51茶馆

1. Cyflwyniad: y cynllun statudol

Mae yn pennu o dan ba amgylchiadau y mae modd cywiro camgymeriad yn y gofrestr, a phryd nad yw鈥檔 briodol gwneud hynny. Mae hyn yn gysylltiedig 芒 chynllun i ddigolledu鈥檙 rhai sy鈥檔 cael colled oherwydd camgymeriad yn y gofrestr, boed yn cael ei gywiro neu beidio.

1.1 Pryd mae modd newid cofrestr

Mae鈥檙 amgylchiadau pryd y gall cofrestr gael ei newid i鈥檞 gweld yn Atodlen 4 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002. Mae modd i鈥檙 llys orchymyn newidiadau neu gall y cofrestrydd beri:

• bod camgymeriad yn cael ei gywiro
• bod y gofrestr yn cael ei diweddaru
• gweithredu unrhyw ystad, hawl gyfreithiol neu fudd nad yw鈥檙 cofrestriad yn effeithio arni (oherwydd y cofrestrwyd y tir gyda theitl prydlesol da, teitl meddiannol neu deitl amodol)
• dileu cofnod diangen (dim ond gan y cofrestrydd, nid y llys, y mae鈥檙 p诺er hwn

Os bydd y llys yn gwneud gorchymyn o鈥檙 fath, dylid ei gyflwyno i鈥檙 cofrestrydd trwy wneud cais o dan reol 127 o Reolau Cofrestru Tir 2003 ar ffurflen AP1. Yna rhaid i Gofrestrfa Tir EF ei weithredu.

Mae鈥檙 cyfarwyddyd hwn yn ymwneud 芒 math o newid sy鈥檔 cael ei ddosbarthu fel 鈥榗ywiro鈥� yn unig.

Yn dilyn cais am newidiad, rhaid i鈥檙 cofrestrydd gywiro鈥檙 gofrestr oni bai bod amgylchiadau arbennig sy鈥檔 cyfiawnhau peidio 芒 gwneud hynny. Nid yw hyn yn golygu y gall ddiystyru gwrthwynebiad i gywiriad arfaethedig 鈥� gweler Gwrthwynebiadau ac anghydfodau.

Yn yr un modd, rhaid i鈥檙 llys wneud gorchymyn cywiro os oes ganddo b诺er i wneud hynny, oni bai bod amgylchiadau arbennig sy鈥檔 cyfiawnhau iddo beidio 芒 gwneud hynny.

1.2 Cywiro

Cywiro camgymeriad sy鈥檔 effeithio鈥檔 niweidiol ar deitl perchennog cofrestredig yw hyn.

Er enghraifft, gall y cywiriad effeithio er gwaeth ar werth y tir neu ar werth arwystl dros y tir. Ni fydd tynnu tir o deitl yn cael ei ystyried yn niweidiol os yw er mwyn dangos y terfyn cyffredinol mewn safle cywirach.

Ni fydd newid sy鈥檔 adlewyrchu budd gor-redol yn cyfrif fel cywiriad. Mae hyn oherwydd bod y buddion hyn, sy鈥檔 cael eu dangos yn Atodlenni 1 a 3 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002, yn gyfrwymol ar y perchennog cofrestredig er na ch芒nt eu crybwyll yn y gofrestr. Felly, ni fydd effaith andwyol ar deitl os bydd manylion budd gor-redol yn cael eu hychwanegu at y gofrestr.

Dylid cadw mewn cof bod gwahaniaeth rhwng camgymeriad yn y gofrestr a chamgymeriad mewn gweithred a gyflwynir i Gofrestrfa Tir EF i鈥檞 chofrestru. Mae鈥檙 cyfarwyddyd hwn yn ymwneud dim ond 芒 newid camgymeriadau yn y gofrestr. Mae darpariaethau Atodlen 4 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 yn ymwneud 芒 newidiadau i gywiro camgymeriad yn y gofrestr. Nid ydynt yn ymwneud 芒 chywiro camgymeriad mewn gweithred. Mae hyn yn golygu nad oes camgymeriad yn y gofrestr os yw鈥檔 adlewyrchu鈥檔 gywir y darpariaethau a gynhwysir mewn gweithred a gyflwynir i鈥檞 chofrestru, er y gall fod camgymeriad yn y weithred, oherwydd, er enghraifft, nad yw鈥檔 adlewyrchu鈥檙 cytundeb a wnaed rhwng y 2 barti i鈥檙 weithred. Nid oes gan y cofrestrydd unrhyw allu o dan Atodlen 4 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 i gywiro camgymeriad mewn gweithred. Dim ond gan y llys, neu鈥檙 tribiwnlys o dan adran 108(2) o Ddeddf Cofrestru Tir 2002, y mae p诺er o鈥檙 fath ond dylech nodi bod pwerau鈥檙 tribiwnlys yn ymwneud ag ystod fwy cyfyngedig o ddogfennau na鈥檙 llys.

1.3 Cyfyngiadau ar y p诺er i gywiro

Os yw鈥檙 perchennog cofrestredig mewn meddiant o鈥檙 tir o dan sylw (gweler Perchennog cofrestredig mewn meddiant), dim ond gyda鈥檌 gytundeb y bydd modd cywiro鈥檙 gofrestr.

Nid yw鈥檙 cyfyngiad hwn yn berthnasol naill ai:

• os yw鈥檙 perchennog cofrestredig wedi achosi neu wedi cyfrannu鈥檔 sylweddol at y camgymeriad oherwydd ei fod naill ai wedi bod yn dwyllodrus neu wedi peidio 芒 bod yn ddigon gofalus, neu
• pe byddai鈥檔 anghyfiawn peidio 芒 chywiro鈥檙 camgymeriad

Mae enghreifftiau o amgylchiadau lle y mae鈥檔 bosibl na fydd y cyfyngiad yn gymwys i鈥檞 gweld yn Atodiad: enghreifftiau. Sylwch fodd bynnag fod amgylchiadau pob achos yn wahanol a byddwn yn ystyried achosion ar eu teilyngdod eu hunain bob tro.

1.4 Perchennog cofrestredig mewn meddiant

Mae adran 131 o Ddeddf Cofrestru Tir 2002 yn egluro bod hyn yn golygu meddiant corfforol, a鈥檌 fod yn ymestyn i rywun (heblaw sgwatiwr) sydd 芒 hawl i鈥檞 gofrestru fel perchennog.

Fodd bynnag, ceir 4 math o berthynas lle mae rheolau ychydig yn wahanol yn berthnasol a bod meddiant rhywun arall wedi ei briodoli i鈥檙 perchennog cofrestredig. Dyma fydd yr achos lle bo鈥檙:

• perchennog cofrestredig yn landlord a鈥檙 sawl mewn meddiant yw鈥檙 tenant
• perchennog cofrestredig yn forgeisiwr a鈥檙 sawl mewn meddiant yw鈥檙 morgeisai
• perchennog cofrestredig yn drwyddedwr a鈥檙 sawl mewn meddiant yw鈥檙 trwyddedai
• perchennog cofrestredig yn ymddiriedolwr a鈥檙 sawl mewn meddiant yw鈥檙 buddiolwr

Yn yr achosion hyn, nid oes rhaid i鈥檙 tenant, morgeisai, trwyddedai a buddiolwr fod mewn meddiant corfforol eu hunain. Bydd yn ddigon os ydynt yn cael eu trin fel bod mewn meddiant, er enghraifft os yw tenant wedi isosod.

1.5 Digollediad

Gall camgymeriadau yn y gofrestr beri colledion i鈥檙 rhai a effeithiwyd ganddynt. Mae鈥檙 cynllun digolledu statudol yn cynnwys pawb sy鈥檔 cael colled oherwydd:

• cywiro鈥檙 gofrestr 鈥� gweler Cywiro am esboniad
• camgymeriad yn y gofrestr y gellid bod wedi ei gywiro ond na wnaed
• camgymeriad yn y gofrestr cyn ei gywiro.

Cyfeirir at ddigollediad o dan y cynllun statudol a thrwy鈥檙 cyfarwyddyd hwn i gyd fel 鈥榠ndemniad鈥� 鈥� gweler Ceisiadau indemniad i gael rhagor o wybodaeth.

Nid oes angen ichi ddangos mai Cofrestrfa Tir EF achosodd y camgymeriad. Gallwch wneud cais am indemniad hyd yn oed os nad oedd neb ar fai neu os na ellid bod wedi osgoi鈥檙 camgymeriad.

Rydym yn gwneud popeth yn ein gallu i osgoi gwneud camgymeriadau ond pan fyddwn yn gwneud hynny, byddwn yn cydnabod hynny. Yn yr achosion hynny byddwn, os yw鈥檔 bosibl, yn eich digolledu trwy dalu indemniad o dan y cynllun statudol.

Os na allwch wneud cais am indemniad o dan y cynllun ond rydym wedi achosi problemau ichi oherwydd rhywbeth yr ydym wedi ei wneud yn anghywir, dywedwch wrthym. Byddwn yn ystyried a oes unrhyw beth y gallwn ei wneud i ddatrys y problemau. Weithiau, byddwn yn talu digollediad heblaw hwnnw o dan y cynllun statudol neu鈥檔 gwneud taliad i gefnogi鈥檔 hymddiheuriad am y problemau a achoswyd gennym. Gweler Camweinyddiaeth am ragor o wybodaeth.

2. Gwneud cais am gywiriad

2.1 Y cais

Os nad ydych yn sicr a oes camgymeriad yn y gofrestr, dylech gysylltu 芒 Chofrestrfa Tir EF gyda chymaint o wybodaeth ag sydd ar gael i chi ac, os yw鈥檔 briodol, byddwn yn ymchwilio i鈥檙 mater ar eich rhan. Byddwn yn dweud wrthych os ydym yn credu ein bod wedi darganfod camgymeriad. Byddwn hefyd yn dweud wrthych pa drefnau y bydd yn rhaid i chi eu dilyn os byddwch am wneud cais i gywiro鈥檙 camgymeriad.

Mae enghreifftiau o gamgymeriadau i鈥檞 gweld yn Atodiad: enghreifftiau. Sylwch fodd bynnag fod amgylchiadau pob achos yn wahanol a byddwn yn ystyried achosion ar eu teilyngdod eu hunain bob tro.

Hyd at Ionawr 2012, nid pawb oedd 芒 hawl i herio camgymeriad posibl yn y gofrestr. Cyn hynny, byddai Cofrestrfa Tir EF yn derbyn ceisiadau i newid y gofrestr (ac mae cywiro yn ffurf o newid) dim ond gan rywun oedd wedi, neu a oedd, yn hawlio budd perthnasol yn y tir. Fodd bynnag, mae鈥檙 polisi hwn wedi newid oherwydd datblygiadau cyfraith achosion ac felly gall unrhyw un wneud cais am newidiad, er nad oes ganddynt hwy eu hunain unrhyw hawl dros y tir nac unrhyw fudd drosto, (yr hyn y mae鈥檙 gyfraith yn ei alw鈥檔 鈥榮tanding鈥� yn Saesneg).

Yn gyffredinol, rhaid cael cais ffurfiol oherwydd pe bai newidiad yn cael ei herio, nid oes gennym y p诺er i gywiro camgymeriad heb ddilyn y trefnau gaiff eu crybwyll yn Rhybuddion a Gwrthwynebiadau ac anghydfodau. Dim ond ar 么l gwneud cais ffurfiol y gellir gweithredu鈥檙 trefnau hyn. Dylid nodi lle bo cais yn cael ei herio, rhaid delio 芒 hyn cyn y gallwn gywiro鈥檙 gofrestr.

Os gwyddoch fod camgymeriad yn y gofrestr a鈥檆h bod am wneud cais i gywiro鈥檙 camgymeriad, rhaid i chi lenwi ffurflen AP1 (rheol 13 o Reolau Cofrestru Tir 2003), sydd ar gael trwy ddogfenwyr cyfreithiol neu gallwch ei llwytho i lawr am ddim o鈥檔 gwefan. Anfonwch y ffurflen hon gyda manylion llawn y camgymeriad a pha gywiriad y dymunwch i鈥檙 cofrestrydd ei wneud a pham i鈥檔 cyfeiriad safonol. Gallwn ofyn am wybodaeth ychwanegol os ystyriwn fod hyn yn briodol.

O dan y Gorchymyn Ffi Cofrestru Tir cyfredol, mae ffi yn daladwy am unrhyw gais i newid y gofrestr (gweler Cofrestrfa Tir EF: Ff茂oedd Gwasanaethau Cofrestru). Mewn nifer o achosion (er enghraifft os gwnaed y camgymeriad gan Gofrestrfa Tir EF) ad-delir y ffi.

Yn wyneb hyn, mewn achosion addas ni fyddwn yn mynnu ar ffi gychwynnol.

2.2 Rhybuddion

Byddwn bob amser yn cyflwyno rhybudd o gais i gywiro鈥檙 gofrestr i:

• berchennog cofrestredig unrhyw dir neu arwystl cofrestredig y mae鈥檙 cywiriad arfaethedig yn effeithio arno
• pawb sy鈥檔 ymddangos 芒 hawl i fudd a warchodwyd trwy rybudd, ar yr amod bod gennym eu henwau a鈥檜 cyfeiriadau ar gyfer gohebu ac y byddai鈥檙 cywiriad arfaethedig yn effeithio ar y budd

oni bai ein bod yn fodlon o dan yr amgylchiadau penodol na fyddai rhybudd yn angenrheidiol.

Mae gennym hawl i wneud pa ymholiadau bynnag a ystyriwn sy鈥檔 briodol, sy鈥檔 gallu dadlennu part茂on eraill y gallai鈥檙 cywiriad arfaethedig effeithio arnynt. Yn yr achosion hyn, fel arfer, byddwn yn cyflwyno rhybudd o鈥檙 cais iddynt yn ogystal.

O dan reol 197(2) o Reolau Cofrestru Tir 2003, mae unrhyw un sy鈥檔 derbyn rhybudd yn cael tan ganol dydd ar y 15fed diwrnod gwaith ar 么l cyflwyno鈥檙 rhybudd i ateb: os nad ydynt yn ymateb o fewn y cyfnod hwn, mae鈥檔 bosibl y caiff y cais ei gwblhau. Os oes angen rhagor o amser ar y cwsmer i ymateb, dylai ofyn am hyn cyn i鈥檙 cyfnod ddod i ben, gan egluro pam y mae angen yr amser ychwanegol.

2.3 Gwrthwynebiadau ac anghydfodau

Os bydd rhywun yn gwrthwynebu鈥檙 cywiriad arfaethedig, oni bai bod y gwrthwynebiad yn ddi-sail, ni all y cofrestrydd gwblhau鈥檙 cais i gywiro鈥檙 gofrestr nes bydd y gwrthwynebiad wedi cael ei derfynu. Bydd y ceisydd yn cael ei hysbysu o鈥檙 gwrthwynebiad. Os yw鈥檙 ceisydd am symud ymlaen gyda鈥檙 cais, byddwn yn gofyn i鈥檙 holl bart茂on a ydynt yn dymuno cyd-drafod ac a ydynt yn ystyried y gall fod modd cytuno ar y mater. Os felly, bydd y part茂on yn cael cyfnod i weld a allant ddod i gytundeb. Fodd bynnag, cyn gynted ag y daw鈥檔 amlwg eu bod yn methu gwneud hynny, rhaid i ni gyfeirio鈥檙 mater at y tribiwnlys. Byddwn yn gwneud hyn ar unwaith os nad yw鈥檙 part茂on am gyd-drafod.

Mae鈥檙 hyn sy鈥檔 digwydd os bydd gwrthwynebiad ac anghydfod yn cael ei drafod yn fanwl yng nghyfarwyddyd ymarfer 37: gwrthwynebiadau ac anghydfodau 鈥� ymarferiad a threfniadaeth Cofrestrfa Tir EF.

3. Cywiro a thwyll

Mae鈥檙 drefn ar gyfer cywiro camgymeriad a wnaed trwy dwyll yr un fath 芒 chydag unrhyw gamgymeriad arall, yn 么l Gwneud cais am gywiriad.

Fodd bynnag, bydd materion ychwanegol i鈥檞 hystyried yn yr achosion hyn.

3.1 Ffugiadau

3.1.1 Tystiolaeth

Bydd gofyn i鈥檙 ceisydd brofi hefyd bod y ddogfen o dan sylw yn ffug. O ganlyniad, byddant yn gorfod ystyried yn ofalus iawn pa dystiolaeth o鈥檙 ffugiad all fod ar gael a pha dystiolaeth y gallant ei chael. Mewn llawer achos bydd gofyn cael adroddiad arbenigwr llawysgrifen. Os ydym yn dal y ddogfen wreiddiol, mae modd ei rhyddhau er mwyn paratoi adroddiad. O dan reol 205 o Reolau Cofrestru Tir 2003, gall y cofrestrydd ryddhau unrhyw ddogfen wreiddiol ar ba delerau bynnag y mae鈥檔 ystyried yn briodol. Fodd bynnag, nid oes rhaid i Gofrestrfa Tir EF gadw dogfennau gwreiddiol ac, mewn llawer achos, bydd y rhain yn cael eu dinistrio a chop茂au electronig yn cael eu cadw yn eu lle.

Yn ogystal 芒 gwneud cais i Gofrestrfa Tir EF gywiro鈥檙 gofrestr, dylid hysbysu鈥檙 ffugiad honedig i鈥檙 heddlu. Dylid darparu manylion llawn, gan gynnwys cyfeir-rif y trosedd a manylion cysylltu鈥檙 swyddog mewn gofal, i Gofrestrfa Tir EF oherwydd mae鈥檔 bosibl y byddwn am gysylltu 芒鈥檙 heddlu.

3.1.2 Achosion nas ymleddir

Hyd yn oed mewn achosion lle cyfaddefir y ffugiad, byddwn am weld rhywfaint o dystiolaeth o hyd, fel adroddiad arbenigwr llawysgrifen. Bydd angen darbwyllo鈥檙 cofrestrydd y dylid cywiro鈥檙 gofrestr. Bydd eisiau sicrhau bod hyn yn arfer ei b诺er yn briodol, nid lleiaf oherwydd bod hawliad indemniad yn dilyn ceisiadau o鈥檙 fath am gywiriad yn ddi-ffael.

3.2 Amau twyll neu ffugiad

Os bydd rhywun yn amau y bu twyll neu fod twyll ar fin digwydd o ran eu heiddo, dylent gysylltu 芒 ni ar unwaith. Mewn llawer achos, ar gais, byddwn yn gallu cofnodi cyfyngiad ar ffurf safonol LL yn y gofrestr, sy鈥檔 galw am dystysgrif trawsgludwr ei fod yn fodlon mai pwy bynnag a gyflawnodd ddogfen a gyflwynwyd i鈥檞 chofrestru fel gwaredwr yw鈥檙 perchennog.

Bydd yn ddoeth hefyd cael cyngor cyfreithiol neu broffesiynol arall i geisio lleihau unrhyw golled.

4. Ceisiadau indemniad

4.1 Gwneud cais

4.1.1 Camgymeriadau

Bydd hawl i hawlio indemniad yn codi:

• os oes camgymeriad yn y gofrestr, ac
• y byddai cywiro鈥檙 camgymeriad hwnnw鈥檔 effeithio鈥檔 niweidiol ar deitl perchennog cofrestredig y tir o dan sylw neu arwystl ar y tir hwnnw, neu ei fod eisoes wedi gwneud hynny

Yn y rhan fwyaf o achosion, bydd yr hawliwr naill ai wedi gwneud cais am gywiriad neu bydd yn un o鈥檙 part茂on a hysbyswyd o gais.

Gall fod indemniad yn daladwy:

• pan fo cywiro camgymeriad wedi achosi colled. Os cywirwyd camgymeriad yn y gofrestr a鈥檙 cywiriad wedi effeithio er gwaeth ar y teitl o dan sylw, bydd hawl gan bwy bynnag sy鈥檔 dioddef colled o ganlyniad i鈥檙 cywiriad hwnnw i hawlio indemniad
• lle achosodd camgymeriad golled cyn ei gywiro. Os cywirwyd camgymeriad yn y gofrestr a鈥檙 cywiriad wedi effeithio er gwaeth ar y teitl o dan sylw, bydd gan bwy bynnag a ddioddefodd golled o ganlyniad i鈥檙 camgymeriad cyn y cywirwyd y gofrestr hawl i hawlio indemniad
• lle bo camgymeriad na chywirwyd wedi achosi colled. Os penderfynwyd bod camgymeriad ond na chafodd ei gywiro, pe bai鈥檙 cywiriad wedi effeithio er gwaeth ar y teitl o dan sylw, bydd hawl gan bwy bynnag sy鈥檔 dioddef colled o ganlyniad i鈥檙 cywiriad hwnnw hawlio indemniad

Mae enghreifftiau o gamgymeriadau i鈥檞 gweld yn Atodiad: enghreifftiau. Sylwch fodd bynnag fod amgylchiadau pob achos yn wahanol a byddwn yn ystyried achosion ar eu teilyngdod eu hunain bob tro.

Ni chaiff camgymeriadau eu cywiro bob amser. Ni fydd cywiro鈥檔 briodol:

• pan fo鈥檙 perchennog cofrestredig mewn meddiant ac nad yw鈥檙 naill na鈥檙 llall o鈥檙 eithriadau a grybwyllwyd yn Cyfyngiadau ar y p诺er i gywiro yn berthnasol
• pan fo amgylchiadau arbennig sy鈥檔 cyfiawnhau peidio 芒 chywiro鈥檙 gofrestr

4.1.2 Amgylchiadau eraill

Mae modd hawlio trwy lythyr a, lle bo鈥檙 cais yn deillio o gamgymeriad, dylai ddod gyda鈥檙 wybodaeth a thystiolaeth ganlynol:

• gamgymeriad mewn canlyniad chwiliad swyddogol neu gopi swyddogol a roddodd Cofrestrfa Tir EF
• camgymeriad mewn copi o ddogfen y cyfeiriwyd ati yn y gofrestr, lle bo copi o鈥檙 ddogfen yn cael ei ddal gan Gofrestrfa Tir EF
• colli neu ddinistrio dogfen a gyflwynwyd yng Nghofrestrfa Tir EF i鈥檞 harchwilio neu i鈥檞 chadw鈥檔 ddiogel
• camgymeriad yn y gofrestr rhybuddiadau
• methiant Cofrestrfa Tir EF i hysbysu arwystlai o dan reol 106 o Reolau Cofrestru Tir 2003 pan fo arwystlon statudol arbennig yn cael eu cofnodi yn y gofrestr

4.2 Sut i hawlio

Mae modd hawlio trwy lythyr a, lle bo鈥檙 cais yn deillio o gamgymeriad, dylai ddod gyda鈥檙 wybodaeth a thystiolaeth ganlynol.

• manylion y camgymeriad ac unrhyw gywiriad i鈥檙 camgymeriad hwnnw
• pa golled a gafwyd
• esboniad o pam fod y golled o ganlyniad i鈥檙 camgymeriad neu鈥檙 cywiriad
• manylion y swm sy鈥檔 cael ei hawlio, os oes modd, a sut y cafodd ei gyfrif
• os yw鈥檙 golled yn cynnwys ff茂oedd a/neu filiau a threuliau eraill, tystiolaeth y talwyd y symiau hyn trwy anfonebau neu docynnau a dderbynebwyd, er enghraifft

Mae modd hawlio cyn bod yr holl dystiolaeth ar gael, ond bydd angen i ni weld tystiolaeth ddigonol cyn y gallwn gytuno ar gais.

Os na allwn ddod i gytundeb 芒 chi am eich hawl i indemniad neu swm yr indemniad i鈥檞 dalu, gallwch wneud cais i鈥檙 llys 鈥� gweler Hawl i wneud cais i鈥檙 llys am indemniad.

5. Hawl i wneud cais i鈥檙 llys am indemniad

Bydd mwyafrif y ceisiadau am indemniad yn cael eu setlo trwy gytundeb rhwng yr hawliwr a Chofrestrfa Tir EF.

Fodd bynnag, gall hawliwr ofyn i鈥檙 llys benderfynu a oes ganddo hawl i indemniad neu beidio ac, os felly, faint. Mae鈥檙 hawl hon yn cael ei nodi ym mharagraff 7 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002.

Mae modd gwneud cais naill ai i鈥檙 Llys Sirol neu鈥檙 Uchel Lys fel y bo鈥檔 briodol o dan Reolau Trefniadaeth Sifil 1998.

Mae gan hawliwr 6 blynedd o鈥檙 dyddiad pan ddaw yn ymwybodol o鈥檌 hawl, neu y dylai fod wedi dod yn ymwybodol o鈥檌 hawl (paragraff 8 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002), i wneud cais i鈥檙 llys. Ar 么l y cyfnod hwn mae鈥檔 colli hawl i ofyn i鈥檙 llys benderfynu a oes ganddo hawl i indemniad ac, os felly, faint.

Os nad ydych wedi gallu setlo materion yn uniongyrchol 芒 Chofrestrfa Tir EF ac mae鈥檙 achosion cyfreithiol wedi dechrau, dylid eu hanfon i鈥檙 Prif Gofrestrydd Tir yn y cyfeiriad canlynol:

Ni ddylid anfon achosion yn uniongyrchol i swyddfeydd lleol neu i鈥檙 cyfeiriad cyffredinol ar gyfer ceisiadau. Dylai hawlwyr posibl geisio cyngor cyfreithiol annibynnol cyn cymryd camau. Mae gweithdrefnau cyfreithiol yn y Rheolau Trefniadaeth Sifil sy鈥檔 berthnasol i ymddygiad cyn-gweithredu, a dylid cymryd sylw o鈥檙 rhain.

6. Cyfyngiadau ar hawliadau am indemniad

6.1 Mwynfeydd a mwynau

Nid oes modd hawlio indemniad o ran mwynfeydd neu fwynau os nad oes nodyn yn y gofrestr yn cadarnhau eu bod yn gynwysedig yn y teitl (paragraff 2 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Ni fydd nodiadau o鈥檙 fath yn digwydd ohonynt eu hunain pan fydd tir a all gynnwys mwynfeydd a mwynau yn cael ei gofrestru. Rhaid gwneud cais penodol o dan reol 71 o Reolau Cofrestru Tir 2003.

6.2 Treigl amser

Fel yr eglurwyd yn Hawl i wneud cais i鈥檙 llys am indemniad, bydd hawliwr yn colli ei hawl i wneud cais i鈥檙 llys am indemniad ar 么l 6 blynedd.

6.3 Twyll

Os ei dwyll ei hun a achosodd ran o golled yr hawliwr, mae鈥檔 colli hawl i indemniad (paragraff 5(1)(a) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). O dan rai amgylchiadau, gall hyn ymestyn i golled a achoswyd trwy dwyll rhagflaenwyr yr hawliwr mewn teitl (paragraff 5(3), Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

6.4 Diffyg gofal priodol

Bydd hawliwr hefyd yn colli hawl i hawlio indemniad os mai ei ddiffyg gofal priodol ei hun achosodd ei golled (paragraff 5(1)(b) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Fel gyda thwyll, o dan rai amgylchiadau gall hyn ymestyn i golled a achoswyd gan ddiffyg gofal priodol ar ran rhagflaenwyr yr hawliwr mewn teitl (paragraff 5(3) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

6.5 Esgeulustod cyfrannol

Fe all fod amgylchiadau lle bo鈥檙 hawliwr wedi cyfrannu鈥檔 rhannol at y golled a gafodd trwy ei ddiffyg gofal priodol. Yn yr achosion hyn mae modd gostwng unrhyw indemniad sy鈥檔 daladwy. Dylai unrhyw ostyngiad adlewyrchu cyfran cyfrifoldeb yr hawliwr yn y golled (paragraff 5(2) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Felly, bydd hyn yn golygu asesu i ba raddau鈥檙 oedd yr hawliwr a/neu eraill, gan gynnwys Cofrestrfa Tir EF, yn gyfrifol am y golled.

6.6 Camweinyddiaeth

Nid yw鈥檙 cynllun statudol yn cynnwys hyn a chaiff ei drafod yn Camweinyddiaeth.

7. Asesu indemniad

7.1 Mathau o golled

Caiff costau a threuliau a achoswyd o ganlyniad i gamgymeriad neu gywiriad eu trafod yn Costau a threuliau eraill gan fod rheolau penodol yn ymwneud ag adennill yr eitemau hyn.

Mae鈥檙 adran hon yn cwmpasu鈥檙 holl golledion ariannol eraill. Nid oes modd eu rhestru na鈥檜 dosbarthu gan y gall unrhyw golled fod yn destun indemniad, ar yr amod i鈥檙 camgymeriad neu鈥檙 cywiriad ei hachosi. Yn y b么n mater cyfreithiol yw hwn.

Rhai enghreifftiau fyddai:

• gwerth darn o dir a dynnwyd oddi wrth deitl
• y gostyngiad yng ngwerth eiddo oherwydd bod hawl tramwy arno yn dilyn cywiriad nad oedd yn effeithio arno cyn hynny
• maint na all morgeisai ei adennill ar 么l tynnu ymaith ei arwystl o鈥檙 gofrestr oherwydd ei fod yn ffugiad

Mewn llawer achos, bydd angen prisio鈥檙 tir er mwyn mesur y golled.

7.2 Prisiadau

7.2.1 Gwerthoedd uchaf

Ceir terfynau ar faint o indemniad sy鈥檔 daladwy os yw鈥檙 indemniad yn berthnasol i golli tir, budd mewn tir neu arwystl.

Os achoswyd y golled trwy gywiro鈥檙 gofrestr, yr indemniad uchaf yw gwerth y tir, budd neu arwystl hwnnw yn union cyn cywiro. (I鈥檙 dibenion hyn caiff y ffaith bod y gofrestr i gael ei chywiro ei hanwybyddu.)

Os caiff y golled ei hachosi trwy gamgymeriad sydd heb gael ei gywiro, neu gamgymeriad cyn cywiro鈥檙 gofrestr, yr indemniad uchaf yw gwerth y tir, budd neu arwystl pryd y gwnaed y camgymeriad. Gall y swm taladwy fod yn uwch wedi cyfrif llog. Caiff hyn ei drin yn Llog.

7.2.2 Swyddogaeth y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth

Fel arfer, bydd gwahoddiad i鈥檙 hawliwr awgrymu swm y mae鈥檔 ei ystyried a fydd yn gydnabyddiaeth am golli鈥檙 tir, budd neu arwystl perthnasol. Mae鈥檔 debygol y bydd angen cyngor syrf毛wr neu brisiwr cymwysedig ar gyfer hyn, gyda鈥檌 gost fel arfer yn adenilladwy fel indemniad. Cyfeiriwch at Costau a threuliau eraill o ran adennill costau a threuliau ac, yn arbennig, yr angen i gael cydsyniad ymlaen llaw.

Os yw Cofrestrfa Tir EF am gadarnhau rhesymoldeb y cais bydd yn gofyn i鈥檙 Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth ddarparu adroddiad, gyda Chofrestrfa Tir EF yn talu amdano. Mewn rhai achosion gall yr hawliwr fod yn barod i ddibynnu ar brisiad y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth heb gael ei brisiad annibynnol ei hun.

Bydd Cofrestrfa Tir EF yn rhoi manylion llawn hanes trawsgludo鈥檙 mater i鈥檙 Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth ac esboniad o sut y daeth y broblem i fodolaeth. Bydd hyn yn sicrhau bod gan y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth ddealltwriaeth lawn o gefndir y cais.

Mae adroddiad y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth yn gyfrinachol ac nid oes modd ei ddadlennu i neb heblaw Cofrestrfa Tir EF heb ganiat芒d y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth fel arfer.

Fel arfer nid oes modd prisio darnau bach o dir, rhan o ardd er enghraifft, ar wah芒n. Yn aml bydd yn briodol, felly, i鈥檙 part茂on gytuno ar brisiad ar sail y gwahaniaeth rhwng gwerth eiddo鈥檙 ceisiwr gydag a heb y tir o dan sylw.

Mewn achosion lle bu camgymeriad ond nad yw鈥檙 gofrestr i gael ei chywiro (paragraff 1(1)(b) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002), fel arfer, bydd cais i鈥檙 Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth ddarparu prisiad fel yr oedd ar y dyddiad pan wnaed y camgymeriad a arweiniodd at y golled (paragraff 6(b) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

Yn aml bydd modd dod i gytundeb yng ngoleuni adroddiad y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth er, os oes gwahaniaethau sylweddol rhwng y 2 brisiad, efallai y bydd angen i鈥檙 Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth ddechrau cyd-drafod gyda phrisiwr y ceisiwr. Gan y bydd y Gwasanaethau Prisiwr Dosbarth yn cyd-drafod ar ran Cofrestrfa Tir EF, bydd angen ein caniat芒d terfynol i unrhyw gytundeb fydd yn deillio.

Efallai na fydd y cyfanswm sydd i鈥檞 dalu i鈥檙 ceisiwr yn adlewyrchu鈥檔 llawn bob amser y prisiad a gytunwyd, gan y bydd angen gostwng y cais efallai yng ngoleuni unrhyw esgeulustod cyfrannol ar ran y ceisiwr 鈥� gweler Esgeulustod cyfrannol.

Mae rhagor o wybodaeth am y Gwasanaethau Priswyr Dosbarth ar gael ar wefan y Swyddfa Brisio yn 51茶馆.

7.3 Llog

O dan baragraff 9 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002 a rheol 195 o Reolau Cofrestru Tir 2003, mae llog syml yn daladwy ar swm unrhyw indemniad a gytunwyd.

Bydd hyn yn cael ei gyfrif fel a ganlyn.

• lle bo鈥檙 cyfnod a bennwyd o dan reol 195(1) o Reolau Cofrestru Tir 2003 yn dechrau ar neu ar 么l 10 Tachwedd 2008, 1 y cant yn uwch na chyfradd1 neu gyfraddau sylfaenol Banc Lloegr sy鈥檔 gymwys
• lle bo鈥檙 cyfnod a bennwyd o dan reol 195(1) o Reolau Cofrestru Tir 2003 yn dechrau cyn y dyddiad hwnnw:
  • am y rhan o鈥檙 cyfnod cyn 10 Tachwedd 2008 defnyddir y gyfradd neu gyfraddau cymwys a bennir ar gyfer dyledion dyfarniad y llys, ac
  • am y rhan o鈥檙 cyfnod ar neu ar 么l 10 Tachwedd 2008, 1 y cant yn uwch na chyfradd neu gyfraddau Banc Lloegr sy鈥檔 gymwys

1 Cyfradd sylfaenol Banc Lloegr yw (a) y gyfradd a gyhoeddir o bryd i鈥檞 gilydd gan Bwyllgor Polisi Ariannol Banc Lloegr fel y gyfradd fasnachu swyddogol, sef y gyfradd lle mae鈥檙 Banc yn fodlon ymrwymo i drafodion i ddarparu hylifedd tymor byr yn y marchnadoedd arian neu (b) lle bo gorchymyn o dan adran 19 o Ddeddf Banc Lloegr 1998 mewn grym, unrhyw gyfradd gyfatebol a bennir gan y Trysorlys o dan yr adran honno.

Fodd bynnag, ni chaiff llog ei dalu o ran cyfnodau pan nad yw鈥檙 ceisiwr wedi cymryd camau rhesymol i ddilyn y cais neu, pan fo鈥檔 berthnasol, y cais am gywiriad (rheol 195(2) o Reolau Cofrestru Tir 2003).

8. Costau a threuliau eraill

8.1 Costau neu dreuliau a dalwyd yn rhesymol

Gall hawliad indemniad gynnwys hawliad am gostau a threuliau a wnaed o ganlyniad i鈥檙 cais am gywiriad. Rhaid i鈥檙 costau a鈥檙 treuliau fod yn rhesymol (paragraff 3(1) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

8.2 Yr angen am gydsyniad y cofrestrydd

Dim ond costau a threuliau a dalwyd gyda chydsyniad y cofrestrydd sy鈥檔 adenilladwy, oni bai:

• fod yn rhaid eu talu ar fyrder, ac
• nad oedd yn ymarferol o fewn rheswm i wneud cais am gydsyniad (paragraff 3(2) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002).

Nid oes angen caniat芒d o dan yr amgylchiadau hyn.

Lle bo angen cydsyniad, dylid ei geisio ymlaen llaw ond mae modd gofyn i鈥檙 cofrestrydd gymeradwyo wedyn. Fodd bynnag, bydd hawliwr mewn perygl na roddir cymeradwyaeth ac na fydd y costau a threuliau o dan sylw yn adenilladwy.

Felly, rydym yn argymell, heblaw yn yr achosion mwyaf brys, eich bod yn cysylltu 芒 Chofrestrfa Tir EF cyn gynted ag y bydd yn ymddangos y gall bod camgymeriad yn y gofrestr a allai arwain at golled ariannol o ryw fath. Bydd hyn yn ein galluogi i ymchwilio i鈥檙 mater yn gynnar. Bydd hefyd yn ein cynorthwyo i sicrhau bod materion yn cael eu trin yn y ffordd gyflymaf a mwyaf cost-effeithiol, ac osgoi costau diangen.

Os caiff caniat芒d ei wrthod, nid oes modd adennill y costau a threuliau hynny fel indemniad. Fodd bynnag, rhaid pwysleisio nad yw鈥檙 ffaith bod caniat芒d yn cael ei roi ohono鈥檌 hun yn golygu y bydd modd eu hadennill. Yn ystod y cyfathrebu, gall ffeithiau ddod i鈥檙 golwg a fydd yn golygu nad yw鈥檙 cais yn gais am 鈥榞ywiriad鈥� ac felly nad oes hawl i indemniad. Mae鈥檔 hanfodol felly pan fo鈥檙 hawliwr yn gwneud hawliad am indemniad, ei fod yn dangos bod ganddo hawl i indemniad a bod yr hawliad yn cwrdd 芒鈥檙 meini prawf yn Gwneud cais.

Mae鈥檙 darpariaethau hyn yn berthnasol i鈥檙 holl gostau a threuliau y bydd hawliwr am i Gofrestrfa Tir EF eu had-dalu, gan gynnwys y rhai a dalwyd yn dilyn y cais am indemniad. Fodd bynnag, nid ydynt yn berthnasol os yw鈥檙 hawliwr a Chofrestrfa Tir EF yn anghytuno ynghylch hawl yr hawliwr i indemniad neu faint sydd i鈥檞 dalu, a鈥檙 hawliwr yn gwneud cais i鈥檙 llys ddatrys y mater. Yn yr achos hwnnw, nid oes angen caniat芒d y cofrestrydd mewn cysylltiad ag unrhyw gostau neu dreuliau鈥檔 ymwneud 芒鈥檙 achos hwnnw. Bydd yr egwyddorion arferol o ran adennill costau mewn cysylltiad ag achos llys yn berthnasol ac, fel arfer, bydd angen i鈥檙 parti aflwyddiannus dalu costau鈥檙 ochr arall.

Dylid cyfeirio hefyd at adrannau 2 a 3 o gyfarwyddyd ymarfer 38: costau mewn ceisiadau cynhennus, sy鈥檔 delio鈥檔 llawnach 芒 chydsynio i fynd i gostau.

8.3 Treuliau a dalwyd heb benderfynu bod hawl

Gall y cofrestrydd gytuno i ad-dalu hawliwr aflwyddiannus am unrhyw gostau a threuliau rhesymol a dalwyd yn dilyn yr hawliad aflwyddiannus; er enghraifft, costau a wnaed wrth ddilyn cais am gywiriad sy鈥檔 troi yn y pendraw鈥檔 fath arall o newidiad megis diweddaru鈥檙 gofrestr. Dylai鈥檙 hawliwr fod wedi cael caniat芒d y cofrestrydd cyn talu鈥檙 costau, ond gall y cofrestrydd gytuno i ad-dalu鈥檙 costau os bydd yn eu cymeradwyo wedyn neu ei fod yn ystyried y bu鈥檔 rhaid talu鈥檙 costau neu dreuliau ar fyrder ac nad oedd yn ymarferol o fewn rheswm i wneud cais am ganiat芒d.

8.4 Gostwng faint o gostau sy鈥檔 daladwy

Fel gydag unrhyw hawliad am indemniad, gall elfennau fel diffyg gofal priodol neu esgeulustod cyfrannol ar ran yr hawliwr effeithio ar faint o gostau neu dreuliau gaiff eu talu (paragraff 5 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002) 鈥� gweler Twyll ac Esgeulustod cyfrannol.

8.5 Costau hawliwr yn bersonol

Tra bo鈥檙 rhan fwyaf o hawlwyr yn cyflogi cyfreithiwr neu gynrychiolydd cyfreithiol arall i鈥檞 cynorthwyo wrth ddelio 芒 phroblemau鈥檔 deillio o gamgymeriad yn y gofrestr, mae鈥檔 well gan eraill ddelio 芒鈥檙 mater eu hunain. Ar yr amod bod yr hawliwr wedi gweithredu鈥檔 rhesymol bydd modd ei ddigolledu fel arfer o ran ei gostau a threuliau parod. Bydd angen manylion llawn, gyda derbynebau ble bynnag y bo modd. Mae鈥檔 ddoeth cadw cofnod gofalus, felly, o unrhyw dreuliau a all ffurfio rhan o hawliad indemniad wedyn.

Ni fydd hawl gan hawliwr sydd heb gyflogi cynrychiolydd cyfreithiol i unrhyw 鈥榞ostau鈥� o ran ei amser ei hun, am nad yw鈥檙 rhain yn 鈥済ostau neu dreuliau a dalwyd gan yr hawliwr o ran y mater鈥� (paragraff 3(1) Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002). Fodd bynnag, efallai y gall hawlio indemniad am unrhyw golled ariannol sy鈥檔 deillio o ddefnyddio ei amser ei hun wrth ddelio 芒鈥檙 camgymeriad a/neu鈥檙 cais am indemniad.

Mae鈥檙 gofyniad am ganiat芒d y cofrestrydd yn berthnasol i unrhyw hawliad am gostau a threuliau parod a gall fod yn berthnasol i hawliad am golled ariannol. Felly, os yw hawliwr yn meddwl y bydd yn gwneud cais o鈥檙 fath, dylai ofyn i鈥檙 cofrestrydd am ganiat芒d mor fuan ag y bo modd.

8.6 Treth ar werth

Os yw鈥檙 hawliwr yn gofrestredig fel rhywun llawn drethadwy, ac y darparwyd y costau a threuliau y mae am eu hadennill at ddibenion ei fusnes, bydd yn gallu cael credyd mewnbwn am elfen Treth ar werth (TAW) y costau a threuliau hynny. Felly, bydd unrhyw indemniad yn 么l y costau a dalwyd heb gynnwys TAW. Pan fo鈥檔 debygol bod yr hawliwr yn gofrestredig at ddibenion TAW bydd Cofrestrfa Tir EF, fel arfer, yn holi ynghylch y sefyllfa cyn y caiff unrhyw indemniad ei gytuno.

Bydd y gwasanaethau, at ddibenion TAW, wedi eu rhoi i鈥檙 hawliwr bob amser. Felly, rhaid i unrhyw anfoneb neu fil sy鈥檔 ffurfio rhan o鈥檙 hawliad indemniad, fod wedi eu cyfeirio at yr hawliwr, hyd yn oed os yw Cofrestrfa Tir EF wedi cytuno i鈥檞 dalu.

9. 鈥楬eb ymrwymiad鈥� a 鈥榮etliad llawn a therfynol鈥�

9.1 Heb ymrwymiad

Efallai y gwelwch, os bydd Cofrestrfa Tir EF yn cynnig indemniad i chi neu鈥檔 ysgrifennu atoch i drafod sail cytuno ar indemniad, y bydd y pennawd 鈥榟eb ymrwymiad鈥� ar ei llythyrau. Mae hyn yn golygu bod yr ohebiaeth hon yn cael ei hysgrifennu gyda鈥檙 nod o ddod i gytundeb ar faint o indemniad sy鈥檔 daladwy. Os methwn ddod i gytundeb, gall yr hawliwr benderfynu dechrau achos llys, pryd na fydd naill ai鈥檙 hawliwr na Chofrestrfa Tir EF wedi eu rhwymo gan y farn a fynegwyd yn yr ohebiaeth heb ymrwymiad. Gallant, os dymunant, gynnig dadl wahanol yn yr achos llys ac ni fydd y barnwr yn ymwybodol o unrhyw gyfaddawd a gynigiwyd yn flaenorol.

9.2 Setliad llawn a therfynol

Fel y bydd cyd-drafodaethau o ran indemniad, gan gynnwys unrhyw gostau a threuliau, yn tynnu tua鈥檙 terfyn bydd Cofrestrfa Tir EF yn gofyn i鈥檙 hawliwr gadarnhau y bydd y swm a gytunwyd yn cael ei dderbyn fel setliad llawn a therfynol o鈥檙 cais.

10. Hawliau digolledu

O dan baragraff 10 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002, lle bo indemniad yn cael ei dalu i hawliwr am golled, mae hawl gan y cofrestrydd i adennill y swm a dalwyd oddi wrth unrhyw un sydd wedi achosi neu wedi cyfrannu鈥檔 sylweddol at y golled trwy ei dwyll.

Gall y cofrestrydd hefyd orfodi unrhyw hawl i weithredu y byddai hawliwr 芒 hawl i鈥檞 orfodi pe bai鈥檙 indemniad heb ei dalu neu y gallai rhywun y cywirwyd y gofrestr o鈥檌 blaid fod wedi ei orfodi pe na bai鈥檙 gofrestr wedi cael ei chywiro.

Ceir darpariaethau penodol hefyd o dan y Deddfau Tai ar gyfer hawl digolledu yn erbyn awdurdod lleol os caiff indemniad ei dalu lle cofrestrwyd tir gan ddibynnu ar gywirdeb tystysgrif teitl a bod camgymeriad yn y dystysgrif honno. Bydd hawliau tebyg yn codi mewn achosion lle鈥檙 ymddiriedwyd mewn tystysgrif a roddwyd gan ymddiried gweithredu ar dai.

Mewn rhai achosion, bydd iawndal yn cael ei hawlio gan hawliwr sydd 芒 dulliau adennill eraill. Er enghraifft, gall prynwr fod 芒 hawl cytundebol i indemniad oddi wrth ei werthwr am dor-cytundeb. Mewn achosion o鈥檙 fath ni fydd gofyn i hawliwr ddechrau achos yn erbyn trydydd parti er mwyn lliniaru eu colled. Fel arfer, bydd Cofrestrfa Tir EF yn derbyn bod gan y ceisiwr hawl i鈥檙 indemniad ac mai Cofrestrfa Tir EF sydd i fynd ar 么l hawliau鈥檙 ceisydd o dan baragraff 10 Atodlen 8 i Ddeddf Cofrestru Tir 2002.

Bydd y sefyllfa鈥檔 wahanol os bydd y ceisydd yn derbyn iawndal oddi wrth drydydd parti, a fydd fel arfer o ganlyniad i achos llys. Bydd y swm a dderbyniwyd yn gostwng colled y ceisydd ac, felly, faint sydd i鈥檞 dalu fel indemniad.

Weithiau gall fod yn briodol i Gofrestrfa Tir EF gynnwys pob parti perthnasol mewn cyd-drafodaethau cyn talu unrhyw indemniad. Os bydd taliad yn cael ei wneud i hawliwr, efallai y bydd Cofrestrfa Tir EF am gael ei addewid yn gyntaf y bydd yn cydweithredu 芒 Chofrestrfa Tir EF i orfodi ei hawliau.

Gall achosion godi lle bydd pwy bynnag sydd 芒 hawliau indemniad yn eu herbyn yn derbyn ei atebolrwydd i ad-dalu Cofrestrfa Tir EF, ond nad oes ganddo ddigon o arian i wneud hynny. Mewn achosion o鈥檙 fath gall fod yn briodol i鈥檙 arian gael ei dalu bob yn dipyn neu i unrhyw eiddo y mae鈥檔 berchennog arno gael ei arwystlo o blaid y cofrestrydd i warantu鈥檙 arian sydd arno.

Pan fydd trawsgludwr wedi cyflawni鈥檙 safon uwch o gadarnhau hunaniaeth a ddisgrifir yng nhyfarwyddyd ymarfer 81: annog y defnydd o dechnoleg ddigidol wrth gadarnhau hunaniaeth, ni fydd Cofrestrfa Tir EF yn mynd ar drywydd hawl ddigolledu yn sgil cofrestru trafodiad twyllodrus ar y sail bod gwiriadau hunaniaeth yn annigonol.

11. Camweinyddiaeth

Mae Adolygydd Cwynion Annibynnol Cofrestrfa Tir EF wedi disgrifio camweinyddiaeth fel methiant i gynnal gweithdrefnau priodol neu i fodloni safonau ansawdd gwasanaeth cyhoeddedig.

Pan fyddwn yn gwneud pethau鈥檔 anghywir, rydym yn ceisio sicrhau nad yw鈥檔 achosi anghyfiawnder. Gallwn wneud hyn weithiau trwy dalu digollediad o dan y cynllun indemniad statudol. Gweler Digollediad am ragor o wybodaeth.

Mewn achosion eraill, efallai na fyddwn yn gallu gwneud iawn am yr anghyfiawnder trwy dalu indemniad statudol ond gallwn wneud taliad dewisol yn lle hynny. Os ydym wedi achosi gofid neu anghyfleustra, mae鈥檔 bosibl y byddwn yn gwneud taliad cysurol os na fydd ein hymddiheuriad yn unig yn ddigon i ddangos bod yn ddrwg gennym.

Os bydd angen, efallai byddwn yn talu iawndal i rywun sy鈥檔 gallu profi ei fod wedi dioddef colled yn uniongyrchol oherwydd ein camweinyddu er na fydd modd inni dalu indemniad statudol.

12. Atodiad: enghreifftiau

Mae鈥檙 enghreifftiau hyn at ddibenion eglurhaol yn unig. Caiff pob achos ei ystyried ar ei ffeithiau a鈥檌 deilyngdod ei hun.

12.1 Camgymeriad yn y gofrestr

Gall yr enghreifftiau canlynol arwain at gamgymeriad yn y gofrestr (ond nid bob tro).

• hepgor cofnod am hawl tramwy o鈥檙 gofrestr
• cynnwys gormod o dir mewn teitl cofrestredig
• cynnwys tir mewn mwy nag un teitl cofrestredig (cofrestriad dwbl)
• hepgor cyfamod cyfyngu o鈥檙 gofrestr
• sylwch na fydd pob camgymeriad tebyg yn arwain at hawl i indemniad

12.2 Newid neu gywiro 鈥� enghreifftiau

Mae teitl AB1234 wedi cael ei fapio i gynnwys t欧, garej a gardd sylweddol. Daw鈥檔 hysbys wedi hynny i鈥檙 rhan fwyaf o鈥檙 ardd gael ei gwerthu fel llain adeiladu, ond na chofnodwyd memorandwm o鈥檙 gwerthiant yn y gweithredoedd a gyflwynwyd ar gofrestriad cyntaf. Mae鈥檔 debygol y bydd tynnu ymaith y tir yn arwain at gywiro am ei fod yn niweidiol i鈥檙 perchennog cofrestredig oherwydd ei fod yn amddifadu鈥檙 perchennog cofrestredig o dir a freiniwyd ynddo yn rhinwedd cofrestru.

Fodd bynnag, os yw perchennog y llain adeiladu (neu eu holynwyr mewn teitl) mewn meddiant o鈥檙 llain adeiladu yn hytrach na pherchennog cofrestredig teitl AB1234, ni fydd tynnu ymaith y tir yn niweidiol a bydd unioni鈥檙 camgymeriad yn arwain at newid, nid cywiro.

Mae teitl CD5678 wedi cael ei fapio 芒 therfyn crwm ar hyd blaen yr heol yn hytrach na therfyn syth fel bod darn o dir si芒p D nad oes gan y perchennog deitl dogfennol iddo yn syrthio o fewn yr ymylu coch ar y cynllun teitl. Ni fyddai newid i鈥檙 cynllun teitl i ddangos terfyn syth yn cael ei ystyried yn niweidiol oherwydd ei fod yn dangos y terfyn cyffredinol mewn safle mwy cywir yn unig. Ymdrinnir 芒鈥檙 diwygio hyn fel newidiadau.

12.3 Enghreifftiau pan nad yw cyfyngu ar y p诺er i gywiro鈥檔 gymwys

12.3.1 Ddim yn arfer gofal digonol

Os yw cyfreithiwr sy鈥檔 ymgymryd 芒 chyflwyno cais am gofrestriad cyntaf yn camarwain Cofrestrfa Tir EF trwy fethu 芒 chyflwyno鈥檙 holl ddogfennau yn eu meddiant, gan achosi neu gyfrannu at gofrestriad anghywir, gall hyn arwain at ddiffyg gofal priodol fel bod posibilrwydd o gywiriad yn digwydd yn erbyn perchennog cofrestredig mewn meddiant.

12.3.2 Anghyfiawn i beidio ag unioni camgymeriad

Mae鈥檙 llys o鈥檙 farn y byddai鈥檔 anghyfiawn peidio 芒 chywiro i adfer X yn berchennog cofrestredig yn lle Y lle yr oedd Y wedi ei gofrestru鈥檔 unol 芒 chais ADV1 lle na chafwyd gwrthwynebiad gan X; yn dilyn hynny, gwnaeth X gais i gywiro, gan ddangos nad oedd Y mewn gwirionedd yn bodloni鈥檙 meini prawf am gais ADV1.

12.4 Enghreifftiau lle y gallai indemniad fod yn daladwy am gamgymeriad

12.4.1 Indemniad lle y mae unioni camgymeriad wedi achosi colled

Lle y mae camgymeriad yn y gofrestr wedi cael ei unioni, mae鈥檔 bosibl bod y part茂on cysylltiedig wedi dioddef colled o hyd oherwydd mynd i gostau cyfreithiol neu am fod yn rhaid iddynt dalu i symud ffens.

12.4.2 Indemniad lle y mae camgymeriad wedi achosi colled cyn unioniad camgymeriad

Mae鈥檔 bosibl y bydd indemniad yn daladwy lle y mae gwerthiant eiddo yn mynd i鈥檙 gwellt oherwydd camgymeriad yn y gofrestr a bod y perchennog cofrestredig/gwerthwr yn dioddef colled o ganlyniad, megis costau gwerthiant aflwyddiannus.

12.4.3 Indemniad lle y mae camgymeriad nad yw鈥檔 cael ei unioni鈥檔 achosi colled

Lle y mae arwystl yn cael ei dynnu ymaith o鈥檙 gofrestr trwy gamgymeriad ac mae鈥檙 eiddo鈥檔 cael ei werthu wedi hynny heb i鈥檙 arwystl gael ei ad-dalu, mae鈥檔 bosibl y bydd indemniad yn daladwy i鈥檙 rhoddwr benthyg lle y mae鈥檙 symiau sy鈥檔 daladwy o dan yr arwystl yn parhau heb eu talu.

13. Pethau i鈥檞 cofio