12, paragraff 12 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

5.2 Buddion pobl mewn union feddiannaeth

Mae鈥檙 eitem hon wedi ei diffinio yn gulach na鈥檙 un gyfatebol yn adran 70(1)(g) o Ddeddf Cofrestru Tir 1925, a cheir darpariaethau gwahanol ar gyfer cofrestriadau cyntaf a gwarediadau tir cofrestredig Atodlen 1, paragraff 2 ac Atodlen 3, paragraff 2 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 yn 么l eu trefn).

• mae鈥檙 ddarpariaeth sylfaenol yn amddiffyn 鈥渂udd yn perthyn i rywun mewn union feddiannaeth, i鈥檙 graddau y mae鈥檔 ymwneud 芒 thir y mae mewn union feddiannaeth ohono鈥�
• sylwch, os yw rhywun yn dal rhan o鈥檙 tir yn unig, fod statws gor-redol y budd dros y rhan honno yn unig. Mae hon yn ddarpariaeth newydd
• yn achos gwarediadau鈥檔 unig, nid yw budd wedi ei warchod os gwnaed ymholiad i鈥檙 sawl sy鈥檔 ei hawlio cyn i鈥檙 gwarediad ddigwydd, ac iddo beidio鈥檌 ddadlennu pryd y gellid disgwyl yn rhesymol iddo wneud hynny (Atodlen 3, paragraff 2(b) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Yn wahanol i鈥檙 ddeddf bresennol, nid yw鈥檙 eithriad hwn yn berthnasol ar gofrestriad cyntaf
• yn achos gwarediadau鈥檔 unig, nid yw budd wedi ei warchod os nad yw鈥檔 amlwg, o archwiliad rhesymol ofalus o鈥檙 tir, bod pwy bynnag sy鈥檔 ei hawlio yn meddiannu鈥檙 tir. Mae hon yn ddarpariaeth newydd. Nid yw鈥檔 berthnasol ar gofrestriad cyntaf, ac nid yw鈥檔 berthnasol os yw pwy bynnag sy鈥檔 cymryd y gwarediad yn gwybod am fudd yr hawliwr mewn gwirionedd (Atodlen 3, paragraff 2(c) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• nid yw buddion sy鈥檔 perthyn i bobl sy鈥檔 derbyn rhenti a phroffidiau, ond heb fod yn meddiannu鈥檙 tir mewn gwirionedd, yn cael eu gwarchod mwyach. Ceir darpariaeth drosiannol sy鈥檔 rhoi amddiffyniad cyfyngedig yn erbyn gwarediadau, ond nid yn erbyn cofrestriad cyntaf, i unrhyw fuddion o鈥檙 fath sy鈥檔 bodoli pan ddaw Deddf Cofrestru Tir 2002 i rym (Atodlen 12, paragraff 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)

Ni all rhai mathau o fudd fyth fod yn fuddion gor-redol dan y pennawd hwn, sef:

• budd dan setliad dan Ddeddf Tir Setledig 1925 (Atodlen 1, paragraff 2 ac Atodlen 3, paragraff 2(a) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Fodd bynnag, gall budd dan ymddiried tir gael statws gor-redol, os yw鈥檔 gymwys fel arall
• achos tir arfaethedig, gwrit neu orchymyn sy鈥檔 effeithio ar dir a roddwyd neu a wnaed gan lys at ddiben gorfodi dyfarniad neu ymrwymiad llys, gorchymyn yn penodi derbynnydd neu secwestrydd, neu weithred gymodi (adran 87(3) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002
• hawl meddiannaeth priod neu bartner sifil dan Ddeddf Cyfraith Teulu 1996 (adran 31(10) o Ddeddf Cyfraith Teulu 1996, fel y鈥檌 newidiwyd gan Atodlen 11, paragraff 34 y Ddeddf) fel y鈥檌 newidiwyd gan Ddeddf Partneriaethau Sifil 2004
• yn achos gwarediadau鈥檔 unig, prydles a roddwyd i ddod i rym 芒 meddiant dros dri mis ymlaen llaw, ac sydd heb ddod i rym 芒 meddiant ar adeg y gwarediad. Mae hyn yn adlewyrchu鈥檙 gofyniad i gofrestru prydles o鈥檙 fath (Atodlen 3, paragraff 2(d) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• hawliau tenantiaid yn deillio o rybudd dymuniad dan Ddeddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad 1967 (Atodlen 11, paragraff 8(2)(a) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• yn achos gwarediadau鈥檔 unig, arfer yr Hawl a Ddiogelwyd i Brynu (Atodlen 11, paragraff 18(10) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• hawliau dan orchymyn mynediad a wnaed dan Ddeddf Mynediad at Dir Cyfagos 1992 (Atodlen 11, paragraff 26(4) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• hawliau tenantiaid dan Ddeddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad, Tai a Datblygiad Trefol 1992 (Atodlen 11, paragraff 30(3) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)
• hawliau鈥檔 deillio o gais i landlord am roi prydles or-redol dan Ddeddf (Cyfamodau) Landlord a Thenant 1995 (Atodlen 11, paragraff 33(4) i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)

5.3 Hawddfreintiau a phroffidiau 脿 prendre

Ar gofrestriad cyntaf, mae unrhyw hawddfraint gyfreithiol neu broffid 脿 prendre yn fudd gor-redol (Atodlen 1, paragraff 3 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002)

Ar warediadau cofrestradwy, bydd y sefyllfa o ran hawddfreintiau cyfreithiol a phroffidiau 脿 prendre yr un fath ag ar gyfer cofrestriadau cyntaf am dair blynedd (dyma effaith gyfunol Atodlen 3, paragraff 3 ac Atodlen 12, paragraff 10 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). O 13 Hydref 2006 ymlaen, bydd rhai eithriadau. Yna bydd hawddfraint gyfreithiol ddigofrestredig neu broffid dim ond yn gor-redeg gwarediadau cofrestredig os yw:

• yn amlwg ar archwiliad rhesymol ofalus o鈥檙 tir
• yn hysbys i bwy bynnag y gwnaed y gwarediad
• yn cael ei arfer o fewn y flwyddyn cyn y gwarediad
• (os yw鈥檔 broffid) yn gofrestredig dan Atodlen 3, paragraff 3 i Ddeddf Cofrestru Tiroedd Comin 1965

Mae darpariaeth drosiannol (Atodlen 12, paragraff 9 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002) yn berthnasol i hawddfraint neu broffid 脿 prendre sy鈥檔 fudd gor-redol yn erbyn teitl cofrestredig arbennig yn union cyn i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 ddod i rym. Pe na fyddai鈥檙 hawddfraint neu broffid dan sylw yn dod o fewn paragraff 3 Atodlen 3 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 fel arall, bydd y paragraff hwnnw yn effeithiol fel pe bai鈥檙 budd dan sylw wedi ei gynnwys ynddo.

O dan Ddeddf Cofrestru Tir 1925, roedd modd i hawddfraint ecwit茂ol neu broffid fod yn fudd gor-redol, os oeddynt yn perthyn i deitl cofrestredig arall ac yn cael eu harfer a鈥檜 mwynhau鈥檔 agored (Celsteel Limited yn erbyn Alton House Holdings Limited [1985] 1 WLR 204; Thatcher yn erbyn Douglas (1996) 146 NLJ 282). Nid dyma鈥檙 achos mwyach dan Ddeddf Cofrestru Tir 2002. Un o effeithiau鈥檙 ddarpariaeth drosiannol hon, felly, yw cadw statws gor-redol hawddfreintiau ecwit茂ol a phroffidiau presennol o鈥檙 math hwn. Ond mae鈥檔 berthnasol yn unig i dir a gofrestrwyd eisoes. Dim ond hawddfreintiau cyfreithiol neu broffidiau all or-redeg cofrestriad cyntaf erbyn hyn.

5.4 Buddion eraill

Mae buddion gor-redol eraill yn cynnwys:

• tenantiaethau tai cymdeithasol perthnasol
• hawl yn 么l defod
• hawl gyhoeddus
• pridiant tir lleol
• budd mewn unrhyw lo neu bwll glo, yr hawliau ynghlwm wrth unrhyw fudd o鈥檙 fath, a hawliau unrhyw un dan adrannau 38, 49 neu 51 o Ddeddf y Diwydiant Glo 1994
• yn achos tir y cofrestrwyd teitl iddo cyn 1898, hawliau i fwynfeydd a mwynau (a hawliau atodol) a gr毛wyd cyn 1898
• yn achos tir y cofrestrwyd teitl iddo rhwng 1898 a 1925 yn gynwysedig, hawliau i fwynfeydd a mwynau (a hawliau atodol) a gr毛wyd cyn dyddiad cofrestru鈥檙 teitl
• prydlesi PGB 鈥� adran 90 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002 sy鈥檔 gwneud Prydlesi PGB yn fuddion gor-redol. Prydlesi ydynt o rannau o gyfundrefn reilffyrdd Cludiant Llundain a roddwyd dan gytundebau partneriaeth gyhoeddus-breifat

5.5 Meddiant gwrthgefn

Am dair blynedd yr oedd statws gor-redol i hawliau a gafwyd, cyn y daeth Deddf Cofrestru Tir 2002 i rym, o dan Ddeddf Cyfyngiadau 1980 neu o dan adran 75 o Ddeddf Cofrestru Tir 1925 (Atodlen 12, paragraffau 7 ac 11 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). O 13 Hydref 2006 ymlaen, ni fyddant yn cael eu gwarchod heblaw bod yr hawliwr mewn union feddiannaeth o鈥檙 tir (o dan baragraff 2 naill ai Atodlen 1 neu Atodlen 3 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002, ac yn amodol ar yr eithriadau yn y paragraffau hynny. Gall y ddarpariaeth drosiannol yn Atodlen 12, paragraff 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002, sy鈥檔 berthnasol yn unig i warediadau, fod yn berthnasol yn ogystal weithiau) neu, ar gofrestriad cyntaf, os yw鈥檙 perchennog wedi cael rhybudd ohonynt (adrannau 11(4)(c) a 12(4)(d) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

6. Pethau i鈥檞 cofio