51茶馆

Mae Credyd Cynhwysol yn paratoi hawlwyr ar gyfer byd gwaith lle caiff 75% o weithwyr eu talu鈥檔 fisol. Mae hefyd yn annog hawlwyr i gymryd cyfrifoldeb am eu materion ariannol eu hunain. I鈥檙 perwyl hwnnw, telir Credyd Cynhwysol mewn un swm misol i gartrefi ble y disgwylir iddynt reoli eu cyllidebau eu hunain.

Mae鈥檔 bwysig bod hawlwyr yn gallu gwneud yr un math o benderfyniadau 芒鈥檙 sawl sydd mewn gwaith a datblygu鈥檙 gallu ariannol i wneud hynny. Diben y canllaw hwn yw nodi dull yr adran o roi Trefniadau Talu Amgen (APA) lle y bo鈥檔 briodol i hawlwyr Credyd Cynhwysol sy鈥檔 methu a rheoli eu taliad misol sengl.听

1. 1. Mathau o Drefniadau Talu Amgen (APA)

Mae APA ar gyfer hawlwyr sy鈥檔 methu rheoli eu taliad misol sengl ac mae perygl o niwed ariannol i鈥檙 hawlydd neu eu teulu.

Bydd y symud i daliad misol sengl i鈥檙 cartref yn newid sylweddol i鈥檙 ffordd y caiff y rhan fwyaf o fudd-daliadau eu talu ar hyn o bryd.

惭补别鈥檙 APA canlynol ar gael i helpu hawlwyr sydd angen cymorth ychwanegol:

• talu rhent yn uniongyrchol i鈥檞 landlord, a elwir yn 鈥榯aliad wedi鈥檌 reoli鈥�

• taliadau mwy aml: dwywaith y mis 鈥� neu mewn amgylchiadau eithriadol 4 gwaith y mis - yn hytrach nag unwaith y mis

• taliad o ddyfarniad wedi鈥檌 rannu rhwng partneriaid mewn cwpwl

1.1 Pryd y gellir ystyried APA?

Gellir ystyried APA ar unrhyw bwynt yn ystod y cais Credyd Cynhwysol. Gellir eu nodi o鈥檙 dechrau gan anogwr gwaith, neu reolwr achos, neu unrhyw bryd yn ystod y cais fel pan mae hawlydd yn cael trafferth gyda鈥檙 taliad misol sengl.

Gallant gael eu hysgogi hefyd gan wybodaeth gan yr hawlydd, eu cynrychiolydd neu eu landlord.

Bydd APA yn cael ei ystyried fesul achos. Gall hawlydd gael un neu fwy APA yn seiliedig ar eu hamgylchiadau unigol.

Bydd staff Credyd Cynhwysol yn gwneud y penderfyniad i ddyfarnu APA gan gymryd nifer o ffactorau i ystyriaeth a drwy ddefnyddio鈥檙 canllaw haen 1 a haen 2 fel a nodir yn Atodiad A. 惭补别鈥檙 rhain yn cael eu defnyddio fel dangosydd i benderfynu os yw鈥檙 trefniadau hyn yn addas i unigolyn.

Er engraifft:

• a yw鈥檙 hawlydd yn llwyddo i dalu eu biliau ar amser, yn benodol eu rhent, ac a ydynt wedi disgyn i 么l-ddyledion yn y gorffennol, neu a ydynt mewn 么l-ddyledion ar hyn o bryd?

• a ydynt yn credu y byddant yn gallu reoli cyllideb misol, gan ystyried eu hincwm a鈥檜 gwariant dros fis calendr?

• os yw鈥檙 hawlydd yn rhan o gwpl, a ydynt wedi arfer rheoli eu harian gyda鈥檌 gilydd ac a ydynt yn meddwl y gallant reoli鈥檙 taliad Credyd Cynhwysol sengl i鈥檙 cartref?

• ydy鈥檙 hawlydd yn fregus (efallai bod ganddynt broblemau dibyniaeth neu digartrefedd blaenorol)?

Mae ffactorau APA yn cynnwys y canlynol:

• problemau dibyniaeth

• 么l-ddyledion rhent

• materion iechyd meddwl

• anhawsterau dysgu

• digartrefedd blaenorol

Nid oes angen i hawlydd fod mewn 么l-ddyledion rhent i gael eu hystyried am APA.

1.2 Trefn blaenoriaeth

Caiff APA ei hystyried yn y drefn flaenoriaeth ganlynol:

1. Talu costau tai Credyd Cynhwysol i鈥檙 landlord fydd y flaenoriaeth gyntaf lle mae鈥檔 rhan o ddyfarniad Credyd Cynhwysol, er mwyn diogelu cartref yr hawlydd.

Byddai鈥檙 taliad wedi鈥檌 reoli o鈥檙 elfen costau tai i鈥檙 landlord bob amser yn cael ei ddidynnu a鈥檌 dalu gyntaf fel yr APA 芒 blaenoriaeth.

1. Yn ail, a lle y bo鈥檔 briodol, bydd staff UC yn ystyried a oes angen taliad mwy aml.

2. Yn drydydd, dylid ond ystyried taliad wedi鈥檌 rannu o ddyfarniad rhwng partneriaid mewn rhai amgylchiadau, er enghraifft:

• camddefnydd ariannol lle mae un partner yn camreoli鈥檙 taliad Credyd Cynhwysol

• lle mae trais domestig yn broblem ac mae鈥檙 cwpwl yn parhau i gyd-fyw, ond dim ond un cais am Gredyd Cynhwysol sy鈥檔 cael ei wneud

Os bydd yr hawlydd yn bodloni鈥檙 meini prawf ar gyfer naill ai (2) neu (3) uchod, os ydynt yn atebol am rent, bydd taliad wedi鈥檌 reoli i landlord yn cael ei ystyried. Telir y Credyd Cynhwysol sy鈥檔 weddill fel y bo鈥檔 briodol.

Mewn crynodeb, gallai hawlydd felly gael unrhyw un o鈥檙 cyfuniadau canlynol:

• taliad wedi鈥檌 reoli yn unig

• taliadau mwy aml (ar gyfer y sawl nad yw鈥檔 ddeiliad t欧)

• taliad wedi鈥檌 rannu yn unig

• taliad wedi鈥檌 reoli a thaliadau mwy aml

• taliad wedi鈥檌 reoli a thaliadau wedi鈥檜 rhannu

• taliadau mwy aml a thaliadau wedi鈥檜 rhannu (ar gyfer cyplau nad ydynt yn ddeiliaid tai lle y bo鈥檔 briodol)听听

• taliad wedi鈥檌 reoli, taliadau mwy aml a thaliadau wedi鈥檜 rhannu

Nod yr uchod yw cefnogi鈥檙 hawlwyr hynny dros amser i ddatblygu eu gallu i gyllidebu ac ar yr un pryd diogelu eu cartref.

2. 2. Taliad wedi鈥檌 reoli i iandlord

Rydym yn disgwyll y bydd y rhan fwyaf o hawlwyr Credyd Cynhwysol yn derbyn taliad misol sengl ac yn cymryd cyfrifoldeb am dalu eu biliau cartref ar amser, yn cynnwys eu rhent.

Fodd bynnag, rydym yn cydnabod y bydd rhai hawlwyr angen cefnogaeth ychwanegol i reoli鈥檙 taliad hwn. Felly, mewn rhai achosion gallai taliad wedi鈥檌 reoli fod yn briodol.

2.1 Pryd gellir gwneud cais am daliad wedi鈥檌 reoli

Gellir gwneud taliad wedi鈥檌 reoli pan:

• mae hawlydd mewn 么l-ddyledion gyda鈥檜 rhent am swm sy鈥檔 cyfateb i, neu sy鈥檔 fwy na, 2 fis o鈥檜 rhent

• mae hawlydd heb dalu digon o鈥檜 rhent yn barhaus am fwy na 2 fis ac maent wedi cronni 么l-ddyled o swm sy鈥檔 cyfateb i, neu sy鈥檔 fwy na un mis o rent

• mae unrhyw un o鈥檙 factorau APA Haen 1 a Haen 2 yn berthnasol

• roedd hawlydd yn flaenorol yn cael Budd-dal Tai ac roedd yn cael ei dalu i鈥檞 landlord, gellir ystyried taliad wedi鈥檌 reoli cyn belled bod yr hawlydd yn parhau i gwrdd a ffactorau APA Haen 1 a Haen 2

Mae hwn yn rhan o鈥檙 sgwrs bydd staff Credyd Cynhwysol yn gael gyda鈥檙 hawlydd ar ddechrau eu cais.

Bydd landlordiaid cymdeithasol sy鈥檔 cael eu penodi o dan y Cynllun Partner dibynadwy, hefyd yn cael sgyrsiau gyda鈥檜 tenantiaid ar ddechrau eu cais Credyd Cynhwysol.

Mae 么l-ddyledion rhent a thaliadau gwasanaeth ar gyfer yr eiddo y mae鈥檙 tenant yn byw ynddo ar hyn o bryd yn cael eu cynnwys yn y rhestr o ddidyniadau y gellir eu gwneud o daliad Credyd Cynhwysol.

Os yw tenant wedi cronni 么l-ddyledion rhent hyd at 2 fis neu fwy o rent, gall eu landlord presennol ofyn am ddidyniad 么l-ddyledion rhent.

2.2 Pwy all wneud cais am daliad wedi鈥檌 reoli i landlor

Gall naill ai鈥檙 hawlydd neu eu landlord wneud y cais hwn.

Os yw鈥檙 hawlydd yn gwneud y cais, gall hyn fod trwy:

• ddefnyddio eu cyfrif Credyd Cynhwysol ar-lein

• siarad gyda鈥檜 hanogwr gwaith neu reolwr achos

• ffonio Credyd Cynhwysol ar 0800 328 1744

Darganfyddwch am gostau galwadau

2.3 Beth sy鈥檔 digwydd nesaf

Yn dilyn cais am daliad wedi鈥檌 reoli bydd penderfyniad yn cael ei wneud os yw taliad wedi鈥檌 reoli yn briodol a bydd y landlord a鈥檙 hawlydd yn cael eu hysbysu o鈥檙 penderfyniad.

Ble mae taliad wedi鈥檌 reoli yn cael ei wrthod, ni fydd yr hysbysiad a anfonir i鈥檙 landlord yn dweud wrthynt os yw eu tenant yn cael Credyd Cynhwysol ar hyn o bryd, nac ychwaith yn dweud wrthynt y rheswm pam fod y cais wedi cael ei wrthod.

Mae hyn oherwydd rheolau rhannu data a chyfrinachedd hawlydd.

3. 3. Taliadau mwy aml

Telir Credyd Cynhwysol yn fisol. Fodd bynnag, mewn achosion lle y nodir bod hawlydd yn ei chael hi鈥檔 anodd cyllidebu鈥檔 fisol, gellir rhannu eu Credyd Cynhwysol dros y mis i鈥檞 dalu鈥檔 fwy aml - dwywaith y mis neu, mewn amgylchiadau eithriadol, 4 gwaith y mis.

Gall y rhain dim ond dechrau o ddiwedd eu cyfnod asesu cyntaf ac, yn y rhan fwyaf o amgylchiadau, byddent yn hanner eu dyfarniad Credyd Cynhwysol, gyda鈥檙 hanner arall yn cael ei dalu 14 i 15 o ddiwrnodau鈥檔 ddiweddarach.

Mewn achosion eithriadol iawn gallent gael eu talu 4 gwaith y mis er enghraifft, chwarter o鈥檜 taliad Credyd Cynhwysol ar 么l diwedd y cyfnod asesu cyntaf a鈥檙 gweddill i鈥檞 dalu fesul 7 i 8 diwrnod.

Mewn achosion lle mae eu Credyd Cynhwysol yn cynnwys costau tai, dylai hyn gyd-fynd 芒 thaliad wedi鈥檌 reoli er mwyn diogelu eu cartref.

3.1 Pwy all wneud cais am daliad mwy aml

Os yw鈥檙 hawlydd yn gwneud y cais, gall hyn fod trwy:

• ddefnyddio eu cyfrif Credyd Cynhwysol ar-lein

• siarad gyda鈥檜 hanogwr gwaith neu reolwr achos

• ffonio Credyd Cynhwysol ar 0800 328 1744

Darganfyddwch am gostau galwadau

4. Taliadau wedi鈥檜 rhannu

Mewn amgylchiadau eithriadol iawn, gellir rhannu鈥檙 taliad o Gredyd Cynhwysol rhwng 2 aelod o鈥檙 cartref.

Gelwir hyn yn daliad wedi鈥檌 rannu. Nod taliadau wedi鈥檜 rhannu yw atal yr hawlydd a鈥檜 teulu rhag wynebu caledi. Dim ond mewn rhai amgylchiadau penodol y dylid eu hystyried, fel trais domestig neu lle ceir achos o gam-drin ariannol ac mae un partner yn camreoli鈥檙 taliad Credyd Cynhwysol.

Taliad wedi鈥檌 rannu yw pan fydd dyfarniad Credyd Cynhwysol y cartref (a fyddai鈥檔 cael ei dalu i mewn i gyfrif a enwebwyd fel arfer) yn cael ei rannu rhwng 2 hawlydd yn y cartref.

Gyda thaliad wedi鈥檌 rannu, mae hawlwyr yn cadw eu cyfrifoldeb am eu cais ac am unrhyw weithgaredd cysylltiedig (fel gweithgaredd rhaglen waith).

Gellir talu taliad wedi鈥檌 rannu i ddau aelod ar wah芒n o鈥檙 cartref, gyda鈥檙 ganran fwyaf yn cael ei dyrannu i鈥檙 sawl 芒鈥檙 prif gyfrifoldebau gofalu, mewn geiriau eraill y sawl sydd 芒 gofal plant.

Mae hyn er mwyn sicrhau iechyd a lles y mwyafrif o鈥檙 cartref.

Os gwneir taliad wedi鈥檌 rannu, mae鈥檔 rhaid i鈥檙 swyddog penderfyniadau hefyd ystyried taliad wedi鈥檌 reoli lle mae atebolrwydd rhent.

4.1 Pryd y caiff taliadau wedi鈥檜 rhannu eu hystyried

Fel arfer, caiff taliadau wedi鈥檜 rhannu eu hystyried er mwyn atal yr hawlydd a鈥檜 teulu wynebu caledi, er enghraifft os nad yw鈥檙 hawlydd Credyd Cynhwysol yn rheoli eu materion ariannol ac nad ydynt yn diwallu anghenion eu teulu o ddydd i ddydd.

Dylid ystyried taliadau wedi鈥檜 rhannu pan mae:

• y naill aelod neu鈥檙 llall o鈥檙 cartref yn hysbysu DWP am achos o gamreoli ariannol neu gamddefnydd ariannol

• y naill aelod neu鈥檙 llall o鈥檙 cartref yn hysbysu DWP bod problemau trais domestig

• y naill aelod neu鈥檙 llall o鈥檙 cartref yn methu neu鈥檔 gwrthod cylliedbu ar gyfer eu hangenion eu hunain neu鈥檙 teulu o ddydd i ddydd

4.2 Pwy all wneud cais am daliad wedi鈥檌 rannu

Gall y naill aelod neu鈥檙 llall o鈥檙 cartref wneud cais am daliad wedi鈥檌 rannu.

Gall hyn naill a鈥檌 fod trwy:

• ddefnyddio eu cyfrif Credyd Cynhwysol ar-lein

• siarad gyda鈥檜 hanogwr gwaith neu reolwr achos

• ffonio Credyd Cynhwysol ar 0800 328 1744

Darganfyddwch am gostau galwadau

4.3 Hawlydd yn apelio yn erbyn Trefniant Talu Amgen

Gwneir y penderfyniad i ddyfarnu APA ar ddisgresiwn gan Asiant Credyd Cynhwysol, swyddog penderfyniadau, anogwr gwaith neu rheolwr achos sy鈥檔 gweithredu ar ran yr Ysgrifennydd Gwladol.

Nid oes hawl i apelio yn erbyn y penderfyniad, ond gall gael ei adolygu gan yr un asiant Credyd Cynhwysol neu un arall os bydd mwy o wybodaeth yn cael ei ddarparu.

4.4 Adolygiadau Trefniant Talu Amgen

Caiff APA eu hadolygu i ystyried amgylchiadau a nodweddion newidiol hawlydd.

Bydd staff Credyd Cynhwysol yn penderfynu ar y cyfnod adolygu a bydd pob achos yn amrywio oherwydd bydd gan hawlwyr y dyfernir APA iddynt nodweddion gwahanol, ac felly nid ystyrir bod un dull sy鈥檔 addas i bawb yn briodol.

Defnyddir disgresiwn i benderfynu ar y cyfnod adolygu gorau i鈥檞 osod gan ddefnyddio gwybodaeth a ddarparwyd gan yr hawlydd, eu cynrychiolydd neu landlord, er mwyn helpu i lywio鈥檙 cyfnod adolygu APA.

Fel canllaw, rydym yn disgwyl y caiff adolygiadau eu trefnu ar gyfer cyfnodau o 3, 6, 9, 12, 15, 18 a 24 mis.

Os bydd gan hawlydd fwy nag un APA mewn lle, gall y cyfnod adolygu fod ychydig yn fwy na phe bai ganddynt dim ond un.

Ar gyfer rhai hawlwyr sy鈥檔 arbennig o fregus, fel y rhai sydd 芒 chyflwr iechyd meddwl hirdymor heb neb i鈥檞 cefnogi, gall fod yn fwy priodol cael cyfnod adolygu hirach.

4.5 Ffactorau allweddol ar gyfer adolygu Trefniant Talu Amgen

Yn yr adolygiad, bydd staff Credyd Cynhwysol yn penderfynu a yw鈥檙 hawlydd bellach yn gallu rheoli鈥檙 taliad misol sengl.

Byddant yn ystyried os yw鈥檙 hawlydd bellach yn teimlo bod ganddynt y gallu ariannol i reoli eu Credyd Cynhwysol heb yr angen am APA.

Os oes gan yr hawlydd 2 APA neu fwy, gall fod yn briodol ystyried symud yn raddol i鈥檙 taliad misol sengl er enghraifft rheoli taliadau misol i ddechrau, wedi鈥檌 ddilyn gan dalu eu rhent yn ddiweddarach.

Nod y dull 鈥榝esul cam鈥� hwn yw helpu i wneud y broses o drosglwyddo i鈥檙 taliad misol sengl yn haws. Bydd canlyniad yr adolygiad yn cael ei gofnodi yng nghyfrif ar-lein yr hawlydd os penderfynir y dylai鈥檙 APA barhau a bydd dyddiad adolygiad newydd yn cael ei osod.

4.6 Adolygu taliad wedi鈥檌 reoli oherwydd newid mewn amgylchiadau

Os yw鈥檙 hawlydd yn rhoi gwybod am newid mewn amgylchiadau, fel newid cyfeiriad neu newid mewn incwm, bydd staff Credyd Cynhwysol yn penderfynu os y dylai鈥檙 taliad wedi鈥檌 reoli barhau.

5. 5. Cymorth arall

5.1 Help i Hawlio

Ar gyfer hawlwyr sydd angen help i sefydlu eu cais Credyd Cynhwysol, mae鈥檙 gwasanaeth yn cynnig cymorth ymarferol wedi鈥檌 deilwra i helpu pobl i wneud cais Credyd Cynhwysol a derbyn eu taliad llawn cyntaf ar amser.

5.2 Cefnogaeth ariannol arall

Pan gytunir ar APA, efallai y gofynnir i hawlydd hefyd gymryd camau i helpu i reoli eu harian, fel cael cyllidebu neu gyngor ariannol.

Gall pobl sydd mewn trafferthion ariannol, gael help a chyngor gan y llywodraeth, cynghorau lleol, a sefydliadau eraill, fel .

Efallai y bydd hawlwyr Credyd Cynhwysol hefyd yn gallu cael cymorth ariannol arall听yn dibynnu ar eu hamgylchiadau.

6. Atodiad A - ffactorau i鈥檞 hystyried ar gyfer Trefniadau Talu Amgen

6.1 Ffactorau Haen 1 鈥� Angen tebygol iawn neu debygol am Drefniadau Talu Amgen

1.1 Problemau cyffuriau, alcohol neu broblemau dibyniaeth eraill, fel gamblo

• mae鈥檙 hawlydd yn datgan, neu wedi datgan ar gais blaenorol, problem gyda camddefnyddio sylweddau

• mae鈥檙 hawlydd yn ystyried eu bod yn gaeth i neu yn ddefnyddiwr rheolaidd

• mae camddefnyddio sylweddau yn cynnwys problemau gydag alcohol, unrhyw fath o gyffur anghyfreithlon neu ddefnydd amhriodol o sylweddau nad ydynt yn anghyfreithlon fel glud

• dylid hefyd ystyried adborth gan drydydd part茂on ynghylch dibyniaeth yr unigolyn, fel staff asiantaeth cymorth

1.2 Anawsterau dysgu yn cynnwys problemau 芒 llythrennedd neu rifedd

• mae鈥檙 hawlydd yn cael anhawster darllen, ysgrifennu neu gyflawni tasgau mathemategol syml

• gall cyflawniad addysgol isel neu ddim cyflawniad addysgol fod yn arwydd o hyn

• gall hefyd fod yn gysylltiedig 芒 chyflwr meddygol (er enghraifft awtistiaeth, Syndrom Down)

1.3 Problemau dyledion difrifol neu luosog

• ni all hawlwyr fodloni ymrwymiadau credyd o鈥檙 incwm sydd ar gael, o ystyried yr isafswm gwariant sy鈥檔 angenrheidiol. Gall hyn gynnwys benthyciadau personol, ad-daliadau morgais, 么l-ddyledion cyfleustodau a dyledion eraill

• gallai arwydd o broblemau dyledion difrifol gael eu gweld trwy ddyledion lluosog neu beidio 芒 thalu dyledion lluosog dros gyfnod o ddau fis neu fwy, ac efallai defnydd helaeth o鈥檙 cynlluniau cymorth lles lleol newydd

• y prif ffactor yw nad yw鈥檙 hawlydd wedi gwneud cynllun ad-dalu neu nad ydynt yn glynu at delerau cynllun ad-dalu ac maent yn ddi-drefn iawn wrth reoli ei arian

1.4 Mewn llety dros dro

• ar gyfer achosion llety dros dro gweddilliol sy鈥檔 dal i gael eu talu gan Credyd Cynhwysol oherwydd na fu unrhyw newid mewn atebolrwydd rhent ers 11 Ebrill 2018

• ystyried dim ond os yw statws yr hawlwyr yn y llety hwn yn rhwystro eu gallu i reoli eu materion ariannol yn effeithiol gan y bydd rhai mathau o lety yn arhosiad byr, ond bydd gan eraill leoliadau hirach o 2 flynedd neu fwy a bydd llawer o hawlwyr yn gallu rheoli鈥檙 taliad misol Credyd Cynhwysol sengl.

1.5 Digartref

• yn unol 芒 Deddf Tai (Cymru) 2014 a Deddf Tai (Yr Alban) 1987, mae hawlydd yn ddigartref os nad oes ganddynt unrhyw lety sy鈥檔 ddiogel neu鈥檔 rhesymol iddynt ei feddiannu, neu os disgwylir iddynt beidio 芒 gallu cael llety o fewn 28 diwrnod

• yn ymarferol, mae hyn yn cynnwys pobl sy鈥檔 cysgu ar y stryd, pobl sy鈥檔 syrffio soffa gyda ffrindiau neu berthnasau, pobl mewn hosteli, pobl sydd ar fin cael eu troi allan a phobl mewn llety anniogel ac anaddas fel sgwatiau

1.6 Trais a cham-drin domestig

• hawlwyr sy鈥檔 dioddef camdriniaeth domestig ar hyn o bryd, neu sydd wedi dioddef camdriniaeth

• mae hyn yn cynnwys unrhyw achos o ymddygiad bygythiol, trais neu gamdriniaeth (seicolegol, corfforol, rhywiol, ariannol neu emosiynol) rhwng oedolion sydd yn, neu sydd wedi bod yn, bartneriaid agos neu aelodau o deulu waeth beth fo鈥檜 rhyw na鈥檜 rhywioldeb. Gall hyn hefyd gynnwys priodas dan orfod a 鈥渢hroseddau er anrhydedd鈥� fel y鈥檜 gelwir

• camdriniaeth sy鈥檔 ffurfio patrwm o ymddygiad sy鈥檔 gorfodi a rheoli, fel rheoli鈥檙 unigolyn arall drwy ddefnyddio amrywiaeth o ddulliau ariannol

1.7 Cyflwr iechyd meddwl

• mae gan yr hawlydd gyflwr iechyd meddwl (fel ffobia, anhwylder deubegynnol, iselder a phryder) sy鈥檔 amharu ar eu gallu i reoli eu materion ei hunan yn effeithiol

• dylid ystyried adborth gan drydydd parti ynghylch y symptomau sydd gan yr unigolyn, yn cynnwys unrhyw dystiolaeth o wybodaeth a etifeddwyd

1.8 Ar hyn o bryd mewn 么l-ddyledion rhent nei o dan fygythiad o gael eu troi allan neu adfeddiannu

• mae gan yr hawlydd 么l-ddyledion rhent ar hyn o bryd am swm sy鈥檔 cyfateb i 2 fis neu fwy o rent

• mae鈥檙 hawlydd wedi tan-dalu eu rhent yn barhaus dros gyfnod o fwy na 2 fis, ac wedi cronni 么l-ddyledion sy鈥檔 cyfateb i un mis o rent neu fwy

• mae鈥檙 hawlydd wedi cael eu troi allan oherwydd eu h么l-ddyledion rhent o fewn y 12 mis diwethaf

• mae鈥檙 hawlydd yn destun i gael neu wedi cael bygwth eu troi allan neu adfeddiannu

1.9 惭补别鈥檙 hawlydd yn berson ifanc 16/17 oed neu鈥檔 gadael gofal

• pobl ifanc 16/17 oed 鈥� ni fydd gan lawer ohonynt lawer o allu ariannol os o gwbl ac er mwyn gwneud cais Credyd Cynhwysol bydd angen iddynt fod yn wynebu rhyw fath o galedi yn barod (fel wedi gwahanu oddi wrth eu rhieni, gyda phlentyn, bod yn s芒l neu anabl)

• pobl sy鈥檔 gadael gofal 鈥� hawlwyr sydd wedi derbyn gofal awdurdod lleol yn ddiweddar ac yn cynnwys y sawl sydd dros 17 oed. 惭补别鈥檙 rhan fwyaf o hawlwyr yn gadael gofal pan fyddant yn 18 oed, ond bydd rhai yn gadael mor gynnar 芒 16 oed

1.10 Teuluoedd ag anghenion cymhleth a lluosog

• mae鈥檙 hawlydd yn rhan o deulu sy鈥檔 rhan o鈥檙 Rhaglen Teuluoedd Cythryblus

• gallai teuluoedd eraill sydd ag anghenion lluosog a chymhleth gynnwys cyfuniad o ymddygiad troseddol parhaus, ymddygiad gwrthgymdeithasol parhaus, problemau iechyd meddwl, problemau cyffuriau ac alcohol, trais domestig, problemau diogelwch a dyledion

• dylid ystyried adborth gan drydydd part茂on, fel gweithiwr achos ymyriad teuluol, ynghylch natur gymhleth sy鈥檔 gorgyffwrdd problemau yn nheulu鈥檙 hawlydd

7. Ffactorau Haen 2 鈥� Angen llai tebygol o bosib angen Trefniadau Talu Amgen听

2.1 Didyniadau trydydd parti mewn lle (fel ar gyfer dirwyon neu 么l-ddyledion cyfleustodau)

• mae鈥檙 hawlydd ar hyn o bryd yn gwneud taliadau o鈥檜 budd-daliadau er mwyn ad-dalu 么l-ddyledion cyfleustodau (fel nwy, d诺r, trydan)

2.2 惭补别鈥檙 hawlydd yn ffoadur neu鈥檔 geisiwr lloches

• mae鈥檙 diffiniad hwn yn berthnasol i鈥檙 hawlwyr hynny sydd wedi cael statws ffoadur, gyda chaniat芒d amhenodol i aros a chaniat芒d i dderbyn arian cyhoeddus o fewn y 12 mis diwethaf

• mae鈥檙 hawlydd yn geisiwr lloches sy鈥檔 gymwys i wneud cais am fudd-daliadau DWP tra bydd eu cais yn cael ei brosesu

• mae eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol eu hunain yn effeithiol

2.3 Hanes o 么l-ddyledion rhent

• nid oes gan yr hawlydd 么l-ddyledion ond mae鈥檔 bosibl eu bod wedi cael 么l-ddyledion yn ystod y 12 mis diwethaf ac wedi bod yn destun i, neu wedi cael bygwth gyda eu troi allan neu adfeddiannu

• dylid ystyried y ffaith y gall fod gan yr hawlydd nawr y gallu ariannol ac y gallant reoli eu materion ariannol eu hunain yn effeithiol

2.4 Yn flaenorol yn ddigartref neu mewn llety dros dro neu lety 芒 chymorth:

• roedd yr hawlydd yn ddigartref (fel y diffiniwyd uchod) o fewn y 12 mis diwethaf ond maent nawr mewn llety addas

• mae鈥檙 hawlydd wedi symud o lety dros dro neu lety 芒 chymorth i lety annibynnol o fewn y 12 mis diwethaf

• dylid ystyried y ffaith y gall fod gan yr hawlydd nawr y gallu ariannol ac y gallant reoli eu materion ariannol eu hunain yn effeithiol

2.5 Anabledd arall (fel anabledd corfforol neu nam ar y synhwyrau)

• mae gan yr hawlydd anabledd/nam nad yw鈥檙 adran 鈥榗yflwr iechyd meddwl鈥� yn ei gwmpasu sy鈥檔 amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol eu hunain yn effeithiol

2.6 惭补别鈥檙 hawlydd newydd adael y carchar

• mae鈥檙 hawlydd wedi gadael y carchar o fewn 3 mis i wneud eu cais am Gredyd Cynhwysol

• dylid ei ystyried ond os bydd eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol mewn perthynas 芒 Chredyd Cynhwysol yn effeithiol 鈥� efallai mai cymorth cyllidebu yw鈥檙 ateb yn hytrach na APA

2.7 惭补别鈥檙 hawlydd newydd adael yr ysbyty

• mae鈥檙 hawlydd wedi gadael yr ysbyty o fewn 3 mis i wneud cais am Credyd Cynhwysol

• dylid ei ystyried dim ond os bydd eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol mewn perthynas 芒 Chredyd Cynhwysol yn effeithiol 鈥� efallai mai cymorth cyllidebu yw鈥檙 ateb yn hytrach na APA

2.8 Newydd gael profedigaeth

• mae鈥檙 hawlydd wedi colli aelod agos o鈥檙 teulu (fel y disgrifir yng nghanllawiau鈥檙 gronfa gymdeithasol) o fewn y tri mis diwethaf

• dylid ei ystyried ond os bydd eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol mewn perthynas 芒 Chredyd Cynhwysol yn effeithiol 鈥� efallai mai cymorth cyllidebu yw鈥檙 ateb yn hytrach na APA听

2.9 Sgiliau iaith (y Gymraeg na鈥檙 Saesneg ddim yn cael eu siarad fel yr iaith gyntaf)

• nid yw鈥檙 hawlydd yn siarad neu ddeall Cymraeg na Saesneg neu nid ydynt yn siarad neu ddeall Cymraeg na Saesneg fel ei iaith gyntaf

• dylid ei ystyried dim ond os bydd eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol mewn perthynas 芒 Chredyd Cynhwysol yn effeithiol 鈥� efallai mai cymorth cyllidebu yw鈥檙 ateb yn hytrach na APA

2.10 Cyn-filwr

• roedd yr hawlydd yn aelod o Luoedd EF ac maent wedi gadael o fewn y 18 mis diwethaf. Nid yw hyn yn cynnwys swyddi sifil gyda Lluoedd EF nac unrhyw sefydliadau gwarchod fel y Fyddin Diriogaethol

• dylid ei ystyried ond os bydd eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol mewn perthynas 芒 Chredyd Cynhwysol yn effeithiol 鈥� efallai mai cymorth cyllidebu yw鈥檙 ateb yn hytrach na APA

2.11 Person sydd 鈥楧dim mewn Addysg, Cyflogaeth neu Hyfforddiant鈥� (NEET)

• mae鈥檙 hawlydd rhwng 18 a 24 oed a ddim mewn addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant

• dylid ei ystyried dim ond os bydd eu statws yn amharu ar eu gallu i reoli eu materion ariannol mewn perthynas 芒 Chredyd Cynhwysol yn effeithiol 鈥� efallai mai cymorth cyllidebu yw鈥檙 ateb yn hytrach na APA

8. Atodiad B - enghreifftiau o astudiaethau achos

惭补别鈥檙 enghreifftiau canlynol o astudiaethau achos yn dangos sut mae sawl un o鈥檙 ffactorau uchod yn berthnasol wrth ystyried APA.

8.1 Enghraifft 1

Mae Lucy yn 26 oed ac mae鈥檔 gwneud cais am Gredyd Cynhwysol ac ar 么l cael sgwrs gyda鈥檌 hanogwr gwaith, daw i鈥檙 amlwg bod ganddi broblem dibyniaeth ar gyffuriau. Mae鈥檔 defnyddio canabis yn rheolaidd ar hyn o bryd ac nid yw鈥檔 cael triniaeth (dywed mai dim ond defnyddwyr dosbarth A y gall ei gwasanaeth cymorth lleol eu trin ar hyn o bryd), ond mae am gael triniaeth a dywed na all roi鈥檙 gorau i 鈥榙defnyddio鈥� hebddo.

Felly, caiff ei hystyried ar gyfer APA gan ei bod mewn perygl o wario cyfran fawr o鈥檌 hincwm Credyd Cynhwysol ar gyffuriau. Gwneir penderfyniad i dalu ei rhent yn uniongyrchol i鈥檞 landlord ac iddi gael ei thalu鈥檔 amlach nag unwaith y mis. Caiff ei chyfeirio am driniaeth. Caiff ei hamgylchiadau eu hadolygu ymhen 9 mis.

8.2 Enghraifft 2

Mae Gary yn 22 oed ac nid yw mewn addysg, cyflogaeth na hyfforddiant ac mae鈥檔 gwneud cais am Gredyd Cynhwysol. Ar 么l sgwrs gyda鈥檌 reolwr achos, daw i鈥檙 amlwg fod ganddo ddyslecsia, a鈥檌 fod yn cael trafferth darllen: nid yw鈥檔 deall dogfennau ysgrifenedig sylfaenol ac mae鈥檔 cael trafferth rheoli ei arian.

Yn ystod y sgwrs, rydym yn canfod bod ganddo ddyledion hefyd. Er bod ganddo rhai cytundebau mewn lle i ad-dalu ei 么l-ddyledion, nid yw鈥檔 glynu wrth y telerau ac felly mae mewn perygl o wynebu camau pellach os bydd yn parhau i fethu 芒 thalu.

Mae hefyd mewn dyled i aelodau鈥檙 teulu ac mae鈥檔 talu symiau bach mewn ffyrdd afreolus sydd yn llawer llai na鈥檙 hyn y cytunwyd arno.听

Mae鈥檔 parhau i fenthyca mwy o arian gan ffrindiau er mwyn ymdopi 芒 thaliadau ei ddyledion. Mae hyn yn peri cryn bryder iddo.

Cytunir i dalu costau tai ei Gredyd Cynhwysol fel taliad wedi鈥檌 reoli. Caiff ei amgylchiadau eu hadolygu ymhen 6 mis.

8.3 Enghraifft 3

Mae Naveed yn gwneud cais am Gredyd Cynhwysol ar 么l cael ei ryddhau o鈥檙 ysbyty ar 么l cyfnod hir yno.

Er bod ei iechyd yn wael mae bellach yn gwella. Yn ystod ei gyfnod yn yr ysbyty aeth i rywfaint o ddyled ac nid yw ei Saesneg yn dda iawn.

Yn ystod y cyfweliad 芒 Naveed a鈥檌 weithiwr iechyd, daw i鈥檙 amlwg ei fod yn ystyried bod ganddo allu ariannol, mae鈥檔 egluro bod ganddo gyfrif banc gweithredol gyda chyfleusterau debyd uniongyrchol, ond y byddai鈥檔 croesawu cael cymorth i roi trefn ar y dyledion sydd ganddo.

Felly, nid ystyrir bod APA yn briodol ac mae鈥檔 cael ei Gredyd Cynhwysol drwy鈥檙 taliad misol sengl.

8.4 Enghraifft 4

Mae Susan yn gwneud cais am Gredyd Cynhwysol ac yn ystod ei chyfarfod gyda鈥檌 hanogwr gwaith daw i鈥檙 amlwg bod ganddi dros 2 fis o 么l-ddyledion rhent. 惭补别鈥檙 anogwr gwaith yn penderfynu bod angen taliad wedi鈥檌 reoli o ddechrau鈥檙 cais.

Mae Susan yn croesawu hyn oherwydd bydd yn ei helpu i reoli beth mae鈥檔 ei thalu allan tra mae hi鈥檔 chwilio am swydd arall.

惭补别鈥檙 anogwr gwaith yn penderfynu bydd ei APA yn cael ei adolygu mewn 12 mis.