Bwrdd ymddiriedolwyr: pobl a sgiliau
Gwiriwch pwy sy'n gymwys i fod yn ymddiriedolwr a pha sgiliau sydd eu hangen arnynt
Yn berthnasol i Loegr a Chymru
Gwiriwch pwy sy’n gymwys i fod yn ymddiriedolwr
Dywed y gyfraith na all rhai pobl fod yn ymddiriedolwr elusen.
Rhaid i chi beidio â phenodi person na chaniateir iddo yn ôl y gyfraith fod yn ymddiriedolwr.
Defnyddiwch ganllaw ar ddod o hyd i ymddiriedolwyr a’u penodi. Mae hwn yn nodi’r gwiriadau y mae’n rhaid i chi eu gwneud cyn i chi benodi ymddiriedolwyr newydd. Mae’n cynnwys canllawiau ar wirio:
- os yw person yn bodloni’r gofyniad oedran lleiaf ar gyfer ymddiriedolwyr
- nad yw person wedi’i anghymhwyso rhag bod yn ymddiriedolwr
- os oes angen gwiriad DBS perthnasol ar gyfer swydd ymddiriedolwr
Recriwtio ymddiriedolwyr newydd
Efallai bod eich elusen yn recriwtio ymddiriedolwyr newydd am y tro cyntaf.
Defnyddiwch canllaw ar ddod o hyd i ymddiriedolwyr a’u penodi i’ch helpu i:
- nodi’r sgiliau sydd eu hangen arnoch ar eich bwrdd ymddiriedolwyr i symud eich elusen ymlaen
- annog pobl i wneud cais i fod yn ymddiriedolwyr eich elusen
- hysbysu ymddiriedolwyr newydd am eu cyfrifoldebau cyfreithiol
- croesawu, hyfforddi a chefnogi ymddiriedolwyr newydd
Wrth recriwtio eich bwrdd ymddiriedolwyr cyntaf:
- ceisiwch amrywio hyd yr apwyntiadau cyntaf, fel na fydd eich ymddiriedolwyr i gyd yn newid ar unwaith
- ystyriwch osod disgrifiadau rôl clir ar gyfer ymddiriedolwyr, gan gynnwys ar gyfer deiliaid swyddi penodol fel eich cadeirydd a’ch trysorydd
Rheolau dogfen lywodraethol ynghylch penodi ymddiriedolwyr
Pan fyddwch yn creu dogfen lywodraethol eich elusen, bydd yn cynnwys rheolau ynghylch penodi ymddiriedolwyr. Er enghraifft, gall ddweud:
- beth yw’r nifer lleiaf o ymddiriedolwyr y mae’n rhaid i’ch elusen eu cael, ac a oes terfyn uchaf
- am ba hyd y gall ymddiriedolwyr fod yn eu swyddi
- os gall sefydliadau eraill benodi ymddiriedolwyr eich elusen
- os oes rhaid i aelodau eich elusen ethol rhai neu bob un o’ch ymddiriedolwyr
- y broses y mae’n rhaid i chi ei dilyn i benodi ymddiriedolwyr newydd
- pwy all fod yn ymddiriedolwr eich elusen. Er enghraifft, gall ddweud bod yn rhaid i rai neu bob un o’ch ymddiriedolwyr fyw mewn lle penodol
Rhaid i chi ddilyn yr hyn y mae eich dogfen lywodraethol yn ei ddweud.
Ymddiriedolwyr sy’n byw y tu allan i’r DU
Gallwch benodi rhywun sy’n byw y tu allan i’r DU yn ymddiriedolwr. Mae hyn yn cynnwys:
- dinasyddion nad ydynt yn Brydeinig
- pobl yn y DU ar fisâu dros dro neu sy’n ceisio lloches
- dinasyddion Prydeinig sy’n byw dramor
Gwiriwch fod y person yn gymwys i fod yn ymddiriedolwr, a bod y penodiad:
- yn un a ganiateir gan ddogfen lywodraethol eich elusen (gwiriwch am unrhyw gyfyngiadau preswyl neu gyfyngiadau tebyg)
- er lles gorau eich elusen, fel bod buddion y penodiad yn drech nag unrhyw faterion neu broblemau
Ystyriwch sut y byddwch yn:
- cynnal cyfarfodydd os yw un neu fwy o ymddiriedolwyr yn byw dramor
- sicrhau cyfranogiad rheolaidd a gweithredol gan yr ymddiriedolwyr hyn