51茶馆

Cwmpas yr ymgynghoriad

Pwnc yr ymgynghoriad hwn

Mae Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 wedi cyflwyno amrywiaeth o fesurau i roi mwy o bwerau ac amddiffyniadau i berchnogion tai a lesddeiliaid. Sefydlodd bwerau i ail-gydbwyso鈥檙 drefn costau cyfreithiol a chael gwared ar rwystrau a allai atal lesddeiliaid rhag herio eu landlord. Mae hefyd wedi cyflwyno pwerau i wella tryloywder taliadau gwasanaeth, gan ganiat谩u i lesddeiliaid graffu ar gostau a herio costau annheg yn well. Bydd ar y pwerau hyn angen is-ddeddfwriaeth er mwyn gweithredu鈥檙 Ddeddf yn llawn.

Mae鈥檙 Ddeddf hefyd wedi creu pwerau i fynd i鈥檙 afael 芒 phryderon hirsefydlog bod rhai lesddeiliaid yn gorfod talu costau i鈥檞 landlordiaid, rhydd-ddeiliaid neu asiantiaid rheoli eiddo am drefnu a rheoli yswiriant adeiladau, er na allant gyfiawnhau na rhoi cyfrif llawn o鈥檙 gwaith a wnaed. 聽

Y pryder i鈥檔 llywodraethau yw bod costau yswiriant sylweddol yn cael eu codi ar y lesddeiliaid hyn ac nad oes ganddynt fawr o ddylanwad neu allu i graffu ar y costau hyn, neu herio鈥檙 costau hynny os ydynt yn afresymol. Gallai hyn gynnwys cydnabyddiaeth ariannol anghymesur am wasanaethau wrth drefnu a rheoli yswiriant, neu hyd yn oed gomisiynau 鈥� a manteision ariannol eraill 鈥� yn cael eu rhoi i landlordiaid, rhydd-ddeiliaid neu asiantiaid rheoli eiddo nad ydynt yn gysylltiedig 芒鈥檙 gwasanaethau a ddarperir.

Bwriad yr ymgynghoriad hwn yw cyflwyno cynigion i fynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 materion uchod. Ein nod yw sicrhau bod unrhyw gostau mewn perthynas 芒 rheoli a threfnu yswiriant a godir ar lesddeiliaid gan landlordiaid, rhydd-ddeiliaid neu asiantiaid rheoli eiddo yn deg ac yn dryloyw.

Mae Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 yn caniat谩u disodli鈥檙 arfer presennol o dalu landlordiaid, rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo am drefnu a rheoli yswiriant, sy鈥檔 digwydd fwyaf cyffredin ar hyn o bryd trwy frocer yswiriant sy鈥檔 rhannu cyfran o鈥檜 comisiwn.

Yn hytrach, mae Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 yn caniat谩u ffi newydd lle byddai landlordiaid, rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo yn codi t芒l ar lesddeiliaid ar wah芒n i鈥檙 premiwm yswiriant. Byddai鈥檙 ffi hon yn deg, yn dryloyw ac yn adlewyrchu鈥檙 gwaith a gyfrannwyd. Gyda chymorth ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad hwn, rydym am ddeall pa daliadau a fydd yn cael eu caniat谩u o fewn y ffi hon er mwyn llywio is-ddeddfwriaeth.

Trwy weddill y ddogfen ymgynghori, byddwn yn defnyddio鈥檙 term 鈥渞hydd-ddeiliaid鈥� fel llaw-fer ar gyfer 鈥渞hydd-ddeiliaid a landlordiaid鈥�. Mae hyn er mwyn adlewyrchu鈥檙 ffaith na fydd y landlord ar gyfer lesddeiliad yn rhydd-ddeiliad ar eu cyfer mewn rhai achosion, er enghraifft pan fo鈥檙 landlord yn brif lesddeiliad.

Cwmpas daearyddol

Mae鈥檙 cynigion hyn yn ymwneud 芒 Chymru a Lloegr. Bydd yr ymgynghoriad yn hysbysu llywodraethau鈥檙 DU a Chymru a fydd yn cyflwyno is-ddeddfwriaeth ar wah芒n.

Mae鈥檙 ddogfen yma hefyd ar gael yn Saesneg / This document is also available in English

Asesiad effaith

Cyhoeddwyd Asesiad Effaith yn flaenorol fel rhan o Ddeddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 a oedd yn cwmpasu鈥檙 mesurau cyffredinol perthnasol. Bydd unrhyw reoliadau a gyflwynir o ganlyniad i鈥檙 ymgynghoriad yn destun asesiad priodol.

Mae ein llywodraethau yn ymwybodol o鈥檜 cyfrifoldebau o dan Ddyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus i roi sylw dyledus i effaith bosibl eu cynigion ar bobl 芒 nodweddion gwarchodedig, a鈥檜 cyfrifoldebau i ystyried egwyddorion amgylcheddol mewn unrhyw gynigion fel y nodir yn Neddf yr Amgylchedd 2021.

Roedd ystyried y dyletswyddau hyn yn sail i hynt Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024, ac rydym yn croesawu tystiolaeth a barn ar effaith y polisi hwn fel rhan o鈥檙 ymgynghoriad hwn. Bydd unrhyw reoliadau a gyflwynir yn dilyn yr ymgynghoriad yn destun asesiad priodol.

Gwybodaeth Sylfaenol

Corff/cyrff sy鈥檔 gyfrifol am yr ymgynghoriad

Y Weinyddiaeth Tai, Cymunedau a Llywodraeth Leol a Llywodraeth Cymru.

Hyd

Bydd yr ymgynghoriad hwn yn para 12 wythnos o 2 December 2024 i 24 Chwefror 2025.

Ymholiadau

Am unrhyw ymholiadau am yr ymgynghoriad, cysylltwch 芒:聽 commissionsconsultation@communities.gov.uk

Sut i ymateb

Gallwch ymateb drwy gwblhau ar Citizen Space.

Fel arall, gallwch e-bostio eich ymateb i鈥檙 cwestiynau yn yr ymgynghoriad hwn i commissionsconsultation@communities.gov.uk.

Cefndir

Amlinelliad o arferion cydnabyddiaeth ariannol cyffredin mewn perthynas ag yswiriant ar gyfer adeiladau amlfeddiannaeth聽

1.聽聽聽 Mae rhydd-ddeiliaid adeiladau preswyl amlfeddiannaeth fel arfer yn ymgymryd 芒鈥檙 dasg o yswirio鈥檙 eiddo a byddant yn adennill y costau trwy rent yswiriant ar wah芒n neu d芒l gwasanaeth a godir ar lesddeiliaid.

2. Yn y rhan fwyaf o achosion, daw鈥檙 unig gyfyngiad ar gostau yswiriant o鈥檙 rheolaeth statudol a nodir yn adrannau 19 a 27A Deddf Landlordiaid a Thenantiaid 1985. Mae鈥檙 Ddeddf Landlordiaid a Thenantiaid yn gosod haen o amddiffyniad statudol, ar ffurf 鈥減rawf rhesymoldeb鈥�. Mae hyn yn golygu mai dim ond i鈥檙 graddau yr ysgwyddwyd y costau yn rhesymol a bod y gwaith 苍别耻鈥檙 gwasanaethau y maent yn ymwneud 芒 nhw wedi cael eu cyflawni i safon resymol y gall y landlord gynnwys costau mewn t芒l gwasanaeth amrywiadwy. Mewn rhai achosion, gall prydles gyfyngu ar y swm y gellir ei adennill mewn perthynas 芒 chost yswiriant yn uniongyrchol. Gall lesddeiliad sy鈥檔 talu t芒l gwasanaeth amrywiadwy herio rhesymoldeb y t芒l hwnnw drwy wneud cais i Dribiwnlys yr Haen Gyntaf yn Lloegr, 苍别耻鈥檙 Tribiwnlys Prisio Lesddaliadau yng Nghymru.

3. Mae rhydd-ddeiliaid yn aml yn cyflogi asiant rheoli eiddo i drefnu yswiriant adeiladau (ochr yn ochr 芒 dyletswyddau eraill nad ydynt yn berthnasol i鈥檙 ymgynghoriad hwn). 聽P鈥檜n a yw rhydd-ddeiliad yn defnyddio asiant rheoli eiddo ai peidio, fel arfer mae angen gwasanaethau brocer yswiriant. Mae broceriaid yn gweithio ar sail comisiwn a drafodir fel arfer rhwng yswirwyr a broceriaid.

4.聽聽聽 Gall part茂on sy鈥檔 ymwneud 芒 threfnu neu reoli yswiriant - fel arfer rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo - dderbyn taliadau mewn sawl ffordd gan gynnwys cymryd ffioedd atgyfeirio, comisiynau, ffioedd trosglwyddo gwaith a ffioedd gweinyddu ar leoliadau yswiriant adeiladau. Mae rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo yn cael cydnabyddiaeth ariannol fel arfer gan froceriaid sy鈥檔 rhannu鈥檙 comisiwn. Y rhesymeg dros y taliadau hyn yw eu bod yn digolledu rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo am eu gwaith yn trefnu a rheoli lleoliadau yswiriant.

5.聽聽聽 Bydd lesddeiliaid yn aml yn talu, trwy eu t芒l gwasanaeth, am y premiwm yswiriant gan gynnwys cydnabyddiaeth ariannol am weithgareddau gan rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo wrth iddynt drefnu a rheoli yswiriant.

Problemau gyda chydnabyddiaeth ariannol a chomisiynau yswiriant

6. Mae鈥檙 gadwyn gyflenwi yswiriant a ddisgrifir uchod yn cymell rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo i ddewis broceriaid yswiriant sy鈥檔 sicrhau cynnyrch nad yw o reidrwydd yr opsiwn gwerth gorau i鈥檙 lesddeiliad ond sy鈥檔 cynnig y comisiwn uchaf i鈥檙 rhydd-ddeiliad 苍别耻鈥檙 asiant rheoli. Mae lesddeiliaid fel arfer yn talu am y premiymau hyn yn eu cyfanrwydd, gan gynnwys unrhyw gomisiynau a rennir rhwng broceriaid ac asiantiaid rheoli eiddo neu rydd-ddeiliaid.

7. Mae鈥檙 diffyg tryloywder i lesddeiliaid o ran cydnabyddiaeth ariannol am yswiriant yn rhwystr sylweddol i lesddeiliaid allu gwybod a ydynt yn talu premiymau chwyddedig neu鈥檔 talu am gydnabyddiaeth ariannol ormodol i asiantiaid rheoli eiddo neu rydd-ddeiliaid. Mae hyn yn rhwystr i ymdrechion i wneud iawn oherwydd, heb yr wybodaeth berthnasol, nid yw lesddeiliaid mewn sefyllfa dda i ddeall yr hyn y maent yn talu amdano ac, os oes angen, a ddylent herio rhesymoldeb y costau hyn.

Adolygiadau鈥檙 Awdurdod Ymddygiad Ariannol a diwygio rheoleiddio

8.聽聽聽 Yn dilyn trychineb t诺r Grenfell yn 2017, gwelwyd cost yswiriant adeiladau i lesddeiliaid preswyl a pherchnogion eiddo eraill adeiladau amlfeddiannaeth yn cynyddu 125% rhwng 2016 a 2021. Yn sgil y cynnydd hwn mewn premiwm - a chomisiynau cysylltiedig sy鈥檔 seiliedig ar ganrannau - daeth edrych ar dryloywder a gwerth am arian mewn perthynas ag yswiriant adeiladau i lesddeiliaid yn fater o bwys.

9.聽聽聽 Mewn ymateb i鈥檙 premiymau cynyddol hyn, yn 2022 gofynnodd yr Ysgrifennydd Gwladol i鈥檙 Awdurdod Ymddygiad Ariannol (FCA) adolygu鈥檙 cynnydd ym mhrisiau yswiriant adeiladau ac achosion cyfyngiadau yn yr hyn a gwmpesir ar gyfer adeiladau amlfeddiannaeth. Yn ddiweddarach y flwyddyn honno, cyhoeddodd yr FCA . Cadarnhaodd fod rhannu cydnabyddiaeth ariannol - fel arfer ar ffurf comisiwn - rhwng broceriaid a rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo yn gyffredin (68% o鈥檙 amser).

10. Dangoswyd bod cyfrannau鈥檙 gydnabyddiaeth ariannol o ran canrannau yn sylweddol: mewn 39% o鈥檙 achosion yr arsylwyd arnynt, trosglwyddodd broceriaid fwy na hanner eu cydnabyddiaeth ariannol i鈥檙 rhydd-ddeiliad 苍别耻鈥檙 asiant rheoli eiddo. Roedd broceriaid a gyfrannodd at yr adroddiad yn cyfiawnhau hyn ar y sail mai taliad oedd hyn am wasanaethau a roddwyd mewn meysydd fel gwasanaethau caffael ac 么l-werthu a ddarperir. Fodd bynnag, cynyddodd cyfanswm y comisiwn cyfartalog a enillwyd gan rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo o 拢880 yn 2016 i 拢1,140 yn 2021 - cynnydd o 30%. Ni chanfu鈥檙 adroddiad unrhyw gyfiawnhad clir dros y cynnydd hwn.

11. Yn 2023 ar gydnabyddiaeth ariannol i froceriaid mewn perthynas ag yswiriant adeiladau amlfeddiannaeth. Roedd yr adroddiad hwn yn cadarnhau canfyddiadau鈥檙 adroddiad blaenorol, bod lefelau cydnabyddiaeth ariannol absoliwt (gan gynnwys comisiynau) wedi codi bron i 40% rhwng 2019 a 2022, a hynny wedi鈥檌 yrru鈥檔 rhannol gan gynnydd mewn premiymau yn cael ei adlewyrchu mewn comisiynau sy鈥檔 seiliedig ar ganrannau. Yn aml nid oedd broceriaid yn gallu mynegi pa wasanaethau neu fuddion o werth yn gysylltiedig ag yswiriant oedd yn cael eu darparu gan y part茂on yr oeddent yn rhannu comisiwn 芒 nhw - gan gynnwys rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo.

12. Cydnabu鈥檙 FCA hefyd y potensial i froceriaid, rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo gael eu cymell i ddewis cynhyrchion yswiriant sy鈥檔 rhoi鈥檙 gydnabyddiaeth ariannol uchaf iddyn nhw eu hunain yn hytrach na pha gynhyrchion sy鈥檔 cynnig y gwerth gorau i lesddeiliaid.

13. Mae鈥檙 pryderon a fynegir gan grwpiau lesddeiliaid, achosion gohebiaeth ar draws ein llywodraethau a鈥檙 data o adroddiadau鈥檙 FCA yn gyson o ran tynnu sylw at bryderon sylweddol am degwch a thryloywder cydnabyddiaeth ariannol a chomisiynau, yn enwedig gan eu bod wedi gwaethygu yn ystod y blynyddoedd diwethaf yn sgil codiadau mewn premiymau. Er mai nhw sy鈥檔 talu am y premiwm yswiriant cyffredinol yn y pen draw - gan gynnwys cydnabyddiaeth ariannol i gyfryngwyr fel broceriaid, rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo - yn aml nid yw lesddeiliaid yn ymwybodol o fanylion eu costau yswiriant. Yn aml nid ydynt yn ymwybodol o lefel neu hyd yn oed fodolaeth comisiynau, ac mae hynny鈥檔 cyfyngu ar eu gallu i graffu ar gostau a鈥檜 herio.

14. Mewn ymateb i鈥檙 pryderon a鈥檙 canfyddiadau hyn, ym mis Ionawr 2024 fe wnaeth yr FCA i gryfhau amddiffyniadau a thryloywder i lesddeiliaid. Roedd y diweddariad yn sicrhau y bydd cwmn茂au yswiriant yn cael eu gorfodi i weithredu er budd gorau鈥檙 lesddeiliaid, trin lesddeiliaid fel cwsmeriaid wrth ddylunio cynhyrchion ac y byddant yn cael eu gwahardd rhag argymell polisi yswiriant yn seiliedig ar lefelau comisiwn neu gydnabyddiaeth ariannol. Mae鈥檔 ofynnol i gwmn茂au ddatgelu gwybodaeth am y polisi i鈥檞 cwsmer (fel arfer y rhydd-ddeiliad 苍别耻鈥檙 asiant rheoli eiddo) a rhaid iddynt ofyn i鈥檙 cwsmer drosglwyddo鈥檙 wybodaeth hon i lesddeiliaid. Mae gan lesddeiliaid yr hawl i ofyn yn uniongyrchol i gwmn茂au am wybodaeth am eu polisi os nad yw hyn yn digwydd.

15. 聽Rhaid i gwmn茂au hefyd sicrhau bod eu polis茂au yswiriant yn darparu gwerth teg, ac mae unrhyw gomisiwn sy鈥檔 cael ei rannu gyda thrydydd part茂on - fel rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo - bellach yn gofyn am gyfiawnhad a thystiolaeth yn unol 芒 rheolau gwerth teg.

Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024

16. Croesewir y diwygiadau hyn a wnaed gan yr FCA ac maent yn gwella prosesau rheoleiddio yswirwyr a broceriaid a reoleiddir gan yr FCA yn sylweddol. Fodd bynnag, erys problemau:

a.聽聽聽 Mae asiantiaid rheoli eiddo a rhydd-ddeiliaid yn amrywio o ran y graddau y mae eu gweithgareddau鈥檔 cael eu hystyried yn weithgareddau a reoleiddir ac felly angen eu rheoleiddio gan yr FCA neu gan gynllun cyfatebol Corff Proffesiynol Dynodedig Sefydliad Brenhinol聽y聽Syrfewyr Siartredig. Mae hyn yn golygu, er enghraifft, efallai na fydd yn ofynnol i asiantiaid rheoli eiddo neu rydd-ddeiliaid ddangos ystyriaethau gwerth teg ar gyfer eu gwasanaethau.

b.聽聽聽 Er bod rheolau鈥檙 FCA yn gwella prosesau datgelu gwybodaeth am yswiriant gan froceriaid ac yswirwyr, nid yw鈥檔 ofynnol i asiantiaid rheoli eiddo a rhydd-ddeiliaid - nad yw llawer ohonynt yn cael eu rheoleiddio gan yr FCA - ddarparu gwybodaeth am bolisi yswiriant i lesddeiliaid i鈥檙 un lefel o fanylder.

c.聽聽聽聽 Mae rheolau鈥檙 FCA yn ei gwneud yn ofynnol i froceriaid ac yswirwyr ddarparu gwybodaeth ychwanegol am bolisi yswiriant, ond nid ydynt yn ymestyn i bob asiant rheoli eiddo a rhydd-ddeiliad.

17. Er mwyn mynd i鈥檙 afael 芒鈥檙 materion hyn sy鈥檔 weddill 鈥� a phryderon lesddeiliaid yn ehangach - cyflwynodd Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 becyn eang o fesurau a roddodd bwerau i gynyddu tegwch a thryloywder mewn perthynas 芒 chostau i lesddeiliaid. Mae hyn yn cynnwys gwell tryloywder ar daliadau gwasanaeth a mynd i鈥檙 afael 芒 chostau cyfreithiol fel rhwystr i wneud iawn.

18. Ar gyfer yswiriant yn benodol, mae Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 yn cynnwys mesurau i wahardd codi t芒l llawn ar lesddeiliaid am y taliadau a wneir i rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo - fel arfer ar ffurf comisiynau. Yn hytrach, dim ond ffi deg a thryloyw y byddent yn gallu ei chodi鈥檔 uniongyrchol ar lesddeiliad, a byddai hynny鈥檔 cael ei nodi mewn is-ddeddfwriaeth fel ffi yswiriant a ganiateir. Byddai hyn yn sicrhau na fyddai cydnabyddiaeth ariannol yn uniongyrchol gysylltiedig 芒 phremiymau, ac na fyddai rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo bellach yn cael eu cymell i ddewis broceriaid yswiriant ar sail trefniadau comisiwn. Byddai hefyd yn gwella tryloywder, wrth i gostau gael eu mynegi fel ffi a ganiateir ar wah芒n yn uniongyrchol i鈥檙 lesddeiliad i adlewyrchu gwasanaethau gwirioneddol sy鈥檔 cael eu darparu. Yn olaf, bydd y Ddeddf hefyd yn sicrhau bod rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo yn mynd ati鈥檔 rhagweithiol i ddarparu gwybodaeth fanylach am bolisi yswiriant i lesddeiliaid.

19. Mae鈥檙 ymgynghoriad hwn yn canolbwyntio ar y mesurau yn Adran 59 Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 a fydd yn eithrio ystod o gostau yswiriant ar gyfer rheoli a threfnu yswiriant, gan gynnwys cydnabyddiaeth ariannol am waith a wneir mewn perthynas 芒 chontract yswiriant ac yswiriant yn gyffredinol. Yn hytrach, bydd is-ddeddfwriaeth yn nodi鈥檔 glir pa gostau a ganiateir drwy ffi yswiriant a ganiateir.

20. Rydym am glywed gan yr holl randdeiliaid 芒 diddordeb am y ffi yswiriant yma a ganiateir. Bwriad yr ymgynghoriad hwn yw meithrin gwell dealltwriaeth o arferion ar hyn o bryd a safbwyntiau ar ba fath o weithgareddau y dylid eu caniat谩u fel rhan o ffi yswiriant a ganiateir. Byddem yn croesawu鈥檔 arbennig farn lesddeiliaid, rhydd-ddeiliaid, asiantiaid rheoli eiddo a phart茂on sy鈥檔 rhan o hyn yn y gadwyn cyflenwi yswiriant drwyddi draw, fel broceriaid a chwmn茂au yswiriant.

Rhan 1: Arferion ar Hyn o Bryd

21. Rydym yn awyddus i ddeall profiadau gan y rhai y mae鈥檙 trefniadau cydnabyddiaeth ariannol presennol ar gyfer asiantiaid rheoli eiddo a rhydd-ddeiliaid yn effeithio arnynt. Mae hynny鈥檔 cynnwys part茂on ar draws y gadwyn gyflenwi fel rhydd-ddeiliaid, asiantiaid rheoli eiddo, broceriaid ac yswirwyr yn ogystal 芒 lesddeiliaid eu hunain.

22. Gall taliadau am weithgareddau sy鈥檔 ymwneud 芒 threfnu a rheoli yswiriant adeiladau mewn adeiladau amlfeddiannaeth fod ar sawl ffurf, gan amlaf gan froceriaid yswiriant i rydd-ddeiliaid neu asiantiaid rheoli eiddo.

23. Gallai taliadau yn y cyd-destun hwn gynnwys:

a. Taliadau a wneir i ddarparu cymhelliant i ymrwymo i gontractau yswiriant; a

b. Taliadau fel cydnabyddiaeth ariannol am waith a wneir mewn perthynas ag yswiriant, naill ai fel rhan o gontract yswiriant penodol neu鈥檔 ehangach. Mae hyn yn aml ar ffurf comisiynau sy鈥檔 cael eu rhannu gan froceriaid yswiriant.

24. Yn ehangach, gellid gwneud taliadau ar ystyr ehangach hefyd trwy beidio 芒 throsglwyddo buddion neu ostyngiadau. Er enghraifft, gallai rhydd-ddeiliad gadw鈥檙 arian o ostyngiad teyrngarwch nad ydynt yn ei drosglwyddo i lesddeiliaid.

25. Rydym yn awyddus i ddeall fel rhan o鈥檙 ymgynghoriad hwn pa enghreifftiau o daliadau i rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo sy鈥檔 digwydd ar hyn o bryd.

Rhan 2:聽 Cynigion ar gyfer Ffioedd Yswiriant a Ganiateir

26. Bydd Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 yn atal yr holl gostau yswiriant sydd wedi鈥檜 heithrio sy鈥檔 ymwneud 芒 threfnu a rheoli yswiriant rhag cael eu codi ar lesddeiliaid trwy d芒l gwasanaeth amrywiadwy, ac eithrio鈥檙 hyn a ddiffinnir fel ffi yswiriant a ganiateir.

27. Diffinnir costau yswiriant sydd wedi鈥檜 heithrio yn Neddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 fel unrhyw gostau a briodolir i daliadau a wneir i drefnu neu reoli yswiriant, gan gynnwys cydnabyddiaeth ariannol am unrhyw waith a wneir mewn perthynas 芒 chontract yswiriant cyn neu ar 么l iddo gael ei drefnu neu mewn perthynas ag yswiriant yn gyffredinol.

28. Mae Deddf Diwygio Cyfraith Lesddaliad a Rhydd-ddaliad 2024 yn nodi y gellir defnyddio is-ddeddfwriaeth i ddiffinio pa daliadau y gellid eu codi, ar ffurf ffi yswiriant a ganiateir. Rydym yn cynnig y gellid defnyddio鈥檙 is-ddeddfwriaeth hon i sicrhau mai鈥檙 unig beth y gallai asiantiaid rheoli eiddo a rhydd-ddeiliaid ei wneud fyddai codi ffi ar wah芒n am eu gwasanaethau yn uniongyrchol i lesddeiliaid, yn hytrach na鈥檙 arfer presennol o rannu comisiwn gan froceriaid. Byddai hyn yn gwella tryloywder, gan fod taliadau o鈥檙 fath ar hyn o bryd yn aml yn rhan gudd o gostau yswiriant ehangach.

29. Rydym yn cynnig y dylid targedu gwahardd codi t芒l ar lesddeiliaid am daliadau yswiriant - ac eithrio鈥檙 ffi a ganiateir - at rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo. Fel y nodir yn y cefndir uchod, mae gan rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo yn aml gymhellion sy鈥檔 gwrthdaro 芒鈥檜 lesddeiliaid a all ddylanwadu arnynt wrth ddewis cynnyrch a brocer. Er bod amrywiaeth o gyfryngwyr yswiriant eraill yn y gadwyn cyflenwi yswiriant sy鈥檔 cael cydnabyddiaeth ariannol am eu gwasanaethau, fel broceriaid yswiriant ac ailyswirwyr, nid oes ganddynt y r么l unigryw hon o gaffael ar ran lesddeiliaid. Ar ben hynny, mae cyfryngwyr eraill yng nghadwyn gyflenwi yswiriant adeiladau yn ddarostyngedig i brosesau rheoleiddio gan yr FCA, ac nid yw hynny鈥檔 wir am bob asiant rheoli eiddo neu rydd-ddeiliad.

30. Bydd y ffi yswiriant a ganiateir yn rhan o鈥檙 t芒l gwasanaeth amrywiadwy, sy鈥檔 golygu y gall lesddeiliaid herio ei rhesymoldeb o dan ddarpariaethau Deddf Landlordiaid a Thenantiaid 1985.

31. Mae鈥檙 ymgynghoriad hwn yn ceisio barn ar beth ddylai鈥檙 paramedrau fod mewn perthynas 芒鈥檙 ffi yswiriant hon a ganiateir ac a godir gan rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo ar lesddeiliaid. Bydd meini prawf y ffi yswiriant hon a ganiateir yn cael eu nodi mewn is-ddeddfwriaeth.

Rhan 3: Meini Prawf Ychwanegol ar gyfer Ffioedd Yswiriant a Ganiateir

32. Byddai pa bynnag daliadau y caniateir iddynt gael eu codi ar lesddeiliaid am weithgareddau sy鈥檔 ymwneud 芒 rheoli neu drefnu yswiriant gan rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo - fel holl gydrannau t芒l gwasanaeth amrywiadwy - yn ddarostyngedig i adrannau 19 a 27A o Ddeddf Landlordiaid a Thenantiaid 1985.

33. Mae Deddf Landlordiaid a Thenantiaid 1985 yn cymhwyso amddiffyniadau statudol ar ffurf 鈥減rawf rhesymoldeb鈥� sy鈥檔 golygu bod yn rhaid bod costau yn y t芒l gwasanaeth yn rhai a gafwyd yn rhesymol a bod y gwaith 苍别耻鈥檙 gwasanaethau y maent yn ymwneud 芒 hwy yn cael eu gwneud i safon resymol.

34. Mae lesddeiliaid wedi defnyddio鈥檙 prawf hwn i herio costau yswiriant - gan gynnwys cydnabyddiaeth ariannol a chomisiwn - drwy Dribiwnlysoedd yr Haen Gyntaf yn Lloegr a鈥檙 Tribiwnlys Prisio Lesddaliadau yng Nghymru.

35. Mae rheolau鈥檙 FCA yn ei gwneud yn ofynnol i gwmn茂au asesu eu cynhyrchion a sicrhau eu bod yn darparu gwerth teg i gwsmeriaid (gan gynnwys lesddeiliaid). Rhaid bod perthynas resymol rhwng pris y cynnyrch a鈥檙 buddion a ddarperir, gan ystyried y costau yr eir iddynt wrth ei ddarparu. Mae鈥檙 rheolau hyn yn berthnasol i gwmn茂au sy鈥檔 cynhyrchu cynhyrchion yswiriant, sy鈥檔 cynnwys yr holl yswirwyr a hefyd rhai broceriaid sy鈥檔 gyfrifol am ddylunio cynhyrchion.

36. Os yw broceriaid yn gyfrifol am ddosbarthu cynhyrchion, rhaid iddynt sicrhau bod y comisiwn a thaliadau eraill y maent yn eu cael yn rhoi gwerth teg i gwsmeriaid (h.y. mae perthynas resymol rhwng y taliadau y maent yn eu cael a鈥檙 buddion y maent yn eu rhoi i gwsmeriaid).

37. Ar hyn o bryd mae hyn yn berthnasol i froceriaid yn y DU, ond nid i鈥檙 holl rydd-ddeiliaid neu asiantiaid rheoli eiddo, ac nid i鈥檙 holl weithgareddau sy鈥檔 gysylltiedig ag yswiriant y bydd rhydd-ddeiliaid neu asiantiaid rheoli eiddo yn cael cydnabyddiaeth ariannol amdanynt.

38. Mae鈥檙 cwestiynau isod yn gofyn am farn ynghylch a ddylai鈥檙 diffiniad o ffioedd yswiriant a ganiateir a nodir mewn is-ddeddfwriaeth gynnwys meini prawf sy鈥檔 ymwneud 芒 gwerth teg.

Rhan 4: Ystyriaethau Gweithredu

Effaith y pontio

39. Byddai ffi yswiriant a ganiateir, waeth sut y caiff ei diffinio, yn cynrychioli newid sylweddol yn y ffordd y mae rhydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo yn cael eu talu am eu gwasanaethau wrth reoli a threfnu yswiriant. Byddai鈥檔 golygu codi ffi benodol yn uniongyrchol ar lesddeiliaid.

Effaith ar bremiymau a chostau yswiriant

40. Fel arfer, codir Treth Premiwm Yswiriant o 12% ar gomisiynau sy鈥檔 deillio o gaffael (h.y. trefnu a rheoli) yswiriant ar ran parti arall. Cynigir y byddai鈥檔 ofynnol i reolwyr eiddo a rhydd-ddeiliaid gynnwys y gwasanaeth o drefnu a rheoli yswiriant fel rhan o gyflenwi eu gwasanaethau rheoli yn hytrach na chael comisiwn ar gyfer y gwasanaeth hwn. Os ydynt wedi鈥檜 cofrestru at ddibenion TAW, gallai鈥檙 gwaith hwn o gyflenwi gwasanaethau rheoli fod yn ddarostyngedig i鈥檙 gyfradd TAW safonol (ar 20%), yn amodol ar reolau arferol.

41. Mae lesddeiliaid wedi mynegi pryderon am ddulliau eraill a ddefnyddir gan rydd-ddeiliaid ac asiantiaid rheoli eiddo i gipio elw mewn cadwyni cyflenwi yswiriant. Er enghraifft, trwy ddefnyddio cwmn茂au yswiriant a chwmn茂au ailyswirio 鈥渃aeth鈥�.

Effaith ar yr amgylchedd a nodweddion gwarchodedig

42. Yn ogystal 芒鈥檙 cwestiynau dylunio polisi mwy penodol uchod, rydym yn awyddus i ddeall yr effaith ganfyddedig mewn amrywiaeth o feysydd.

43. Mae Dyletswydd Cydraddoldeb y Sector Cyhoeddus, a amlinellir yn Neddf Cydraddoldeb 2010, yn ei gwneud yn ofynnol i ni roi sylw dyladwy i鈥檙 angen i ddileu gwahaniaethu, hyrwyddo cyfle cyfartal a meithrin cysylltiadau da rhwng gwahanol grwpiau. Mae鈥檙 cwestiynau canlynol yn gofyn am farn ynghylch effeithiau posibl ar y grwpiau hynny.

44. Sefydlodd Deddf yr Amgylchedd 2021 ddyletswydd gyfreithiol i roi sylw dyledus hefyd i bum Egwyddor Amgylcheddol. Eu pwrpas yw atal difrod amgylcheddol a gwella鈥檙 amgylchedd. Rydym yn awyddus i glywed barn am unrhyw effeithiau amgylcheddol canfyddedig yn sgil y polisi hwn.

45. Rydym yn awyddus i ddeall unrhyw effeithiau disgwyliedig ar y system gyfiawnder o ganlyniad i鈥檙 polisi hwn. Mae鈥檔 bwysig ystyried yr effeithiau hyn er mwyn sicrhau na cheir effaith negyddol ar ddarpariaeth gwasanaeth o fewn y system gyfiawnder.

Gwahaniaethau rhwng Cymru a Lloegr

46. Mae鈥檙 pwerau i wneud is-ddeddfwriaeth yn yr ymgynghoriad hwn yn cael eu harfer gan yr Ysgrifennydd Gwladol mewn perthynas 芒 Lloegr a chan Weinidogion Cymru mewn perthynas 芒 Chymru. Mae gan ein llywodraethau ddiddordeb mewn deall a oes gwahaniaethau rhwng Cymru a Lloegr a allai olygu bod gwerth mewn cael dull gwahanol o wneud rheolau newydd ynghylch y ffioedd yswiriant a ganiateir ym mhob gwlad. Bydd yr atebion i鈥檙 cwestiynau hyn yn ein cynorthwyo i ddeall pa arferion a allai fod yn wahanol ym mhob gwlad, ac felly a oes angen dull gweithredu gwahanol.

Yngl欧n 芒鈥檙 ymgynghoriad hwn

Cynlluniwyd y ddogfen ymgynghori a鈥檙 broses ymgynghori hon i gadw at yr Egwyddorion Ymgynghori a gyhoeddwyd gan Swyddfa鈥檙 Cabinet.

Gofynnir i grwpiau cynrychioliadol roi crynodeb o鈥檙 bobl a鈥檙 sefydliadau y maent yn eu cynrychioli a, lle bo鈥檔 berthnasol, pwy arall y maent wedi ymgynghori 芒 nhw wrth ddod i鈥檞 casgliadau pan fyddant yn ymateb.

Gall gwybodaeth a ddarperir mewn ymateb i鈥檙 ymgynghoriad hwn gael ei chyhoeddi neu ei datgelu yn unol 芒鈥檙 cyfundrefnau mynediad at wybodaeth (sef, yn bennaf, Deddf Rhyddid Gwybodaeth 2000 (FOIA), Rheoliadau Gwybodaeth Amgylcheddol 2004 a deddfwriaeth diogelu data鈥檙 DU). Mewn rhai amgylchiadau, gall hyn felly gynnwys data personol, lle bo hynny鈥檔 ofynnol yn 么l y gyfraith.

Os ydych chi am i鈥檙 wybodaeth rydych chi鈥檔 ei darparu gael ei thrin yn gyfrinachol, byddwch yn ymwybodol fod yr Adran, fel awdurdod cyhoeddus, wedi鈥檌 rhwymo gan y cyfundrefnau mynediad at wybodaeth ac felly efallai y bydd yn ofynnol iddi ddatgelu鈥檙 holl wybodaeth neu rywfaint o鈥檙 wybodaeth a roddwch. O ystyried hyn, byddai鈥檔 ddefnyddiol pe gallech esbonio wrthym pam eich bod yn ystyried bod yr wybodaeth a ddarparwyd gennych yn gyfrinachol. Os byddwn yn cael cais i ddatgelu鈥檙 wybodaeth, byddwn yn ystyried eich esboniad yn llawn, ond ni allwn roi sicrwydd y gellir cynnal cyfrinachedd o dan bob amgylchiad. Ni fydd ymwadiad cyfrinachedd awtomatig a gynhyrchir gan eich system TG, ynddo鈥檌 hun, yn cael ei ystyried yn rhwymol ar yr Adran.

Bydd y Weinyddiaeth Tai, Cymunedau a Llywodraeth Leol bob amser yn prosesu eich data personol yn unol 芒 deddfwriaeth diogelu data鈥檙 DU ac, yn y rhan fwyaf o amgylchiadau, bydd hyn yn golygu na fydd eich data personol yn cael ei ddatgelu i drydydd part茂on. Mae hysbysiad preifatrwydd llawn wedi鈥檌 gynnwys isod.

Ni fydd ymatebion unigol yn cael eu cydnabod oni bai y gofynnir am hynny yn benodol.

Mae eich barn yn werthfawr i ni. Diolch am gymryd yr amser i ddarllen y ddogfen hon ac ymateb.

A ydych chi鈥檔 fodlon bod yr ymgynghoriad hwn wedi dilyn yr Egwyddorion Ymgynghori?聽聽 Os nad ydych yn fodlon, neu os oes gennych unrhyw sylwadau eraill am sut y gallwn wella鈥檙 broses, cysylltwch 芒 ni drwy鈥檙 weithdrefn gwyno.

Data personol

Mae鈥檙 paragraffau canlynol yn egluro鈥檆h hawliau ac yn rhoi鈥檙 wybodaeth y mae gennych hawl iddi o dan ddeddfwriaeth diogelu data鈥檙 DU.

Noder bod yr adran hon yn cyfeirio at ddata personol yn unig (eich enw, manylion cyswllt ac unrhyw wybodaeth arall sy鈥檔 ymwneud yn bersonol 芒 chi neu unigolyn arall a enwir neu sy鈥檔 adnabyddadwy), nid at gynnwys eich ymateb i鈥檙 ymgynghoriad fel arall.

1. Manylion y rheolydd data a manylion cyswllt ein Swyddog Diogelu Data 聽聽

Y Weinyddiaeth Tai, Cymunedau a Llywodraeth Leol 聽yw鈥檙 rheolydd data. Gellir cysylltu 芒鈥檙 Swyddog Diogelu Data yn dataprotection@communities.gov.uk neu drwy ysgrifennu i鈥檙 cyfeiriad canlynol:

2. Pam rydyn ni鈥檔 casglu eich data personol聽聽

Mae eich data personol yn cael ei gasglu fel rhan hanfodol o鈥檙 broses ymgynghori, fel y gallwn gysylltu 芒 chi ynghylch eich ymateb ac at ddibenion ystadegol. Efallai y byddwn hefyd yn ei ddefnyddio i gysylltu 芒 chi am faterion cysylltiedig.

Byddwn yn casglu eich cyfeiriad IP os byddwch yn cwblhau ymgynghoriad ar-lein. Efallai y byddwn yn defnyddio hwn i sicrhau mai dim ond unwaith y bydd pob person yn cwblhau arolwg. Ni fyddwn yn defnyddio鈥檙 data hwn at unrhyw ddiben arall.

Mathau sensitif o ddata personol

Peidiwch 芒 rhannu data personol neu ddata troseddau os nad ydym wedi gofyn am hyn oni bai bod hynny鈥檔 gwbl angenrheidiol at ddibenion eich ymateb i鈥檙 ymgynghoriad. Wrth gyfeirio at 鈥榙data personol categori arbennig鈥� rydym yn golygu gwybodaeth am:

• hil
• tarddiad ethnig
• barn wleidyddol
• credoau crefyddol neu athronyddol
• aelodaeth undeb llafur
• geneteg
• biometreg 聽
• iechyd (gan gynnwys gwybodaeth yn ymwneud ag anabledd)
• bywyd rhywiol; neu
• gyfeiriadedd rhywiol

unigolyn byw.

Wrth gyfeirio at 鈥榙data troseddau鈥� rydym yn golygu gwybodaeth sy鈥檔 ymwneud ag euogfarnau neu droseddau unigolyn byw neu fesurau diogelwch cysylltiedig.

3. Ein sail gyfreithiol ar gyfer prosesu eich data personol

Mae casglu eich data personol yn gyfreithlon o dan erthygl 6(1)(e) o Reoliad Cyffredinol y DU ar Ddiogelu Data gan ei fod yn angenrheidiol er mwyn i MHCLG gyflawni tasg er budd y cyhoedd/wrth arfer awdurdod swyddogol a freiniwyd yn y rheolydd data. Mae Adran 8(d) Deddf Diogelu Data 2018 yn datgan y bydd hyn yn cynnwys prosesu data personol sy鈥檔 angenrheidiol ar gyfer arfer swyddogaeth y Goron, Gweinidog y Goron neu un o adrannau鈥檙 llywodraeth h.y. ymgynghoriad yn yr achos hwn.

4. Gyda phwy y byddwn yn rhannu eich data personol

Gall MHCLG benodi 鈥榩rosesydd data鈥�, yn gweithredu ar ran yr Adran ac o dan ein cyfarwyddyd, i helpu i ddadansoddi鈥檙 ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad hwn. Lle byddwn yn gwneud hynny, byddwn yn sicrhau bod y gwaith prosesu ar eich data personol yn parhau i fod yn gwbl unol 芒 gofynion y ddeddfwriaeth diogelu data.

5. Am ba hyd y byddwn yn cadw eich data personol, 苍别耻鈥檙 meini prawf a ddefnyddir i benderfynu ar y cyfnod cadw

Caiff eich data personol ei gadw am ddwy flynedd ar 么l i鈥檙 ymgynghoriad ddod i ben, oni bai ein bod yn canfod cyn hynny nad oes angen parhau i鈥檞 gadw.

6. Eich hawliau, e.e. cyrchu, cywiro, cyfyngu, gwrthwynebu

Eich data personol yw鈥檙 data rydym yn ei gasglu, ac mae gennych lais sylweddol o ran yr hyn sy鈥檔 digwydd iddo. Mae gennych yr hawliau canlynol:

a. gweld pa ddata sydd gennym amdanoch chi

b. gofyn i ni roi鈥檙 gorau i ddefnyddio鈥檆h data, ond i gadw cofnod ohono

c. gofyn i鈥檆h data gael ei gywiro os yw鈥檔 anghywir neu鈥檔 anghyflawn

d. gwrthwynebu ein defnydd o鈥檆h data personol o dan rai amgylchiadau

e. cyflwyno cwyn i鈥檙 Comisiynydd Gwybodaeth annibynnol (ICO) os ydych yn meddwl nad ydym yn trin eich data yn deg neu鈥檔 unol 芒鈥檙 gyfraith. 聽Gallwch gysylltu 芒鈥檙 ICO trwy , neu trwy ffonio 0303 123 1113.

Cysylltwch 芒 ni yn y cyfeiriad canlynol os hoffech arfer yr hawliau a restrir uchod, ac eithrio鈥檙 hawl i gyflwyno cwyn i鈥檙 ICO: dataprotection@communities.gov.uk 苍别耻鈥檙

7. Ni fydd eich data personol yn cael ei anfon dramor

8. Ni fydd eich data personol yn cael ei ddefnyddio ar gyfer unrhyw benderfyniadau awtomataidd

9. Caiff eich data personol ei storio yn system TG ddiogel y llywodraeth

Rydym yn defnyddio prosesydd trydydd parti, Citizen Space, i gasglu ymatebion i鈥檙 ymgynghoriad. Yn y lle cyntaf, bydd eich data personol yn cael ei storio ar eu gweinydd diogel yn y DU. Bydd eich data personol yn cael ei drosglwyddo i system TG ddiogel y llywodraeth cyn gynted 芒 phosibl, a chaiff ei storio yno am ddwy flynedd cyn ei ddileu.